'Xanh hóa' ngành công nghiệp thời trang để bảo vệ môi trường
Theo thống kê của Chương trình Môi trường LHQ, ngành công nghiệp thời trang nhanh tiêu thụ nước nhiều thứ 2 thế giới và chiếm từ 8 – 10% lượng khí carbon phát thải, nhiều hơn lượng phát thải từ các máy bay và tàu thủy cộng lại.
Từ thập niên 1990, ngành thời trang nhanh (fast fashion) đã phát triển bùng nổ trên toàn cầu. Thay vì những bộ trang phục được may đo kỹ lưỡng, giới trẻ ưa chuộng các loại quần áo giá thấp theo xu hướng. Do đó, thời trang đã trở thành ngành công nghiệp đứng trong danh sách 10 ngành hủy hoại môi trường.
Thực tế cho thấy, lượng nước tiêu thụ trong ngành công nghiệp may mặc có thể đổ đầy 32 triệu hồ bơi của các cuộc thi Olympic. Theo UNCTAD, khoảng 93 tỉ m3 nước, đủ để đáp ứng nhu cầu của 5 triệu người được ngành công nghiệp thời trang sử dụng hàng năm cho hoạt động sản xuất. Khoảng 1/2 triệu tấn vi sợi, tương đương với 3 triệu thùng dầu, hiện đang bị đổ xuống biển mỗi năm.
Các tổ chức môi trường ước tính, các nhãn hàng thời trang nhanh cần 2.650 lít nước để sản xuất một chiếc áo thun cotton; 20% lượng nước ô nhiễm trong ngành công nghiệp toàn cầu đến từ việc xử lý vải nhuộm dệt; chỉ có 20% trên tổng số vải được tái chế và 80% còn lại sẽ chôn dưới bãi rác.
Hoạt động sản xuất tại các nhà máy may mặc đã tiêu thụ nguồn năng lượng rất lớn và thải ra lượng khí thải CO2 khổng lồ. Ước tính tới 80% năng lượng dùng trong ngành thời trang là cho việc sản xuất vải. Người ta cũng cần lượng lớn nhiệt cho việc giặt, làm khô và nhuộm vải.
Thống kê của Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc cho thấy, ngành công nghiệp thời trang nhanh tiêu thụ nước nhiều thứ 2 thế giới và chiếm từ 8 – 10% lượng khí carbon phát thải, nhiều hơn lượng phát thải từ các máy bay và tàu thủy cộng lại.
Sự phát triển nhanh chóng của các thương hiệu thời trang với sản phẩm quần áo giá rẻ, thời thượng đã dẫn tới một sự thay đổi lớn trong hành vi người tiêu dùng. Những sản phẩm được sản xuất theo mô hình thời trang nhanh sau khi qua mùa "trend" sẽ bị vứt. Và dĩ nhiên, chúng ko có khả năng phân hủy tự nhiên được khiến tình hình ô nhiễm ngày thêm nghiêm trọng.
Chúng ta đã vô tình hay cố ý tạo ra khối lượng rác thải khủng lồ trong ngành thời trang trên toàn cầu. Hệ quả là sau khi chôn lấp, vải nhuộm và sợi tổng hợp khó phân hủy không khác gì rác thải nhựa. Việc đốt bỏ quần áo còn thải ra môi trường các loại khí nhà kính tác động vào quá trình biến đổi khí hậu.
Đối với áo thun vải vicose là 1-6 tuần, áo vest linen là 2 tuần, vớ cotton 1 tuần đến 5 tháng, áo khoác denim là 10-20 tháng, áo len là 1-5 năm, cà vạt nilon là 30-40 năm. Kinh khủng nhất, túi da cần đến 50 năm và váy polyester là hơn 200 năm để có thể phân huỷ hết.
Trong bối cảnh toàn toàn cầu gồng mình ứng phó với biến đổi khí hậu, thì không có lý do gì ngành thời trang lại đứng ngoài cuộc. Do đó, nhiều ông lớn trong ngành thời trang thế giới đã dần chuyển sang mô hình thời trang bền vững để góp phần bảo vệ môi trường. Ngoài ra, nhiều phương án tái chế rác thải thời trang cũng đã được thực hiện.
Các nhãn hiệu thời trang chỉ được coi là "bền vững" khi sử dụng chất liệu thân thiện môi trường, giảm thiểu khí CO2 trong quá trình sản xuất. Bên cạnh đó, phải đảm bảo các yếu tố nhân văn cho người lao động, như lương thưởng xứng đáng và điều kiện làm việc đủ tiêu chuẩn.
Theo các chuyên gia môi trường, việc xanh hóa chuỗi cung ứng cho ngành thời trang thực sự là một vấn đề lớn cần được nghiên cứu. Việc dùng các loại vải sợi tổng hợp gây ô nhiễm có thể thay thế bằng các loại vải thân thiện môi trường như: vải lanh, tơ lụa, gai dầu, bông hữu cơ…
Từ hành động nhỏ như đem cho, tặng quần áo cũ, lỗi mốt, giảm giặt giũ để tiết kiệm nước, giảm thải hoá chất... đến sự thay đổi cách thức sản xuất của ngành công nghiệp thời trang là vấn đề cần phải làm ngay nhằm cứu lấy hành tinh đang bị "bủa vây" bởi rác thải nguy hại.
Mặc dù vẫn còn nhiều thách thức, nhưng sự lên ngôi của thời trang bền vững được dự đoán sẽ góp phần bảo vệ môi trường và hạn chế biến đổi khí hậu trong tương lai.
Nguyễn Luận
