Toàn cảnh vụ vận chuyển đất đá thải mỏ từ Cẩm Phả về Quảng Yên

Trao đổi với Phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường về vấn đề sử dụng đất đá thải mỏ trong việc san lấp mặt bằng ở các công trình tại Quảng Ninh, TS. Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường cho biết, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cho phép một số trường hợp dùng đất đá thải mỏ để làm vật liệu san lấp. Tuy nhiên, Bộ quy định rất cụ thể, xem xét kỹ từng trường hợp.

"Không thể phủ nhận giá trị của đất đá thải mỏ, đặc biệt là trong công tác san lấp mặt bằng, Nếu bỏ đất đá thải mỏ đi hoặc để không thì rất lãng phí. Tuy nhiên, việc Quảng Ninh dùng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp, lấn biển phải được xem xét một cách kỹ lưỡng, không phải ai đổ cũng được và đổ chỗ nào cũng được. Có thể coi đất đá thải mỏ là một dạng tài nguyên, do đó cần được theo dõi, giám sát, quản lý một cách chặt chẽ.

Trước khi sử dụng đất đá thải mỏ cần phân tích xem có những thành phần nào ở trong đó? Nó có chứa những thành phần gây ô nhiễm môi trường hay không? Nguồn gốc đất đá thải mỏ ở đâu? Nó được sản sinh ra trong giai đoạn nào của quá trình khai thác? Có thể sử dụng ở địa điểm nào, không được sử dụng ở địa điểm nào? Phương thức vận chuyển ra sao, phải tuân thủ những điều kiện gì? Tất cả phải rất cụ thể", ông Tùng đặt vấn đề.

Từ những vấn đề trên, TS. Hoàng Dương Tùng cho rằng, trách nhiệm của cơ quan quản lý, chính quyền địa phương là thực hiện khảo sát, đánh giá cụ thể đối với từng trường hợp, thậm chí là lập hội đồng khoa học nếu cần, để chứng minh việc sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp là an toàn và hiệu quả. Tất cả số liệu, cơ sở khoa học phải được công khai để người dân nắm bắt được.

Trong quá trình thực hiện tuyến bài này, Tạp chí Kinh tế Môi trường sẽ tập hợp ý kiến đóng góp từ các chuyên gia, nhà khoa học để gửi tới Bộ Tài nguyên và Môi trường. Hi vọng rằng, ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học sẽ gợi mở nhiều vấn đề trong quá trình soạn thảo Dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản sửa đổi để trình Quốc hội trong thời gian tới.

Nhìn nhận vấn đề ở một khía cạnh khác, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam lưu ý, trước khi cho phép sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp cần phải tính hết sức kỹ lưỡng việc giám sát/chế tài thế nào để tránh thất thoát, lợi dụng, gây ô nhiễm (giám sát tại mỏ, giám sát quãng đường vận chuyển, giám sát nơi đổ). Hiện nay có nhiều biện pháp kỹ thuật hỗ trợ thực hiện công tác giám sát, quản lý. Nếu công khai các kết quả giám sát thì sẽ rất khó để làm bậy.

Theo TS. Hoàng Dương Tùng, việc người dân và cử tri tỉnh Quảng Ninh bày tỏ sự lo lắng là đúng. Điều này thể hiện quyền giám sát của người dân đối với những trường hợp có nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.