Cảnh báo: Cháy rừng Amazon sẽ tăng cao trong các tháng tới

Theo dõi KTMT trên

Mới đây, Cơ quan Nghiên cứu Không gian Quốc gia Brazil (INPE) ghi nhận 2.308 điểm nóng về cháy rừng tại rừng nhiệt đới Amazon chỉ trong tháng 6 vừa qua, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm 2020, cũng là thời điểm cháy rừng đạt đỉnh điểm trong vòng 13 năm. Tuy nhiên, số vụ cháy rừng trong tháng 6 chỉ bằng một phần nhỏ so với số vụ cháy xảy ra vào cao điểm của mùa khô trong tháng 8 và 9.

Trước thực trạng đó, các tổ chức môi trường tại Brazil lên tiếng cảnh báo số vụ hỏa hoạn tại Amazon có thể tăng cao hơn nữa trong những tháng tới, đặc biệt là vào tháng 8 và tháng 9, đỉnh điểm của mùa khô tại quốc gia Nam Mỹ này. Để ngăn chặn nguy cơ, Chính phủ Brazil ngày 29/6 công bố một sắc lệnh cấm sử dụng lửa cho mục đích nông nghiệp trong vòng 120 ngày trên phạm vi toàn quốc.

Ngoài ra, quân đội cũng được yêu cầu tiếp tục triển khai nhiệm vụ chống chặt phá rừng và cháy rừng ở khu vực rừng rậm lớn nhất hành tinh này. Đây là lần thứ 3 trong 2 năm qua, quân đội Brazil tham gia các hoạt động chống cháy rừng và khai thác gỗ trái phép ở Amazon.

Bên cạnh đó, Tổ chức Hòa bình Xanh (Greenpeace) mới đây cũng lên tiếng cảnh báo về mối liên hệ giữa tình trạng cháy rừng và nạn phá rừng Amazon tại Brazil với biến đổi khí hậu. Theo đó, tình trạng thời tiết khô hạn tại Amazon và vùng đầm lầy Pantanal có thể dẫn đến một mùa cháy nghiêm trọng hơn. Đồng thời, hạn hán khốc liệt khiến lượng nước tại các nhà máy thủy điện trên khắp Brazil ở mức thấp nhất trong 91 năm. Tổ chức phi chính phủ này cũng nhấn mạnh việc đốt rừng và các thảm thực vật bản địa khác là nguồn phát thải khí nhà kính chủ yếu ở quốc gia lớn nhất Nam Mỹ này.

Do đó, áp lực đặt ra đối với Chính phủ Brazil là rất lớn vì đất nước này chiếm tới 60% diện tích rừng rậm Amazon và phần lớn các vụ cháy rừng xảy ra do người dân đốt rừng lấy đất làm nương và chăn nuôi gia súc.

Được biết, thống kê từ Viện Nghiên cứu Môi trường Amazon (IPAM) và Quỹ Khí hậu Woodwell cho thấy, diện tích rừng rộng 5.000 km2 ở Amazon, tương đương với 500.000 sân bóng đá và gấp 4 lần diện tích thành phố Sao Paulo, có nguy cơ bị thiêu rụi trong mùa khô năm nay.

Rừng Amazon trở thành nguồn xả khí thải gây ô nhiễm không khí

Theo báo cáo mới được đăng tải trên tạp chí Nature Climate Change, trong 10 năm qua (2010 - 2019), lượng khí thải CO2 mà rừng Amazon tỏa ra nhiều hơn 20% lượng nó hấp thụ. Con số chênh lệch này cho thấy, chúng ta không thể tiếp tục dựa dẫm vào lá phổi xanh để có được một hành tinh trong lành. Trong khoảng thời gian từ 2010 tới 2019, rừng Amazon tỏa ra 16,6 tỉ tấn CO2, trong khi đó chỉ hấp thụ 13,9 tỉ tấn.

Nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế cũng phát hiện ra rằng, nạn phá rừng bởi các vụ cháy rừng và chặt phá đã tăng gấp gần 4 lần vào năm 2019 so với 1 - 2 năm trước đó, từ khoảng 1 triệu ha lên 3,9 triệu ha. 

Trong cùng khoảng thời gian 10 năm này, sự suy thoái do lấy đất rừng, tàn phá hoặc cháy rừng gây thiệt hại nhưng không phá hủy cây đã gây ra lượng phát thải nhiều gấp 3 lần so với việc chặt phá hoàn toàn khu rừng.

Dữ liệu được kiểm tra trong nghiên cứu chỉ bao gồm Brazil, nơi chiếm khoảng 60% diện tích rừng nhiệt đới Amazon. Theo các nhà khoa học, ở các quốc gia khác có rừng nhiệt đới Amazon, nạn phá rừng cũng đang gia tăng và tình trạng hạn hán diễn ra ngày càng khốc liệt hơn.

Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng, biến đổi khí hậu là một mối đe dọa nghiêm trọng và ở một ngưỡng nhiệt độ toàn cầu nhất định có thể khiến rừng nhiệt đới của lục địa này chuyển sang trạng thái thảo nguyên khô hạn hơn nhiều. Điều này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng không chỉ đối với khu vực này, nơi có số lượng đáng kể các loài động vật hoang dã trên thế giới, mà còn trên toàn cầu.

Lan Anh