Nông dân Ninh Bình xây dựng hiệu quả các mô hình điểm phân loại, xử lý rác thải

Theo dõi KTMT trên

Để giải quyết vấn đề môi trường, tỉnh Ninh Bình đã ban hành nhiều chính sách như: Chỉ thị 05-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo về an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường; Nghị quyết số 07-NQ/BCS của Ban cán sự Đảng UBND tỉnh về tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo về công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Ninh Bình đến năm 2020, định hướng đến năm 2025; Đề án thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải nông thôn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2020 - 2025 của UBND tỉnh; Chỉ thị số 08-CT/TU ngày của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

Triển khai hiệu quả mô hình xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại Yên Thái, Ninh Bình

Để đưa các chính sách trên vào cuộc sống, Ninh Bình đã chọn Yên Thái là một xã miền núi nằm ở phía Nam của huyện Yên Mô để thực hiện. Có diện tích đất tự nhiên 1.024,31 ha, trong đó diện tích đất sản xuất nông nghiệp là 709,79 ha, Yên Thái có 1.850 hộ với dân số 5.563 người, thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt 50,03 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo đến cuối năm 2020 còn 1,89%. Xã có 13 thôn, xóm.

Hiện toàn xã có 13 mô hình thu gom rác thải do các thôn, xóm đảm nhận; việc thu gom rác được thực hiện định kỳ 7 ngày/lần. Tuy nhiên, rác thải trong sản xuất, rác sinh hoạt phát sinh rất lớn, khoảng cách giữa các lần thu gom rác thải khá dài, lại không có các thùng chứa rác chung nên các hộ dân thường để rác tùy tiện ở lề đường, bên cạnh các cột điện, nơi ở, một số hộ dân còn mang rác vứt ra các đoạn đường vắng gây ô nhiễm môi trường và làm mất mỹ quan nông thôn.

Ngân sách địa phương còn khó khăn nên kinh phí đầu tư cho các hoạt động bảo vệ môi trường có phần hạn chế, không đủ điều kiện đầu tư để thực hiện công tác thu gom, xử lý rác một cách có hiệu quả. Trên cơ sở khảo sát thực trạng vấn đề môi trường tại xã Yên Thái, căn cứ nhu cầu, nguyện vọng của cán bộ, hội viên nông dân, năm 2021, được sự hỗ trợ của Trung tâm Môi trường và Phát triển bền vững, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Hội Nông dân tỉnh Ninh Bình đã xây dựng thành công dự án mô hình điểm:“Hội Nông dân thu gom, phân loại, xử lý rác thải hữu cơ thành phân bón tại hộ gia đình, cụm dân cư, góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng nông thôn mới”.

Mô hình được triển khai trong thời gian 6 tháng với mục đích nâng cao nhận thức, ý thức của người dân, hội viên, hội viên nông dân xã Yên Thái về lợi ích của việc phân loại, xử lý rác thải hữu cơ tại nguồn thành phân bón cho cây trồng, từ đó giúp người dân thay đổi hành vi, sống thân thiện với môi trường, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, bảo vệ môi trường và tham gia xây dựng nông thôn mới.

Để triển khai mô hình đạt hiệu quả, Hội Nông dân tỉnh đã chỉ đạo Hội Nông dân huyện Yên Mô, Hội Nông dân xã Yên Thái, đồng thời phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức khảo sát, lựa chọn các hộ nông dân nhiệt tình, trách nhiệm trên địa bàn xóm Dầu tham gia mô hình, trên cơ sở các hộ tự nguyện viết đơn, tổ chức họp dân đảm bảo công khai, dân chủ, khách quan.

Trên cơ sở huy động các nguồn lực tại địa phương và nguồn kinh phí hỗ trợ của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Hội Nông dân tỉnh đã triển khai các nội dung của mô hình điểm trên địa bàn xóm Dầu, xã Yên Thái. Hội Nông dân tỉnh trực tiếp tập huấn kỹ thuật phân loại, thu gom, xử lý rác thải tại hộ thành phân bón cho cây trồng theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn các hộ đặt thùng ủ phân hữu cơ, các xô phân loại rác và dán tờ hướng dẫn kỹ thuật tại những vị trí phù hợp, thuận tiện cho việc thu gom, phân loại, xử lý rác tại nguồn… Nhờ đó, người dân thực hiện thu gom, phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn, tận dụng rác hữu cơ để xử lý thành phân bón cho cây trồng, giúp giảm đáng kể lượng rác thải sinh hoạt phải thu gom vận chuyển trên địa bàn xóm Dầu để đi xử lý hàng tuần, giảm nhân công, chi phí trong thu gom rác thải.

Trong quá trình thực hiện phân loại rác thải tại hộ gia đình và ủ rác hữu cơ bằng chế phẩm vi sinh, các hộ nông dân rất tích cực, trách nhiệm, đã tạo ra được nguồn phân bón hữu cơ giàu dinh dưỡng để sử dụng cho cây trồng. Thông qua mô hình từng bước nâng cao ý thức của nông dân trong hoạt động tập thể, góp phần xây dựng tổ chức Hội vững mạnh; phát huy tinh thần sáng tạo, đoàn kết, trách nhiệm, huy động sự đóng góp, ủng hộ của cán bộ, hội viên, nông dân.

Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) xã Khánh Thành (Yên Khánh) thực hiện hiệu quả "phân loại và xử lý rác thải bằng men vi sinh bản địa - IMO"

Mặc dù địa bàn xã Khánh Thành có 19/19 chi hội xây dựng mô hình "Nhà sạch, vườn đẹp" từ năm 2020.  Nhưng lượng rác thải ra môi trường trên địa bàn còn nhiều, đa số rác thải chưa được xử lý triệt để, nhiều gia đình đem rác đốt hoặc chôn lấp; trung bình một ngày khối lượng rác thải ra môi trường gần 6 tấn, trong đó còn khoảng 25% phụ phẩm cây trồng chưa được tận dụng hoặc thu gom, xử lý mà vứt bỏ tại vườn, ao, trục đường giao thông, kênh mương, hoặc đốt tại chỗ gây ô nhiễm môi trường.

Sau khi được tham quan mô hình xử lý rác thải bằng men vi sinh bản địa tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, nhận thấy đây là mô hình hay, có ý nghĩa lớn cả về môi trường và kinh tế. Hội LHPN xã Khánh Thành đã tổ chức khảo sát, đánh giá thực trạng việc phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt tại hộ gia đình trên địa bàn xã. Qua đó đã tham mưu với Hội LHPN huyện và cấp ủy, chính quyền xã chọn thực hiện điểm mô hình trên địa bàn xóm 9 với 124 hộ dân.

Để mô hình đạt hiệu quả, Hội đã tích cực truyền thông nâng cao nhận thức, thói quen của người dân về phân loại rác thải tại nguồn và thực hiện xử lý rác thải hữu cơ bằng phương pháp sử dụng vi sinh; mời các chuyên gia hướng dẫn cách làm và sử dụng IMO. 

Đồng thời, tiến hành chia các hộ thành các nhóm theo mô hình 1+4 (1 người tuyên truyền, vận động 4 người khác cùng làm và sử dụng IMO) để thường xuyên trao đổi cách làm men, hướng dẫn sử dụng men, chia sẻ kinh nghiệm, những khó khăn vướng mắc trong quá trình làm men, lưu trữ men và sử dụng men một cách kịp thời. 

Đồng chí Hoàng Thị Tuyết, Chủ tịch Hội phụ nữ xã Khánh Thành cho biết: Rất thuận lợi cho Hội trong quá trình thực hiện mô hình được sự ủng hộ, động viên, khích lệ của Hội LHPN tỉnh, huyện. 

Trong đó, Hội LHPN tỉnh đã thành lập tổ công tác chỉ đạo thực hiện mô hình điểm, đồng thời thường xuyên chia sẻ, trao đổi thông tin, hướng dẫn các hộ tham gia mô hình. Đặc biệt, Hội LHPN tỉnh và Ủy ban MTTQ tỉnh đã ký kế hoạch phối hợp xây dựng mô hình "Phân loại, xử lý rác thải bằng men vi sinh bản địa tại gia đình và địa bàn khu dân cư",  thực hiện tại địa bàn xóm 9. 

Qua đó, người dân trên địa bàn xóm 9 đã nhận thêm được sự hỗ trợ của các ban, ngành liên quan trong việc thực hiện các hoạt động xây dựng mô hình. Ngoài ra, các cấp Hội, các ngành, chính quyền địa phương cũng hỗ trợ 318 xô phân loại rác, thùng đựng rác, thùng làm men cho các hộ gia đình tham gia mô hình trên địa bàn xóm. Từ đó các hộ có thêm động lực để tích cực thực hiện mô hình ngày càng hiệu quả.

Sau khi được hướng dẫn kỹ thuật làm và sử dụng IMO, 39 hộ đã làm IMO thành công để xử lý rác hữu cơ tại gia đình. Đến nay, đã có 94/124 hộ trong xóm tham gia làm, dự trữ IMO để sử dụng hàng ngày với tổng số 2.948 lít men nước, 1.258 kg men khô. Có 20 hộ đào hố xử lý rác hữu cơ trong vườn, các hộ còn lại sau khi rác ngâm ủ đã bỏ trực tiếp vào gốc cây để cho rác phân hủy và thành phân bón cho cây trồng; 5 hộ gia đình xây bể 2 ngăn để xử lý rác; 15 hộ gia đình đã ứng dựng men IMO vào sản xuất nông nghiệp, dùng IMO nước để ủ cá bón cho cây ổi, bước đầu theo đánh giá giảm 50% chi phí mua phân vô cơ, giảm sâu bệnh và quả giòn, ngọt hơn. 

Ngoài ra, các hộ dùng IMO để lau chùi nhà cửa, khử mùi nhà vệ sinh, phun quanh nhà đuổi ruồi muỗi, pha loãng men nước theo tỷ lệ để tưới cây trồng, xay thêm tỏi, ớt phun lên cây trừ sâu bệnh có hiệu quả rõ nét.

Hiệu quả bước đầu của mô hình được cấp ủy, chính quyền địa phương và nhân dân ghi nhận và đánh giá cao, góp phần nâng cao nhận thức, tạo sự chuyển biến thay đổi hành vi, thói quen của người dân nhất là hội viên phụ nữ về phân loại rác thải và xử lý rác thải hữu cơ tại hộ gia đình, bảo vệ môi trường. Từ hiệu quả của mô hình, Hội LHPN xã Khánh Thành đã tiếp tục triển khai thực hiện tại xóm 5, với sự tham gia của các hộ sản xuất nông nghiệp với diện tích lớn và có nhu cầu sử dụng IMO để làm phân bón cho cây trồng.

Việc phân loại, xử lý rác thải tại nguồn từ hộ gia đình, thôn, xóm là một trong những hoạt động thiết thực nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu Phụ nữ tỉnh nhiệm kỳ 2021-2026. Đồng thời, góp phần tích cực trong xây dựng NTM kiểu mẫu tại địa phương. 

Hải Anh