9 giải pháp hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Theo dõi KTMT trên

Đầu năm 2025, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đặt yêu cầu, ngành chứng khoán trong năm nay phải nỗ lực không ngừng cải thiện cơ sở hạ tầng, nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo ra một môi trường đầu tư minh bạch, an toàn và hấp dẫn, để thị trường chứng khoán Việt Nam trở thành điểm đến tin cậy cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước nhằm thu hút nguồn vốn trung và dài hạn cho Ngân sách Nhà nước, cho doanh nghiệp, cho nền kinh tế.

Nâng hạng thị trường chứng khoán có thể nói là trọng tâm, đích đến của các quyết sách dành cho thị trường năm qua và chắc chắn ở cả năm 2025. Hiệu quả từ đích đến, khi thị trường chứng khoán được nâng tầm tương xứng vị trí, quy mô của nền kinh tế đã được xếp hạng thứ hạng 34 trên toàn cầu vào 2024, sẽ đáp ứng được nhu cầu vốn cho “ngôi sao Châu Á” đang hướng giá trị tới 506 tỷ USD, đứng thứ 33 toàn cầu, theo dự báo của IMF. Triển vọng hơn nữa, là thứ hạng 31-33 nền kinh tế lớn nhất thế giới - một trong những mục tiêu Chính phủ đề ra trong năm nay, từ đó tạo sức bật mạnh mẽ cho một Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Nhằm tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao dịch của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam hướng đến mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp cụ thể trong năm 2025.

Theo đó, triển khai Thông tư số 68/2024/TT-BTC, nếu nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện mua lại cổ phiếu, công ty chứng khoán (CTCK) nơi nhà đầu tư đặt lệnh sẽ phải công bố thông tin về giao dịch không thanh toán, bao gồm cả thông tin đại diện có thẩm quyền của tổ chức. Tuy nhiên, phía FTSE Russell đề xuất chỉ công bố thông tin về tổ chức không thanh toán giao dịch, không cần công bố danh tính người đại diện. Do đó, UBCKNN đang xem xét sửa đổi phụ lục công bố thông tin của Thông tư theo hướng loại bỏ yêu cầu công bố danh tính đại diện có thẩm quyền. UBCKNN đề xuất sửa đổi phụ lục công bố thông tin tại Thông tư 68/2024/TT-BTC theo hướng bỏ nội dung công bố thông tin về danh tính đại diện có thẩm quyền.

Bên cạnh đó, hiện còn có các cách xử lý khác nhau giữa các CTCK khi triển khai giao dịch NPF cụ thể như sau:

- Danh mục chứng khoán được sử dụng dịch vụ NPF bị hạn chế tại một số CTCK.

- Việc xác định mức tiền phải có khi đặt lệnh mua cổ phiếu là khác nhau giữa các CTCK.

- Hiện chưa có sự thống nhất trong quy trình xử lý “fail trade” (giao dịch lỗi) giữa các CTCK (một số CTCK thực hiện bán chứng khoán, một số CTCK cho phép nhà đầu tư mua lại).

- Việc ký kết thỏa thuận/hợp đồng với khách hàng giữa các CTCK là khác nhau.

UBCKNN đã trao đổi với các CTCK và đề nghị các CTCK thống nhất cách thức xử lý, hạn chế thấp nhất sự khác biệt khi triển khai dịch vụ.

Về việc giữ room ngoại cho nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi thực hiện giao dịch mua lại cổ phiếu từ CTCK:

Theo Thông tư 68 khi CTCK dùng tiền để thanh toán giao dịch NPF mà nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thiếu tiền thì chứng khoán được hạch toán vào tài khoản tự doanh của CTCK; phần room ngoại trống ra sẽ có thể bị mua hết, dẫn tới việc nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không thực hiện được giao dịch mua lại. Do đó, nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đề xuất được giữ room ngoại để nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện được giao dịch mua lại.

Dự kiến triển khai hệ thống KRX sau khi các thành viên kiểm thử, dự kiến thời gian vận hành tháng 5 hoặc tháng 6/2025.

Một bước tiến khác trong việc hiện đại hóa thị trường là xây dựng hệ thống giao tiếp điện tử giữa các CTCK và ngân hàng lưu ký (STP). VSDC đã hoàn thành bổ sung chức năng mới trên Cổng giao tiếp điện tử, cho phép trao đổi thông tin phục vụ giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư. Hệ thống này hiện đã hoàn tất giai đoạn thử nghiệm với các thành viên thị trường và sẽ chính thức đi vào vận hành trong tháng 3/2025.

Để đảm bảo tính minh bạch và chuẩn bị cho hệ thống KRX, các Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) và VSDC sẽ công bố đầy đủ các tính năng cải tiến và điểm khác biệt của hệ thống trước khi triển khai chính thức. Thời gian công bố dự kiến vào tháng 4/2025.

Một sáng kiến quan trọng khác là việc triển khai tài khoản giao dịch tổng (OTA - Omnibus trading account). Đây là tài khoản cho phép công ty quản lý quỹ thực hiện mua/bán chứng khoán đồng thời cho tất cả các quỹ mà công ty đó quản lý mà không cần đặt lệnh riêng lẻ cho từng quỹ. Việc triển khai tài khoản giao dịch tổng sẽ giúp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài và các công ty quản lý quỹ đơn giản hóa quy trình giao dịch và đảm bảo khớp lệnh ở cùng một mức giá. UBCKNN đang nghiên cứu triển khai, trước mắt áp dụng cho các quỹ đầu tư nước ngoài. Trước tháng 8/2025, UBCKNN sẽ xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư 120/2020/TT-BTC để bổ sung quy định về tài khoản tổng và làm rõ quy trình phân bổ lệnh giao dịch tổng.

Ngoài ra, thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đang hướng đến việc triển khai cơ chế thanh toán đối tác bù trừ trung tâm (CCP - Central Counterparty) nhằm tăng cường tính an toàn và hiệu quả trong giao dịch. Một số công việc cần thực hiện gồm thành lập công ty con của VSDC, hoàn thiện quy trình thanh toán giữa VSDC và thành viên, đồng thời cho phép ngân hàng thương mại (NHTM) trở thành thành viên bù trừ. Cơ chế này dự kiến sẽ được triển khai trong năm 2026, sau khi NHNN cấp phép cho các ngân hàng tham gia.

Để hỗ trợ việc nâng hạng thị trường chứng khoán, UBCKNN cũng đang thành lập nhóm đối thoại chính sách nhằm trao đổi với các cơ quan quản lý về những khó khăn mà nhà đầu tư nước ngoài đang gặp phải. Nhóm đối thoại này sẽ bao gồm đại diện UBCKNN, chuyên gia, quỹ đầu tư, tổ chức đầu tư quốc tế, một số CTCK và ngân hàng lưu ký. Nhóm sẽ chính thức hoạt động từ tháng 3/2025.

Cuối cùng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài, Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng Thông tư thay thế Thông tư 05/2014/TT-NHNN để đơn giản hóa và rút ngắn thời gian mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp. Việc sửa đổi này dự kiến sẽ hoàn tất trong tháng 3/2025.

Minh Thành