Cập nhật tình hình hoạt động Chuỗi dự án khí - điện Cá Voi Xanh (tháng 9/2023)
Thông tin từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết: Tiến độ Chuỗi dự án này đã bị chậm khoảng 5 năm, dự kiến có dòng khí đầu tiên vào năm 2028.
Thông tin từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cho biết: Tiến độ tổng thể của Chuỗi dự án khí - điện Cá Voi Xanh (được đồng bộ với khâu thượng nguồn), với mục tiêu có dòng khí đầu tiên vào năm 2023 theo phê duyệt Kế hoạch đại cương phát triển mỏ (ODP). Tuy nhiên, tiến độ Chuỗi dự án này đã bị chậm khoảng 5 năm (dự kiến có dòng khí đầu tiên vào năm 2028).
Thông tin tổng quan:
Chuỗi dự án khí, điện Cá Voi Xanh bao gồm các dự án thành phần:
- Thượng nguồn, trung nguồn của dự án phát triển mỏ Cá Voi Xanh (hệ thống khai thác khí ngoài khơi, đường ống vận chuyển khí về bờ và nhà máy xử lý khí trên bờ) thuộc Hợp đồng chia sản phẩm (PSC) Lô 117-119 do ExxonMobil (Hoa Kỳ) là Nhà điều hành cùng các bên tham gia góp vốn trong PSC là PVN và PVEP.
- Ở phía hạ nguồn là các dự án nhà máy điện tại Quảng Nam (miền Trung 1 và 2, công suất 750 MW/1 nhà máy do PVN là chủ đầu tư), tại Quảng Ngãi (Dung Quất 1 và 3, công suất 750 MW/1 nhà máy do EVN là chủ đầu tư và Dung Quất 2, công suất 750 MW do Sembcorp của Singapore là chủ đầu tư - BOT).
- Tổng trữ lượng thu hồi dự kiến là khoảng 248 tỷ m3 khí thô (~150 tỷ m3 khí hydrocarbon). Trong giai đoạn bình ổn hàng năm sẽ cung cấp khoảng 7 tỷ m3 khí thô cho các hộ tiêu thụ điện hạ nguồn.
- Tổng nguồn thu dự kiến của Chính phủ (không bao gồm nguồn điện) là trên 20 tỷ USD và tổng nguồn thu cho PVN, PVEP là trên 7 tỷ USD.
Tình hình triển khai Chuỗi dự án:
Thứ nhất: Về lập Thiết kế tổng thể (FEED) và Kế hoạch phát triển mỏ (FDP), nhà thầu ExxonMobil đã hoàn thành FDP (kế hoạch phát triển mỏ) phiên bản D và gửi các bên tham gia PSC thẩm định. Trong thời gian qua, PVN liên tục yêu cầu ExxonMobil cập nhật FDP (phiên bản D) trên cơ sở Luật Dầu khí (năm 2022) để các bên xem xét thông qua trước khi trình cấp thẩm quyền theo quy định. Tuy nhiên, đến nay ExxonMobil vẫn chưa có tín hiệu tích cực về công tác này.
Thứ hai: Về đàm phán các thỏa thuận thương mại của dự án, PVN, PVEP và ExxonMobil đã ký Thỏa thuận khung hợp đồng bán khí (HOA GSA) mới vào ngày 17/5/2023.
Cùng với đó, ExxonMobil, PVN và chủ đầu tư các nhà máy điện sử dụng khí Cá Voi Xanh đang chuẩn bị đàm phán Hợp đồng bán khí trên cơ sở Thỏa thuận khung GSA HOA đã được ký kết vào tháng 5/2023.
Thứ ba: Về thuê đất phục vụ các hạng mục trên bờ, hiện UBND tỉnh Quảng Nam chưa có văn bản hướng dẫn tổ hợp nhà đầu tư về phương án PVN làm đại diện thuê đất phục vụ đầu tư các hạng mục trên bờ của dự án.
Ngày 31/7/2023, ExxonMobil tiếp tục có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị hướng dẫn thủ tục pháp nhân thuê đất phục vụ dự án phát triển mỏ Cá Voi Xanh.
Thứ tư: Về phương án sử dụng Cảng Kỳ Hà để xuất condensate, UBND tỉnh Quảng Nam chưa trình cấp thẩm quyền phương án quản lý, khai thác Cảng Kỳ Hà để xuất condensate (do đang rà soát cơ sở pháp lý chuyển giao cảng).
Thứ năm: Về tuyến ống dẫn khí đi qua Cảng hàng không Quốc tế Chu Lai, PVN và ExxonMobil tiếp tục làm việc với các bộ: Quốc phòng, Giao thông vận tải về việc điều chỉnh tuyến ống dẫn khí đi qua Cảng hàng không Quốc tế Chu Lai, nhưng chưa có kết quả.
Ngày 18/8/2023 vừa qua, Bộ Quốc phòng đã có văn bản gửi Bộ Công Thương về việc phối hợp giải quyết tuyến ống đi qua Cảng hàng không Quốc tế Chu Lai.
Một số vướng mắc:
Vướng mắc chính hiện nay là ExxonMobil chưa ưu tiên triển khai dự án phát triển mỏ Cá Voi Xanh, nên chỉ duy trì một nhóm nhân sự quản lý dự án tại Việt Nam, do đó, các công việc triển khai chậm, ảnh hưởng tới tiến độ triển khai của cả Chuỗi dự án. Về việc này, Bộ Công Thương đã có nhiều văn bản đôn đốc ExxonMobil. Hiện tại ExxonMobil đang trình các bên xin phê duyệt chương trình công tác và ngân sách năm 2024 với phạm vi công việc và ngân sách rất ít (thấp hơn ngân sách năm 2023 đã được duyệt và triển khai).
Trước thực tế này, PVN đã đề nghị ExxonMobil bổ sung nhân sự thực hiện các phạm vi công việc liên quan, sớm trình Kế hoạch phát triển mỏ (phiên bản cuối cùng), đồng thời thúc đẩy tiến độ triển khai dự án theo đúng hợp đồng dầu khí đã ký kết.
Tuy nhiên, hiện tại, ExxonMobil, PVN và chủ đầu tư các nhà máy điện sử dụng khí Cá Voi Xanh chưa triển khai đàm phán Hợp đồng bán khí (mặc dù Thỏa thuận khung GSA HOA) đã được ký kết từ tháng 5/2023.
Ngoài ra, các dự án nhà máy điện miền Trung 1 và 2 hiện chưa có cơ chế đảm bảo tiêu thụ sản lượng từ Hợp đồng bán khí (GSA) sang cam kết huy động phát điện trong Hợp đồng mua bán điện (PPA). Mặt khác, các dự án này phải thay đổi phương án bố trí mặt bằng đối với một số hạng mục để phù hợp với Quy hoạch điều chỉnh của Khu kinh tế mở Chu Lai và ý kiến của cơ quan có thẩm quyền tỉnh Quảng Nam, nên dẫn đến chậm hoàn thiện và phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi (FS).
Còn về phương án đấu nối, hiện chưa được thỏa thuận do phương án đấu nối liên quan đến dự án như quy hoạch ban đầu được điều chỉnh lại trong Quy hoạch điện VIII.
Như đã đề cập, tiến độ Chuỗi dự án khí - điện Cá Voi Xanh dự kiến đi vào hoạt động thương mại là vào năm 2028. Như vậy, vòng đời các dự án thành phần sẽ vượt qua năm 2050 - thời điểm cam kết phát thải ròng bằng 0 (Net-Zero).
Có thể thấy rằng, với tình hình chuyển dịch năng lượng và cam kết về biến đổi khí hậu, việc triển khai Chuỗi dự án đang gặp rất nhiều thách thức, bởi bên cạnh việc duy trì khai thác dầu khí ở các mỏ hiện hữu, ExxonMobil đang ưu tiên đầu tư vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Chưa kể, đối với các dự án khí truyền thống (có hàm lượng CO2 cao), các ngân hàng quốc tế cũng sẽ hạn chế tài trợ tín dụng, thắt chặt các khoản vốn vay để ưu tiên cho những chuỗi dự án khác.
Vừa qua, nhân chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Joe Biden, việc nâng cấp từ “quan hệ đối tác toàn diện” Việt Nam - Hoa Kỳ lên “đối tác chiến lược toàn diện” cũng dành ưu tiên cho các lĩnh vực khác. Theo đó, việc nâng cấp các hợp tác kinh tế, khoa học công nghệ song phương sẽ thích ứng với cam kết về biến đổi khí hậu và môi trường. Do đó, có lẽ đã đến lúc PVN cần làm rõ nhu cầu, mục tiêu của ExxonMobil đối với Chuỗi dự án này, qua đó sẽ đưa ra giải pháp tối ưu về định hướng phát triển, cũng như phân bổ nguồn lực cho những năm sắp tới./.
HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM
