Giải mã sự biến động giá nhôm kim loại

Theo dõi KTMT trên

Việc xác định doanh thu của các dự án điện phân nhôm phụ thuộc nhiều vào giá bán sản phẩm trên thị trường. (Ảnh minh họa)

Cách tính giá thành sản xuất của các doanh nghiệp Việt Nam thường không xem xét đến các yếu tố môi trường và công lao động do đó giá thành thường thấp hơn so với giá thế giới.

Doanh thu từ bán sản phẩm

Do đó, cần sử dụng giá tham khảo các sản phẩm trên thị trường thế giới. Đó là mức giá không tồn tại trên thị trường, nhưng được đưa ra một cách có cơ sở khoa học và thực tiễn. Sự biến động giá cả là không ổn định nên phải đưa ra những luận cứ khoa học để xác định giá và có sự thống nhất một mức giá chung.

Dựa trên cơ sở dữ liệu giá nhôm thực tế trên thị trường London trong 60 năm qua (1960 - 2019), xu hướng biến động giá nhôm trong tương lai được dự báo bằng phương pháp hồi quy tuyến tính bậc 1. Gốc thời gian là năm 1960 (i=1), Yi là giá nhôm kim loại, Xi là năm, phương trình hồi quy tuyến tính có dạng: Yi = 28,935Xi + 484,95 và được biểu diễn bằng đồ thị trong hình 1. Mô hình có hệ số bình phương hiệu chỉnh R2 = 0,6833, điều này có nghĩa là 68,33% giá nhôm kim loại được giải thích bởi biến độc lập X (năm). Do vậy, việc dự báo biến động của giá nhôm theo năm là có cơ sở khoa học, độ tin cậy cao và các con số đều mang ý nghĩa thống kê.

Hình 1: Biến động giá nhôm kim loại quá khứ và dự báo xu hướng trong tương lai.

Kết quả của mô hình cho thấy: Mức tăng giá nhôm giai đoạn 2020-2049 là 1,88%, giá nhôm bình quân là 2670 USD/tấn, giá alumina bình quân là 427 USD/tấn. Tỉ giá USD/VNĐ năm 2019 là 23.246 [3]. Như vậy, căn cứ vào sản lượng hàng năm, xác định được doanh thu bình quân tương ứng đối với các dự án là 27.925.561 triệu đồng/năm.

Dữ liệu đầu vào dự án điện phân nhôm Trần Hồng Quân

* Chi phí vận hành

Nhà máy điện phân nhôm Trần Hồng Quân có diện tích sử dụng đất là 150 ha và cần 1.100 lao động. Giả sử mức tăng chi phí sản xuất là 1,5%/năm. Nhu cầu sử dụng nguyên vật liệu được liệt kê trong bảng 1. Giá alumina được tính theo giá thị trường theo mô hình dự báo ở hình 1. Giá AlF3 và Cryolit được tính theo giá thị trường năm 2019, lần lượt là 1.400USD/tấn và 1.350USD/tấn. Các nguyên vật liệu khác được ước tính bằng 10% tổng ba nguyên vật liệu trên. Như vậy, chi phí nguyên vật liệu của nhà máy trung bình là 9.020.760 triệu đồng/năm.

Bảng 1: Nhu cầu nguyên vật liệu nhà máy điện phân nhôm công suất 450.000 tấn.

Chi phí điện của nhà máy được tính theo ưu đãi giá điện ở mức 5cent trong 10 năm đầu và theo giá thị trường từ năm thứ 11, tương đương bình quân 15.712.756 triệu đồng/năm.

Với mức lương trung bình năm 2020 là 10 triệu đồng/tháng/người, tổng chi phí lao động của nhà máy là 132.000 triệu đồng/năm. Chi phí quản lý nhà máy là 10% quỹ lương, tương đương 13.200 triệu đồng/năm.

Chi phí vận chuyển nhôm ra cảng xuất khẩu là 528.500 đồng/tấn, tương đương 237.825 triệu đồng/năm [5]. Chi phí dự phòng được tính bằng 5% các chi phí khác.

* Các khoản thuế phí

Thuế thu nhập doanh nghiệp: Theo Giấy chứng nhận đầu tư, nhà máy điện phân nhôm được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 4 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế; Giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo; Áp dụng mức thuế suất 10% trong 30 năm kể từ khi có thu nhập chịu thuế. Như vậy, tổng thuế thu nhập doanh nghiệp đóng trong 30 năm là 2.253.453 trong 30 năm (tương đương 75.115 triệu đồng/năm).

Thuế xuất khẩu: với mức thuế xuất 5% [1], nếu 100% sản phẩm từ nhà máy được sử dụng để xuất khẩu, thì nhà máy đóng thuế xuất khẩu bình quân 1.329.217 triệu đồng/năm, tương đương 2,9 triệu đồng/1 tấn nhôm.

Dữ liệu đầu vào của tổ hợp bauxite - alumina - nhôm Tây Nguyên

Đối với dự án tổ hợp bauxite - alumina - nhôm giả định, dữ liệu của quá trình khai thác bauxite và sản xuất alumina là đầu vào của tổ hợp bauxite - alumina Nhân Cơ, không tính chi phí vận chuyển alumina ra cảng biển vì trong trường hợp này alumina từ nhà máy được đưa đến nhà máy điện phân nhôm bằng băng tải. Dữ liệu đầu vào của công đoạn điện phân nhôm tương tự như của nhà máy điện phân nhôm Trần Hồng Quân, nhưng chi phí nguyên vật liệu có sự thay đổi. Lúc này, nhà máy điện phân nhôm sử dụng toàn bộ 650.000 tấn sản phẩm từ nhà máy alumina, nên chỉ cần mua thêm 214.000 tấn/năm để phục vụ sản xuất.

Các khoản thuế, phí lúc này gồm có thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế xuất khẩu giống trường hợp của nhà máy điện phân nhôm, thuế tài nguyên, phí môi trường, tiền cấp quyền khai thác và tiền thuê đất tương tự như tổ hợp bauxite - alumina Nhân Cơ. Các chính sách ưu đãi về giá điện, thuế thu nhập doanh nghiệp và tiền thuê đất nhà máy điện phân nhôm được giữ nguyên khi đưa vào bài tính.

Trịnh Phương Ngọc - NCS Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội

Cù Thị Sáng - Trường Đại học Điện lực Hà Nội

(Còn nữa)

Bài tiếp: Điện phân nhôm tiêu tốn nhiều năng lượng điện