Các nước đưa ra hàng loạt cam kết mạnh mẽ để bảo vệ hành tinh xanh

Theo dõi KTMT trên

Diễn ra vào đúng Ngày Trái Đất, hội nghị thượng đỉnh trực tuyến về khí hậu do Mỹ chủ trì đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ, với nhiều cam kết mạnh mẽ kèm theo các biện pháp cụ thể và công cụ đa dạng nhằm chung tay phối hợp bảo vệ hành tinh xanh.

Đây được xem là tiền đề cho những cam kết quyết liệt hơn trong Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26) nhằm giảm đáng kể tình trạng Trái Đất ấm lên trong thập niên tới.

Với việc đứng ra tổ chức hội nghị kèm theo cam kết đi đầu trong cuộc chống biến đổi khí hậu, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tạo ra một “nhân tố thay đổi cuộc chơi”, tạo lòng tin và quyết tâm hành động tập thể cho các nước tham gia sự kiện này.

Hàng loạt cam kết với những con số ấn tượng đã được đưa ra, cho thấy các nước đều đã ý thức rõ sự cần thiết của việc phải hành động mạnh tay và nhanh chóng hơn để không phải chứng kiến một thất bại chung của thế giới trong việc ngăn chặn tình trạng ấm lên toàn cầu.

Tại hội nghị, ông chủ Nhà Trắng cam kết đến năm 2030, Mỹ sẽ cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ 50-52% so với mức của năm 2005, tăng gấp đôi so với cam kết mà chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama đưa ra khi ký Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu năm 2015. Đây là cam kết lớn nhất tại hội nghị.

Nếu so sánh, Anh đưa ra một con số cao hơn (68% vào năm 2030) so với các nước phát triển khác.

Tuy nhiên, con số này là so với mức khí thải của năm 1990, như vậy, mức cắt giảm trên thực tế ít hơn của Mỹ.

Nếu tính trên cấp độ toàn cầu, mức cắt giảm khí thải của Anh chỉ tương đương 2%, trong khi của Mỹ là 15%.

Tương tự, Liên minh châu Âu (EU) đã cam kết cắt giảm 55% khí thải so với mức của năm 1990.

Trong số các nền kinh tế lớn nhất thế giới, Mỹ, EU và Anh hiện là 3 đối tác đi đầu về cam kết cắt giảm khí thải.

Những con số ấn tượng nêu trên được kỳ vọng có thể tạo động lực cho các nền kinh tế như Nhật Bản, Canada và Australia nâng mức cam kết cắt giảm khí thải, đồng thời “khích lệ” Ấn Độ, Trung Quốc và Nga, những nước không đưa ra cam kết mới nào tại hội nghị này.

Bên cạnh đó là những cam kết hỗ trợ tài chính, công nghệ… để các nước đang phát triển và các nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của tình trạng biến đổi khí hậu có thể thúc đẩy tăng trưởng song song với việc giảm lượng khí thải.

Đáng chú ý nhất là cam kết của Tổng thống Biden, theo đó chậm nhất là tới năm 2024, Mỹ sẽ tăng gấp đôi viện trợ để giúp các nước đang phát triển ứng phó với tình trạng biến đổi khí hậu.

Không dừng lại ở những cam kết, tại hội nghị, các nước và tổ chức quốc tế đã đề xuất nhiều biện pháp cụ thểvới các công cụ đa dạng.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen cho biết châu Âu sẽ áp dụng mua bán hạn ngạch khí thải do các tòa nhà và phương tiện giao thông gây ra, qua đó tạo tiền đề cho kế hoạch cải cách thị trường mua bán khí thải carbon.

Thị trường mua bán khí thải carbon của EU là nơi mua bán quyền phát thải khí đầu tiên trên thế giới, được xem là "xương sống" của kế hoạch cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính.

Việc mua bán khí thải này đã được áp dụng trong lĩnh vực tạo năng lượng và ngành công nghiệp, giờ đây EU sẽ mở rộng sang các lĩnh vực mới nhằm "xanh hóa" mọi lĩnh vực kinh tế.

Đồng tình với quan điểm này, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng thế giới cần tính tới yếu tố môi trường trong các chi phí dự trù của các dự án đầu tư và thương mại.

Theo ông: "Hành động vì khí hậu có nghĩa là kiểm soát và quản lý ở cấp độ quốc tế. Nếu chúng ta không áp giá carbon, sẽ không có quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh".

Về phần mình, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cũng đề nghị các nước định giá carbon, chấm dứt trợ cấp cho ngành khai thác nhiên liệu hóa thạch, tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo và cơ sở hạ tầng xanh, tới năm 2030 loại bỏ than đá ở những nước giàu nhất và mọi nơi khác vào năm 2040, đảm bảo một quá trình chuyển đổi công bằng cho những người dân và cộng đồng bị ảnh hưởng.

Khẳng định đây yếu tố cần thiết trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, Tổng Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Kristalina Georgieva đã hối thúc Nhóm các nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) áp dụng mức giá sàn quốc tế đối với khí thải CO2.

Hiện nay, dù đã có hơn 60 chiến lược định giá carbon được thực hiện, nhưng mức giá carbon toàn cầu trung bình, hiện chỉ 2 USD/tấn, cần phải tăng lên 75 USD/tấn vào năm 2030 nhằm giảm lượng khí phát thải phù hợp với các mục tiêu.

IMF đề xuất áp đặt giá sàn carbon quốc tế ở các nước phát thải nhiều khí như các nước thuộc G20.

Công nghệ xanh, năng lượng sạch cũng là những vấn đề được coi trọng.Thủ tướng Australia Scott Morrison đã đề cập đến việc giảm khí thải bằng cách nâng cấp công nghệ và chuyển đổi các ngành công nghiệp trở nên thân thiện với môi trường.

Australia đang tăng cường thúc đẩy phát triển các ngành năng lượng sạch, đặt mục tiêu trở thành nhà sản xuất khí hydro sạch rẻ nhất trên thế giới, bên cạnh vị trí hiện có là quốc gia đứng đầu toàn cầu trong việc sở hữu nhiều nhất số lượng hệ thống năng lượng Mặt Trời trên mái nhà.

Nước này đang đầu tư khoảng 20 tỉ AUD (tương đương 15,6 tỉ USD) để đạt được những mục tiêu đầy tham vọng, nhằm giảm giá thành khí hydro sạch, thép xanh, lưu trữ năng lượng và thu giữ carbon trong thương mại thế giới.

Các lãnh đạo châu Âu cũng kêu gọi tăng cường áp dụng đổi mới tài chính và các công nghệ xanh khi nền kinh tế toàn cầu phục hồi sau đại dịch viêm đường hô hấp cấp Covid-19.

Thủ tướng Đức Angela Merkel kêu gọi các nước coi sự phục hồi kinh tế là một cơ hội để đầu tư vào năng lượng sạch và tái định hình các nền kinh tế.

Thực tế là bên cạnh việc tạo ra những nguy cơ lớn đối với phát triển kinh tế, biến đổi khí hậu cũng đang mang lại cơ hội đáng kể cho các khoản đầu tư chuyển đổi thân thiện với môi trường và việc làm xanh.

Vấn đề ở đây là tận dụng được cơ hội để vừa giải quyết thành công cuộc khủng hoảng khí hậu vừa tạo ra những việc làm có chất lượng cho các thế hệ tương lai.

Trong phát biểu tại hội nghị, đề cập đến chủ đề “Các lợi ích kinh tế của hành động khí hậu”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã chia sẻ quan điểm của nhiều nước về các lợi ích của quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, phát thải bằng không, đặc biệt là về cơ hội tạo việc làm, bảo đảm an ninh năng lượng, nâng cao sức cạnh tranh và tính bền vững của nền kinh tế.

Chủ tịch nước nhấn mạnh cam kết của Việt Nam là đến năm 2030 sẽ giảm 9% tổng lượng phát thải khí nhà kính bằng nguồn lực trong nước và giảm đến 27% khi có hỗ trợ quốc tế song phương, đa phương; tăng nhanh tỉ lệ năng lượng tái tạo lên 20% tổng nguồn cung sơ cấp vào 2030 và đạt 30% đến 2045; mức độ phát thải trên tổng GDP đến 2030 giảm gần 15% và phát thải khí Metan trong sản xuất nông nghiệp giảm đến 10%.

Từ đầu tháng 4/2021, Việt Nam triển khai chương trình trồng một tỉ cây xanh đến 2025, giúp hấp thụ 2-3% lượng phát thải vào 2030.

Với những cam kết và đề xuất đưa ra tại hội nghị, có thể thấy các nhà lãnh đạo thế giới đã gạt sang một bên những bất đồng trong nhiều vấn đề để có thể thúc đẩy hợp tác quốc tế ứng phó với một trong những thách thức chung lớn nhất hiện nay.

Hơn 40 nhà lãnh đạo từ 6 châu lục, đại diện cho 80% nền kinh tế thế giới, đã nhấn mạnh đến sự cân bằng giữa chi phí và trách nhiệm trong chống biến đổi khí hậu, cũng như đề cao vai trò của việc hỗ trợ các nước đang phát triển và kém phát triển - những “nạn nhân” hiện hữu của biến đổi khí hậu.

Nói một cách khác, rủi ro do biến đổi khí hậu gây ra mang tính hệ thống và chỉ có thể được kiểm soát thông qua sự phối hợp của toàn cầu.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres khẳng định hội nghị thượng đỉnh khí hậu này là thời khắc quyết định để "thúc đẩy hay bỏ lỡ" các nỗ lực toàn cầu ứng phó với biến đổi khí hậu.

Những cam kết được lãnh đạo các nước đưa ra đã phát đi thông điệp tích cực, trở thành “cú hích” cho những hành động toàn cầu mạnh mẽ và quyết liệt hơn để vượt qua thách thức của cuộc khủng hoảng biến đổi khí hậu.

Bạch Dương