Xuất khẩu cà phê của Việt Nam bất ngờ giảm mạnh
Trong tháng 10, xuất khẩu cà phê của Việt Nam chỉ đạt 45.412 tấn, giảm 11,6% so với tháng trước. Lũy kế trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam giảm 11,1% so với cùng kỳ năm trước.
Hiện nay, các địa phương đều đã bước vào đợt thu hoạch cà phê niên vụ mới 2024 - 2025. Vụ thu hoạch dự kiến sẽ kéo dài từ tháng 11/2024 - 1/2025. Tuy vậy, hiện tại, dự báo trên địa bàn nhiều tỉnh Tây Nguyên sẽ xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như áp thấp nhiệt đới, mưa lớn, dông, lốc, sét, mưa đá, điều này sẽ tác động đến thu hoạch từ đó ảnh hưởng đến giá thị trường.
Được biết, không có mưa tại Brazil và số liệu xuất khẩu tháng 10/2024 của Việt Nam giảm gây lo ngại cho thị trường. Giá cà phê Arabica tăng do dự báo thơi tiết khô nóng vẫn tiếp diễn ở bang Minas Gerais, khu vực sản xuất cà phê arabica lớn nhất của Brazil, điều này có thể làm giảm năng suất và khiến sản lượng thấp hơn. Trong khi đó, theo nhà khí tượng học Climatempo, sau một đợt mưa ngắn vào giữa tuần ở Minas Gerais, dự báo thời tiết trong 10 ngày tới cho khu vực này sẽ nóng và khô hơn.
Giá cà phê Robusta thế giới tăng cao còn do thông tin xuất khẩu giảm mạnh từ nguồn cung Việt Nam. Báo cáo của Tổng cục Hải quan Việt Nam cho hay, lũy kế trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu cà phê của Việt Nam giảm 11,1% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, trước mắt, liên tiếp xuất hiện các cơn bão ở Biển Đông, có thể không gây thiệt hại lớn nhưng có thể gây mưa trong vụ thu hoạch.
Cây cà phê đã chịu tình trạng khô hạn và thiếu nước trong mùa khô năm 2024
Theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa), diện tích cà phê đang ngày càng bị thu hẹp do những năm trước giá cà phê thấp, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân nên người dân đã chuyển đổi sang cây trồng khác. Chính vì thế, việc tăng diện tích và tăng sản lượng cây trong ngắn hạn khá khó khăn. Hiện tại các tỉnh như Đắk Lắk, Đắk Nông đều dự báo sản lượng cà phê vụ 2024/25 có thể giảm từ 5 - 10% so với niên vụ trước. Nguyên nhân là hàng nghìn ha cây cà phê đã chịu tình trạng khô hạn và thiếu nước trong mùa khô năm 2024, làm khả năng phát triển của cây bị ảnh hưởng.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, do ảnh hưởng của bão số 7, ngày và đêm 12/11, khu vực Tây Nguyên có mưa vừa, mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to và dông với lượng mưa từ 40-90mm, cục bộ có nơi trên 180mm. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét và gió giật mạnh. Dự báo, từ đêm mai (ngày 13/11) mưa lớn kết thúc ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên. Cảnh báo, mưa lớn có khả năng gây ra tình trạng ngập úng tại các vùng trũng, thấp; lũ quét trên các sông, suối nhỏ, sạt lở đất trên sườn dốc.
Theo nhận định chuyên gia, áp lực vụ mới từ Việt Nam tiếp tục kéo giảm giá. Tuy vậy, động thái Fed giảm lãi suất trong tuần qua đã có những tác động tích cực. Các bên hiện đang chờ thêm tín hiệu rõ ràng hơn về những chính sách của ông Trump, người vừa tái đắc cử trong cuộc đua bầu vào Nhà Trắng. Trong tình cảnh này, có khả năng dòng vốn sẽ rút về các sàn có yếu tố đầu cơ, trong đó có cà phê và hướng tăng của tuần này là có cơ sở.
Ngày 13 - 14/11, EU sẽ đưa ra quyết định chính thức về thời điểm thực thi Quy định chống phá rừng châu Âu (EUDR). Đây cũng là một yếu tố có thể ảnh hưởng mạnh đến giá cà phê trong ngắn hạn.
Theo đó, Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam đã đưa ra có hai kịch bản về giá cà phê xảy ra sau khi EU chốt được thời điểm EUDR thi hành. Nếu EU quyết định giữ nguyên lộ trình thực hiện EUDR, bắt đầu từ ngày 30/12/2024. Quyết định này sẽ nhận được sự ủng hộ từ các tổ chức bảo vệ môi trường nhưng là rào cản lớn đối với dòng chảy cà phê hiện tại. Các quốc gia sản xuất cà phê trên thế giới chưa thể đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của EUDR trong khi các nước nhập khẩu phải chạy đua tìm nguồn hàng để đảm bảo bài toán tiêu thụ.
Trong ngắn hạn, các nước nhập khẩu đẩy mạnh mua hàng trong những tháng còn lại của năm 2024, làm cho cầu về cà phê trên thị trường tăng vọt. Trong khi đó, nguồn cung trên thị trường khó có thể đáp ứng mức tăng nhu cầu đột xuất, nhất là khi Việt Nam mới bắt đầu hoạt động thu hoạch cà phê vụ 2024 - 2025. Điều này gây tình trạng cung nhỏ hơn cầu, từ đó tạo thành hỗ trợ quan trọng đối với giá cà phê trong 2 tháng cuối năm 2024.
Về dài hạn, các quốc gia xuất khẩu không thể cung ứng cho bạn hàng lớn như EU sẽ phải đi tìm bạn hàng mới. Tương tự, các quốc gia nhập khẩu cũng phải tìm các nguồn hàng mới đảm bảo yêu cầu để phục vụ tiêu thụ. Như vậy, thị trường cần một khoảng thời gian để cung - cầu trở về trạng thái ổn định.
Kịch bản thứ hai, EU quyết định lùi thời gian thực hiện EUDR, khả năng cao là 12 tháng như đề xuất từ EC. Quyết định này sẽ nhận được sự đồng thuận từ các đơn vị nằm trong chuỗi cung ứng cà phê thay vì các tổ chức môi trường. Các quốc gia sản xuất có thêm thời gian để đáp ứng đầy đủ quy chuẩn mới. Đồng thời, các nước nhập khẩu tại EU cũng không cần ồ ạt nhập trong cuối 2024. Các chuyên gia nhận định, cung - cầu cà phê trên thị trường tạm thời ổn định, cùng với sự bổ sung nguồn cung từ cà phê thu hoạch trong niên vụ 2024 - 2025 của Việt Nam, giá cà phê thế giới khả năng cao chỉ neo dưới 4.700 USD/tấn. Tương tự, giá cà phê nội địa cũng sẽ chỉ dao động trong khoảng 100.000 - 110.000 đồng/kg.
Bích Ngọc
