Thái Nguyên: Tiến hành kiểm toán toàn diện về quản lý, khai thác tài nguyên khoáng sản
Mới đây, Kiểm toán Nhà nước công bố sẽ triển khai kiểm toán chuyên đề công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản tại Thái Nguyên, dự kiến từ 7/3 đến 10/4.
Hoạt động quản lý, khai thác, sử dụng và kinh doanh tài nguyên khoáng sản (TNKS) là một trong những lĩnh vực quan trọng, tác động trực tiếp tới sự phát triển KT-XH. TNKS là tài sản quốc gia, phục vụ cho nhiều ngành nghề sản xuất kinh doanh, cung cấp nguyên liệu đầu vào cho công nghiệp hoặc nguyên liệu quan trọng cho ngành năng lượng…
Tuy nhiên, khi sử dụng, khai thác và kinh doanh TNKS phải có sự giám sát chặt chẽ, sát sao của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để bảo vệ môi trường, và đảm bảo cho quá trình phát triển bền vững. Nhưng đến nay, việc kiểm toán lĩnh vực này chưa được triển khai hiệu quả.
Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần nhìn nhận hoạt động quản lý, khai thác, sử dụng và kinh doanh TNKS có liên quan tới nhiều bộ, ban ngành chứ không chỉ liên quan tới các DNNN tham gia trực tiếp vào hoạt động này như: Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ Xây dựng; Bộ Công thương; Bộ Tài chính; Sở Tài nguyên - Môi Trường; Sở Công thương; Sở Xây dựng; Cục Thuế... Vì vậy, khi kiểm toán cần phải tiến hành kiểm toán đồng bộ tại các đơn vị tổ chức.
Cùng với Bộ TN-MT, Thái Nguyên là một trong 12 tỉnh, thành phía bắc sẽ được kiểm toán toàn diện về việc tham mưu, ban hành cơ chế, chính sách; việc thực hiện quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch; việc cấp, thực hiện các loại giấy phép; việc quản lý thu, nộp ngân sách nhà nước các khoản thuế, phí, lệ phí.
Kiểm toán Nhà nước sẽ làm rõ việc tuân thủ pháp luật về bảo vệ môi trường; việc thực hiện các quy định về phòng, chống tham nhũng liên quan đến hoạt động thăm dò, khai thác tài nguyên khoáng sản.
Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước, ở một số địa phương vẫn diễn ra tình trạng khai thác, buôn bán, vận chuyển, xuất khẩu khoáng sản trái phép. Số lượng giấy phép khai thác, chế biến khoáng sản được cấp tăng, trong khi việc đầu tư các dự án chế biến sâu ít được quan tâm.
Trong những năm gần đây, kiểm toán hoạt động quản lý, khai thác, sử dụng và kinh doanh TNKS mới tập trung vào việc kiểm toán công tác quản lý, sử dụng đất đai, việc chấp hành pháp luật về đất đai, việc thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan đến các khoản thu NSNN như thuế đất, tiền thuê đất…
Hình thức kiểm toán đối với lĩnh vực TNKS cũng chỉ mới được thực hiện lồng ghép trong các cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính (BCTC), Báo cáo quyết toán (BCQT) tại những đơn vị có phát sinh hoạt động này như: Tập đoàn Công nghiệp Than Khoáng sản Việt Nam, TCT Công nghiệp Xi măng Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; các địa phương, bộ ngành có hoạt động hoặc liên quan đến hoạt khai thác, quản lý, sử dụng TNKS như: Quảng Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bộ TN và MT, Bộ Công thương, Bộ Xây dựng.
Do việc kiểm toán, đánh giá có tính lồng ghép trong các cuộc kiểm toán BCTC, báo cáo quyết toán, nên kết quả kiểm toán hoạt động quản lý, khai thác, sử dụng và kinh doanh TNKS còn hạn chế. Việc lựa chọn các vấn đề kiểm toán cũng như kết quả kiểm toán chưa có tính hệ thống, còn rải rác và chỉ mới tập trung ở khía cạnh tuân thủ pháp luật, thực hiện các nghĩa vụ về tài chính trong lĩnh vực quản lý đất đai, chưa có những đánh giá kiến nghị mang tính tổng thể, vĩ mô, tầm cỡ hoặc chưa đi sâu vào các vấn đề chuyên môn kỹ thuật trong lĩnh vực khai thác mỏ, chưa tập trung nhiều vào vấn đề bảo vệ môi trường, phát triển bền vững...
Do đó, tính hiệu lực chưa cao, tiếng nói của KTNN trong vấn đề quản lý, khai thác và kinh doanh TNKS chưa rõ nét. Vì vậy cần triển khai các cuộc kiểm toán chuyên đề về TNKS một cách độc lập.
Nguyễn Linh (T/h)
