Tăng trưởng xanh tại Việt Nam: Hướng đi chiến lược cho tương lai

Theo dõi KTMT trên

Hành trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng tác động mạnh mẽ, tăng trưởng xanh đã trở thành xu thế tất yếu của các nền kinh tế hiện đại, trong đó có Việt Nam. Chính phủ đã xác định rõ mục tiêu chuyển đổi mô hình tăng trưởng, từ phát triển dựa trên khai thác tài nguyên sang phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo và bền vững.

Theo Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050, Việt Nam đặt mục tiêu giảm 15–20% cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP vào năm 2030, tiến tới trung hòa carbon vào năm 2050. Các ngành kinh tế trọng điểm như năng lượng, nông nghiệp, công nghiệp chế biến, giao thông vận tải đều đã và đang xây dựng các chương trình hành động cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu này.

Trong năm 2024, Việt Nam ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ trong đầu tư vào năng lượng tái tạo. Sản lượng điện từ năng lượng mặt trời và gió chiếm khoảng 18% tổng sản lượng điện quốc gia, cao hơn mức 15% của năm 2022. Điều này cho thấy nỗ lực thực tiễn trong việc giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.

Thách thức và cơ hội trong quá trình chuyển đổi

Dù cam kết mạnh mẽ, Việt Nam vẫn đối mặt với không ít thách thức trên hành trình hiện thực hóa tăng trưởng xanh. Hạn chế về nguồn lực tài chính, công nghệ và nhân lực chất lượng cao là những rào cản lớn. Theo đánh giá của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, để thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh, Việt Nam cần huy động khoảng 30 tỷ USD trong giai đoạn 2021–2030.

Tuy vậy, tăng trưởng xanh cũng mở ra nhiều cơ hội phát triển mới. Các lĩnh vực kinh tế tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ, đô thị thông minh, và công nghiệp xanh đang thu hút sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Số lượng doanh nghiệp Việt Nam cam kết thực hiện ESG (môi trường, xã hội và quản trị) trong hoạt động sản xuất – kinh doanh đã tăng gần gấp đôi trong vòng ba năm qua, từ 21% năm 2021 lên 39% năm 2024.

Ngoài ra, việc tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như EVFTA, CPTPP cũng đặt ra yêu cầu cao về tiêu chuẩn môi trường, buộc doanh nghiệp Việt phải nhanh chóng đổi mới, qua đó nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng xanh bền vững

Để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh, Việt Nam đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp trọng tâm. Trước hết, việc hoàn thiện thể chế, chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng xanh, và đầu tư công xanh là yêu cầu cấp thiết. Chính phủ cũng đang phối hợp cùng các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) để hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho các dự án xanh.

Bên cạnh đó, đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho nền kinh tế xanh cũng được đặc biệt chú trọng. Nhiều trường đại học, viện nghiên cứu đã đưa nội dung về kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo và quản lý môi trường vào chương trình giảng dạy.

Cuối cùng, nâng cao nhận thức cộng đồng là yếu tố then chốt. Các chiến dịch truyền thông, phong trào tiêu dùng xanh, tiết kiệm năng lượng đang ngày càng lan tỏa, góp phần thay đổi hành vi xã hội theo hướng thân thiện với môi trường hơn.

Quang Đức