Con người là nguyên nhân hàng đầu tăng tần suất cháy rừng?
Theo nghiên cứu của Đại học California, các đám cháy rừng ngày càng thường xuyên và dữ dội ở miền Tây nước Mỹ trong 2 thập kỉ qua có liên quan mật thiết đến sự thay đổi khí hậu do con người gây ra.
Dữ liệu từ Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ trong vài thập kỉ gần đây cho thấy, sự gia tăng đáng kể các trận cháy rừng ở miền Tây nước Mỹ. Từ năm 1984 đến năm 2000, diện tích rừng trung bình bị cháy trên 11 bang miền Tây là 683 ngàn ha rừng.
Trong 2 thập kỉ qua, diện tích trung bình tăng lên 1,35 triệu ha rừng hàng năm. Vào năm 2020, diện tích rừng bị cháy đã lên tới 3,56 triệu ha.
Tuy nhiên, các yếu tố dẫn đến sự gia tăng nạn cháy rừng vẫn đang là chủ đề cần tranh luận. Một số nhà khoa học cho rằng biến đổi khí hậu do con người gây ra là nguyên nhân hàng đầu làm tăng tần suất cháy rừng.
Trong khi đó một số người khác lại liên kết sự kiện này với sự thay đổi của các hình thái thời tiết, biến đổi khí hậu tự nhiên và các yếu tố như quản lý rừng yếu kém, lượng mưa mùa hè suy giảm hoặc lượng tuyết rơi sớm hơn.
Sử dụng trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu khí hậu và các trận cháy rừng, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, 68% sự gia tăng độ hụt áp suất hơi (nguyên nhân hàng đầu gây ra cháy rừng) trên khắp miền Tây nước Mỹ có thể là do biến đổi khí hậu dưới tác động của con người gây ra.
Tác giả chính của nghiên cứu, Rong Fu, giáo sư Khoa học Khí quyển và Đại dương tại UCLA cho biết: "Ước tính của chúng tôi về ảnh hưởng do con người gây ra đối với sự gia tăng rủi ro thời tiết liên quan tới hỏa hoạn có thể là thận trọng. Kết quả của chúng tôi cho thấy, miền Tây nước Mỹ dường như đã vượt qua ngưỡng tới hạn, tức là sự ấm lên do con người gây ra hiện là nguyên nhân gây ra sự gia tăng độ hụt áp suất hơi, dẫn tới các biến đổi tự nhiên trong hoàn lưu khí quyển".
Bà cho biết thêm: "Phân tích của chúng tôi cho thấy sự thay đổi này đã xảy ra từ đầu thế kỉ 21, sớm hơn nhiều so với dự đoán của chúng tôi".
Các nhà khoa học dự đoán cháy rừng sẽ tiếp tục trở nên thường xuyên và dữ dội hơn, mặc dù điều kiện lạnh hơn và ẩm ướt hơn có thể sẽ giúp hạn chế phần nào tình trạng cháy rừng.
Giáo sư Fu kết luận: "Tôi e rằng những trận cháy rừng kỉ lục trong vài năm gần đây chỉ là bước khởi đầu cho những điều tồi tệ khác sẽ đến, do biến đổi khí hậu và xã hội của chúng ta chưa chuẩn bị cho sự gia tăng nhanh chóng của thời tiết gây ra cháy rừng ở miền Tây nước Mỹ".
Nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences mới đây.
Nguyễn Linh (T/h)
