Nhiều ngân hàng có sự chuyển dịch dòng vốn, giảm nắm giữ trái phiếu doanh nghiệp

Theo dõi KTMT trên

Theo thống kê, ngân hàng nắm giữ lượng trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) nhiều nhất hiện nay là Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) hiện sở hữu 43.500 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, giảm gần 12% so với quý trước và giảm mạnh đến 43,3% so với mức 76.800 tỷ đồng trái phiếu hồi cuối quý I/2022.

Tương tự tại Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank), báo cáo tài chính mới nhất cho thấy giá trị trái phiếu doanh nghiệp ngân hàng này sở hữu đã giảm từ mức 27.589 tỷ đồng cuối quý I xuống còn 23.274 tỷ đồng khi kết thúc quý II và tiếp tục giảm còn 22.300 tỷ đồng cuối quý III. Như vậy, so với quý đầu năm, TPBank đã giảm hơn 19% giá trị trái phiếu nắm giữ.

Một ngân hàng khác cũng ghi nhận biến động rõ nét trong đầu tư trái phiếu doanh nghiệp là Ngân hàng TMCP Phát triển TP.Hồ Chí Minh (HDBank). Giá trị danh mục trái phiếu doanh nghiệp sở hữu tính đến cuối quý III/2022 giảm 46,6% kể từ đầu năm. Số dư trái phiếu doanh nghiệp trong danh mục đầu tư của HDBank là 5.400 tỷ đồng, chỉ chiếm hơn 1% tổng tài sản.

HDBank cho biết các trái phiếu này đều có tài sản đảm bảo, các tổ chức phát hành trái phiếu đều trả nợ đúng hạn và hoạt động tốt.

Giảm nắm giữ trái phiếu đã góp phần giúp HDBank ghi nhận tăng trưởng cho vay khách hàng 9 tháng đạt mức 28,7%. Tỷ trọng cho vay bán lẻ (cho vay cá nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa) chiếm 97% tổng dư nợ cho vay.

Đánh giá của các chuyên gia tài chính, ngân hàng

Việc mua, bán TPDN là một trong những hoạt động nghiệp vụ bình thường của ngân hàng. Đầu tư vào TPDN được ngân hàng xác định như một khoản cho vay trung, dài hạn. Do đó, kiểm soát rủi ro là điều tất yếu.

Theo chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh thì, việc các ngân hàng giảm nắm giữ TPDN ở thời điểm này không quá khó hiểu. Bởi nhu cầu về vốn của doanh nghiệp những tháng cuối năm đặc biệt tăng cao khi Tết Nguyên đán lại khá sát với Tết Dương lịch, trong khi đó room tín dụng hiện không còn nhiều. Vì vậy, muốn có dư địa để cho vay ra thì ngân hàng ắt sẽ phải giảm bớt nguồn tín dụng vào trái phiếu. 

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh phân tích: TPDN phát hành trong thời gian trước đây phần lớn là dưới hình thức riêng lẻ, thiếu xếp hạng tín nhiệm, báo cáo tài chính kém minh bạch... Mặc dù các khoản đầu tư của ngân hàng đều được thẩm định kỹ lưỡng nhưng trong bối cảnh nhiều biến động, không ít doanh nghiệp gặp khó khăn, nguy cơ trả nợ cũng có vấn đề nên ngân hàng chỉ giảm bớt lượng trái phiếu sở hữu, giảm bớt rủi ro. Nhất là với TPDN đã đến hạn thanh toán, ngân hàng cũng tìm cách thu hồi nợ, đảm bảo hạn chế nguy cơ gia tăng nợ xấu, ổn định sức khỏe của ngân hàng.

Bên cạnh đó, ông Hồ Hùng Anh - Chủ tịch Hội đồng quản trị Techcombank từng chia sẻ với báo chí rằng: Khi đầu tư vào trái phiếu, ngân hàng phải thẩm định như một khoản cho vay trung và dài hạn, bao gồm phương án kinh doanh, nguồn tiền, khả năng trả nợ… Điều này đã được làm rất chặt chẽ tại Techcombank. Và tỷ lệ nợ xấu ở mức rất thấp đã phản ánh thực tế này.

Trước nhiều ý kiến cho rằng những quy định mới sẽ "siết" thị trường trái phiếu, Chủ tịch Techcombank cho rằng việc làm lành mạnh thị trường trái phiếu thời gian qua là cần thiết, giúp tạo cơ hội cho các doanh nghiệp làm việc chuyên nghiệp, mang lại những sản phẩm tốt cho thị trường vốn.

Trong báo cáo về triển vọng thị trường trái phiếu, FiinRatings đánh giá rủi ro của tín dụng trái phiếu doanh nghiệp đến an toàn hệ thống tín dụng hiện nay là rất thấp. Dư nợ trái phiếu tính đến thời điểm cuối tháng 9/2022 đạt hơn 1,3 triệu tỷ đồng, tương đương với hơn 13% GDP năm 2021. Trong đó, nếu không tính các trái phiếu ngân hàng thì số dư nợ trái phiếu của các doanh nghiệp phi ngân hàng là 908.800 tỷ đồng và các nhà phát hành bất động sản là 455.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 4% tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng.

Cũng theo FiinRatings, các ngân hàng đang nắm giữ danh mục TPDN phi ngân hàng với quy mô vào khoảng 284.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 2,37% trên tổng tài sản sinh lời tại thời điểm 30/06/2022. Con số này phản ánh quy mô đầu tư TPDN của ngân hàng còn khá nhỏ và chất lượng trái phiếu được ngân hàng đánh giá kỹ lưỡng có tính phân hóa cao nên sẽ không phải là vấn đề lớn đối với chất lượng tín dụng ngân hàng.

"Mức độ ảnh hưởng chỉ có thể lớn hơn đối với một số ngân hàng có phân bổ tín dụng trái phiếu doanh nghiệp lớn hơn 10% tổng dư nợ tín dụng của họ", FiinRatings nhận định.

Hải Anh