Ban hành Quy chế ứng phó sự cố chất thải

Theo dõi KTMT trên

Quy chế này được xây dựng nhằm hướng dẫn thống nhất các biện pháp ứng phó khi xảy ra sự cố chất thải trong quá trình sản xuất, kinh doanh và cung cấp dịch vụ, từ khâu chuẩn bị, tổ chức ứng phó cho đến việc cải tạo, phục hồi môi trường sau sự cố.

Đồng thời, quy định cơ chế hỗ trợ ứng phó và phục hồi môi trường, đảm bảo sự tham gia của cộng đồng dân cư và xác định trách nhiệm đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.

Lưu ý, quy chế không áp dụng cho các sự cố chất thải xảy ra trên biển, vì trường hợp đó sẽ được giải quyết theo các quy định riêng về ứng phó sự cố hóa chất độc, tràn dầu và các quy định pháp luật khác có liên quan.

Theo quy định, sự cố chất thải được hiểu là sự cố môi trường phát sinh do rò rỉ, tràn đổ hoặc phát tán chất thải trong quá trình tiến hành sản xuất, thu gom, lưu giữ, trung chuyển, vận chuyển, sơ chế, xử lý, đồng xử lý, tái chế, thu hồi năng lượng hay tiêu hủy chất thải.

Các sự cố này được phân loại thành bốn cấp độ tương ứng với mô hình phân cấp sự cố môi trường tại Điều 123 Luật Bảo vệ Môi trường, gồm sự cố cấp cơ sở, cấp huyện, cấp tỉnh và cấp quốc gia.

Nguyên tắc ứng phó trong quy chế này dựa trên việc chủ động phòng ngừa, xây dựng kế hoạch ứng phó sẵn sàng với các nguồn lực và phương án hiệp đồng khi có sự cố xảy ra. Đồng thời, quy chế yêu cầu tổ chức tiếp nhận, xử lý thông tin một cách kịp thời, ưu tiên đảm bảo dữ liệu phục vụ hoạt động ứng phó và báo cáo ngay đến cơ quan có thẩm quyền nếu sự cố vượt ngoài khả năng ứng phó.

Các biện pháp ứng phó được thực hiện theo phương châm “bốn tại chỗ” (chỉ huy tại chỗ; lực lượng tại chỗ; phương tiện, vật tư tại chỗ; hậu cần tại chỗ) và ba sẵn sàng (phòng ngừa chủ động, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả). Phối hợp, huy động mọi nguồn lực để nâng cao hiệu quả hoạt động chuẩn bị và ứng phó sự cố chất thải; Bảo đảm các biện pháp an toàn cho lực lượng ứng phó sự cố chất thải và người dân trong khu vực chịu ảnh hưởng từ sự cố chất thải.

Quy chế còn quy định, tổ chức hoặc cá nhân gây ra sự cố chất thải sẽ phải chịu trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí ứng phó, cải tạo, phục hồi môi trường, cùng với bồi thường thiệt hại và các khoản chi phí khác phát sinh, trừ trường hợp Nhà nước chi trả theo quy định của pháp luật.

Quy định ứng phó sự cố chất thải tại cơ sở

Người đại diện theo pháp luật của cơ sở hoặc người được ủy quyền sẽ là người chỉ huy trực tiếp công tác ứng phó tại cơ sở.

Trong quá trình ứng phó, nếu sự cố nằm trong khả năng tự xử lý của cơ sở, người chỉ huy sẽ thực hiện theo kế hoạch và kịch bản đã được phê duyệt, đồng thời báo cáo Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp huyện và Ủy ban nhân dân cấp xã trong vòng 24 giờ từ thời điểm phát hiện sự cố. Ngược lại, nếu sự cố vượt quá khả năng tự ứng phó, quyền chỉ huy sẽ được bàn giao cho Ban chỉ huy ở cấp xã hoặc huyện để tổ chức và điều phối lực lượng xử lý sự cố.

Trường hợp sự cố vượt ngoài khả năng tự ứng phó của cơ sở, người chỉ huy phải thông báo ngay đến Ủy ban nhân dân cấp xã, Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp xã nơi xảy ra sự cố hoặc Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp huyện để được tổ chức ứng phó; bàn giao quyền chỉ huy cho Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp huyện và chỉ đạo lực lượng ứng phó sự cố của cơ sở thực hiện theo yêu cầu của Ban chỉ huy phòng thủ dân sự cấp huyện.

Bên cạnh đó, chủ dự án hoặc cơ sở gây ra sự cố bắt buộc phải tiến hành phục hồi môi trường sau sự cố chất thải trong phạm vi cơ sở, Ủy ban nhân dân cấp xã nơi xảy ra sự cố chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc này.

Việc phục hồi đối với các sự cố có quy mô từ cấp huyện đến cấp quốc gia sẽ được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 126 Luật Bảo vệ môi trường.

Cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh, cấp huyện có trách nhiệm tham mưu Ủy ban nhân dân cùng cấp trong việc chỉ đạo tổ chức thực hiện phục hồi môi trường sau sự cố chất thải trên địa bàn;

Cơ quan chuyên môn được phân công, giao nhiệm vụ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường có trách nhiệm tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong việc chỉ đạo tổ chức thực hiện phục hồi môi trường sau sự cố chất thải cấp quốc gia.

Việc cải tạo, phục hồi môi trường sau sự cố phải đảm bảo đáp ứng được các quy chuẩn kỹ thuật về chất lượng môi trường xung quanh, phục hồi mặt bằng cư trú, sản xuất kinh doanh, môi trường tự nhiên đối với khu vực không có hệ sinh thái được bảo tồn; khôi phục một số đặc điểm chính của hệ sinh thái đối với khu vực có hệ sinh thái được bảo tồn.

Quyết định này có hiệu lực thi hành từ ngày 10/6/2025

H.A