Sông Rhine - dòng sông 'phồn thịnh' của Châu Âu đang khô cạn nghiêm trọng

Theo dõi KTMT trên

Cuối tháng 5 vừa qua, mực nước sông Rhine tại Đức đã xuống dưới mức trung bình nhiều năm do ảnh hưởng của thời tiết khô hạn. Mực nước thấp đã gây tê liệt hệ thống giao thông đường thủy nội địa tại Đức.

Mưa liên tục trong tuần qua khiến nước tăng lên ở các khu vực miền Trung và miền Nam của dòng sông. Tuy nhiên, các thương nhân cho biết sông Rhine vẫn còn quá cạn, các tàu chở hàng hóa khó có thể di chuyển ở các khu vực phía Bắc quanh Cologne và Duisburg.

Theo dự báo, mưa sẽ nhiều hơn vào cuối tuần này và đầu tuần tới, có thể cải thiện tình hình.

Một con tàu đi qua dòng sông Rhine đang bị khô cạn ở Osterspai, Đức. (Ảnh: Getty)

Sông Rhine là con sông lớn và quan trọng bậc nhất Châu Âu, có chiều dài 1.233km và có lưu lượng trung bình hơn 2.000m3/s.

Theo Viện nghiên cứu kinh tế IFo, trung bình mỗi năm có khoảng 223 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy ở Đức, khoảng 80% trong số này được vận chuyển thông qua vận tải thủy nội địa đi dọc theo sông Rhine. Do đó, đây là tuyến đường thủy quan trọng nhất của Đức.

Than, dầu khí và các sản phẩm hóa học được vận chuyển với cường độ nhiều hơn 10-30%. Đây là những hàng hóa chính khi bắt đầu các chuỗi giá trị gia tăng quan trọng, do đó, mực nước thấp tại sông Rhine có thể ngay lập tức dẫn đến những hạn chế trong sản xuất công nghiệp.

Trong năm 2018, đợt nắng nóng kỷ lục vùng với hạn hán kéo dài đã làm cho mực nước của sông Rhine giảm mạnh.

Theo cơ quan quản lý đường thủy và tàu biển Đức, một nửa số phương tiện đã phải tạm dừng hoạt động. Các sà lan chở hàng lớn không thể hoạt động được, bắt buộc phải sử dụng các phương tiện giao thông khác hoặc sà lan nhỏ hơn, điều này đã đẩy chi phí vận chuyển lên cao cho các nhà sản xuất.

Tại Cologne, thành phố lớn nhất bên bờ sông Rhine, mực nước cạn khiến người ta dễ dàng nhìn thấy toàn bộ các trụ của cây cầu nổi tiếng Hohenzollern, các cọc gỗ được đóng dưới lòng sông thời Thế chiến 2 cũng lộ ra.

Ở nhiều khu vực, độ sâu ở giữa lòng sông chỉ vào khoảng 1,5m, khiến cho những con tàu có trọng tải lớn không dám chở nặng vì sợ mắc cạn. Một số trạm xăng bên bờ sông Rhine phải đóng cửa vì những con tàu chở dầu từ Hà Lan không thể đi tới đây.

Lưu lượng nước của sông Rhine không chỉ phụ thuộc vào lượng mưa hàng năm mà còn dựa vào lượng tuyết tan trên dãy Alps. Các chuyên gia cho rằng biến đổi khí hậu đã khiến lượng nước dự trữ trên dãy Alps giảm, không thể cung cấp nước cho sông Rhine.

Mực nước giảm cũng để lộ những hiện vật của quá khứ, như xác tàu De Hoop - một con tàu Hà Lan bị đắm trong một vụ nổ vào năm 1895. Các nhân viên an ninh cũng tích cực tìm kiếm những quả bom còn sót lại từ thời thế chiến. Nhiều nơi đã tận dụng đợt hạn này để sửa lại các đê chắn nước trên sông. Những đợt hạn hán kiểu này được dự báo sẽ xuất hiện nhiều hơn trong các năm tới.

Theo Ủy ban Trung tâm Điều hướng sông Rhine (CCNR) sông Rhine đã giảm 27% hiệu suất vận chuyển trong quý 3 năm 2018, so với cùng kỳ năm 2017. Một sông lớn khác của châu Âu là Danube cũng giảm ​​10% hiệu suất vận chuyển đi 10%.

Công ty hóa chất lớn nhất thế giới BASF đã phải đóng cửa một số nhà máy của mình vì mực nước thấp ở sông ngăn không cho sà lan cung cấp đủ nguyên liệu thô đến để sản xuất. BASF cho biết việc phải sử dụng các sà lan nhỏ và các phương tiện giao thông khác đã đẩy chi phí lên 279 triệu USD.

Nhiều chuyên gia kêu gọi để thích ứng với biến đổi khí hậu, chính phủ Đức cần có kế hoạch nạo vét sông Rhine, tuy nhiên một kế hoạch như vậy có thể kéo dài cả thập niên và tiêu tốn hàng trăm triệu USD.

Quang Huy