Đồng Nai: Khơi dậy tiềm năng, vươn mình trở thành đô thị kiểu mẫu
Đồng Nai nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và có quá trình phát triển công nghiệp sớm, có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển đô thị. Tuy nhiên, đô thị Đồng Nai chưa phát triển tương xứng với tiềm năng và lợi thế của mình.
Hiện tại, tỉnh Đồng Nai đang triển khai nhiều giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển đô thị, đặc biệt trong bối cảnh sân bay quốc tế Long Thành và nhiều dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia đang được đầu tư và dự kiến đi vào hoạt động trong những năm tới.
Mặc dù Đồng Nai có vị trí chiến lược và tiềm năng lớn với quá trình phát triển công nghiệp sớm, tỉnh hiện mới chỉ có hai thành phố là Biên Hòa và Long Khánh, trong khi đó, tỉnh Bình Dương đã phát triển mạnh mẽ trong vòng 5 năm qua với 5 thành phố và tỉnh Bình Phước, dù dân số chỉ bằng khoảng một nửa dân số Đồng Nai, cũng đã có 1 thành phố và 2 thị xã đang trong quá trình nâng hạng. Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có 2 thành phố và 1 thị xã, đồng thời cũng đang tích cực nâng cấp đô thị. Việc này cho thấy nhu cầu cấp thiết trong việc hình thành và phát triển các đô thị xứng tầm để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Tỉnh Đồng Nai hiện có tổng cộng 11 đô thị, bao gồm 1 đô thị loại I, 1 đô thị loại III, 2 đô thị loại IV và 7 đô thị loại V, với tỷ lệ đô thị hóa đạt 45,16%. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng đã kéo theo nhiều vấn đề về cơ sở hạ tầng và kiến trúc cảnh quan. TP. Biên Hòa mặc dù đã được công nhận là đô thị loại I, vẫn gặp phải nhiều hạn chế như xây dựng không theo quy hoạch, kênh rạch bị lấn chiếm, vỉa hè bị chiếm dụng, tình trạng quảng cáo rao vặt, rác thải, ngập nước, ùn tắc giao thông, thiếu bãi đậu xe, cây xanh và diện tích tiện ích phục vụ cộng đồng hạn chế và vấn đề về an toàn các đường dây điện và cáp viễn thông. Nguyên nhân chính nằm ở việc quy hoạch chưa được đầu tư đúng mức, nhận thức về phát triển đô thị bền vững còn hạn chế và nguồn lực đầu tư chưa đủ.
Để khắc phục các vấn đề hiện tại và đảm bảo sự phát triển đô thị bền vững, việc quy hoạch chung đô thị, quy hoạch phân khu và xây dựng chương trình phát triển đô thị là điều kiện tiên quyết. Đầu tiên, Sở Xây dựng cùng các địa phương cần đẩy nhanh tiến độ triển khai quy hoạch chung đô thị và quy hoạch phân khu, bao gồm việc cập nhật và hoàn thiện các quy hoạch hiện có, bảo đảm rằng các quy hoạch được thực hiện đồng bộ và phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại. Đối với các đô thị ở vùng nông thôn, thiết lập quy hoạch chung thị trấn và quy hoạch chi tiết sẽ tạo ra khung pháp lý rõ ràng và minh bạch cho các dự án đầu tư, đồng thời giúp thu hút các nhà đầu tư vào các khu vực chưa phát triển. Nó không chỉ nâng cấp đô thị mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống của cư dân, tạo ra các cơ hội phát triển kinh tế mới và nâng cao hiệu quả quản lý đô thị. Cải thiện cơ sở hạ tầng, quản lý không gian đô thị và thúc đẩy đầu tư là những yếu tố quan trọng để phát triển đô thị một cách đồng bộ và bền vững.
Nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đô thị, tỉnh Đồng Nai đã thực hiện các bước quan trọng như thi tuyển quốc tế ý tưởng quy hoạch chung đô thị sân bay Long Thành và vùng phụ cận nhằm thu hút các ý tưởng mới, mô hình quy hoạch tiên tiến từ các quốc gia trên thế giới để áp dụng vào bối cảnh đô thị của Đồng Nai. Với quy mô nghiên cứu lớn khoảng 57.000 ha, bao gồm đô thị sân bay Long Thành và vùng phụ cận, đòi hỏi phải có sự đánh giá kỹ lưỡng về hiện trạng và bối cảnh đô thị, từ đó đưa ra những ý tưởng quy hoạch có tầm nhìn tổng thể và khả năng ứng dụng thực tiễn cao.
Quá trình quy hoạch phải hài hòa giữa phát triển đô thị và lợi ích của người dân, bảo đảm môi trường sống tốt hơn và cơ hội phát triển kinh tế. Những ý tưởng quan trọng sẽ được tỉnh Đồng Nai nghiên cứu và đưa vào đồ án điều chỉnh quy hoạch chung đô thị Long Thành đến năm 2045.
Văn Dũng
