Nhu cầu tiêu thụ nhựa ở Việt Nam tăng chóng mặt, tới 10,6% mỗi năm

Theo dõi KTMT trên

Lượng phát sinh rác thải nhựa ngày càng lớn

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, bà Đỗ Phương Dung – Phó Cục trưởng Cục ATMT cho biết, cùng với sự phát triển của đất nước, ngành Công Thương đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong giai đoạn vừa qua. Mặc dù bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm, nhưng năm 2022 tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt khoảng 732 tỷ USD, tăng khoảng 10% so với năm 2021.

“Ngành nhựa là một trong những ngành công nghiệp có tăng trưởng cao nhất Việt Nam với mức tăng hàng năm từ 16 - 18%/năm. Trong năm 2022, sản lượng nhựa đạt 9,54 triệu tấn, với 3.300 doanh nghiệp nhựa và 250.000 người lao động. Nhu cầu tiêu thụ sản phẩm nhựa ở Việt Nam liên tục tăng, mức tiêu thụ nhựa bình quân đầu người gia tăng nhanh chóng ở mức 10,6% mỗi năm…Tuy nhiên, kéo theo đó là sự gia tăng, phát sinh của rác thải nhựa” - Bà Đỗ Phương Dung cho biết.

Theo báo cáo hiện trạng chất thải nhựa năm 2022, tổng khối lượng chất thải nhựa phát sinh là 2,9 triệu tấn và có tốc độ gia tăng khoảng 5%/năm. Tổng lượng rác thải nhựa được thu gom là 2,4 triệu tấn nhưng chỉ có 0,9 triệu tấn rác thải nhựa được phân loại cho tái chế và 0,77 triệu tấn rác được tái chế. Tổng thất thoát chất thải nhựa vào môi trường là 0,42 triệu tấn, trong đó một phần lớn đến từ sản phẩm nhựa sử dụng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy sinh học.

Những năm gần đây, ngành nhựa Việt Nam tiêu thụ khoảng 5, 9 triệu tấn nguyên liệu nhựa nguyên sinh, tương đương mức tiêu thụ bình quân 63 kg/người/năm, cao hơn nhiều so với mức trung bình thế giới là 46 kg/người/năm. Tăng trưởng trung bình khoảng 10%/năm. Cuộc khủng hoảng rác thải tại Việt Nam kéo theo khủng hoảng chôn lấp, mất an ninh lương thực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế và gây nhiều nguy hại cho hệ sinh thái.

Vẫn còn nhiều khó khăn trong chính sách 

ThS. Phạm Hồng Hiệp Viện nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương cho biết, tại Việt Nam thời gian qua cũng có nhiều chủ trương, chính sách nhằm giảm thiểu rác thải nhựa. Điển hình như Nghị quyết số 26/NQ-CP ngày 05/03/2020 ban hành kế hoạch tổng thể và kế hoạch 5 năm của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 36-NQ/TW đặt ra yêu cầu đến 2025: Thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030. Thúc đẩy hình thành khuôn khổ hợp tác khu vực và quốc tế về phòng, chống, giảm thiểu rác thải nhựa đại dương; xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm quốc tế về rác thải nhựa đại dương tại Việt Nam.

Tuy nhiên, quá trình thực thi gặp nhiều khó khăn do sự chồng chéo giữa các đơn vị quản lý. Cùng với đó, việc kiểm soát phế liệu nhựa nhập khẩu còn tiếp tục gây tranh cãi và là thách thức nhất đối với Chính phủ nhằm giải quyết bài toán cân bằng giữa nhu cầu sản xuất nội địa và việc kiểm soát khối lượng phế liệu nhập khẩu (chiếm 10%). Khái niệm về phế liệu hay nguyên liệu cũng có sự khác biệt. Trong khi các cơ quan quản lý coi phế liệu là chất thải có thể được tái sử dụng, thì các nhà sản xuất lại coi nó là nguyên liệu đầu vào.

Cũng nhìn nhận vấn đề này, ông Trần Việt Anh, Chủ tịch Hiệp hội tái chế chất thải Việt Nam cho biết, tại nước ta hoạt động thu gom, tái chế nhựa đã diễn ra từ lâu thông qua các hoạt động như thu gom ve chai, phế liệu. Dù vậy hoạt động này khá nhỏ lẻ và mang tính tự phát với công nghệ rất thô sơ.

“Chúng ta phải hình thành một ngành công nghiệp tái chế và các sản phẩm tái chế. Và chúng ta đưa ra những quy định, quy chuẩn để kích thích doanh nghiệp khởi nghiệp, kích thích doanh nghiệp đầu tư”, ông Trần Việt Anh nhấn mạnh.

Ông Trần Việt Anh cũng cho rằng, Bộ Công Thương, Bộ Tài Nguyên và Môi trường cần sớm đưa ra những tiêu chuẩn và định hướng công nghệ tái chế, công nghệ phân loại. Đồng thời có những giáo trình về đào tạo, tái chế và phải đưa vào một ngành học ở các trường về môi trường hoặc kỹ thuật. Như vậy khi đã có quy trình chuẩn, các sản phẩm nhựa sẽ được tái chế, kéo dài vòng đời hơn.

Minh Phương