Biến đổi khí hậu khiến nhiều đảo nhỏ mở rộng diện tích
Nhiều đảo san hô thấp tại Thái Bình Dương từ lâu được coi là một trong những khu vực dễ bị tác động bởi biến đổi khí hậu do nước biển dâng dẫn đến nguy cơ nhấn chìm những nơi này. Nhưng trong thập niên qua nhiều hòn đảo lại mở rộng diện tích.
Một nghiên cứu được công bố đầu tháng 12 theo dõi quá trình thay đổi của đảo Jeh thuộc quần đảo Marshall cho thấy diện tích đảo Jeh đã tăng 13% kể từ năm 1943 tới nay, bắt nguồn từ trầm tích bồi đắp từ những rạn san hô đang tồn tại.
Hai nhà khoa học Ford Kench và Paul Kench tại Đại học Simon Fraser (Canada) đã tính niên đại carbon của trầm tích trên đảo Jeh và phát hiện ra nhiều mảng xuất hiện sau năm 1950. Điều này cho thấy việc mở rộng diện tích đảo Jeh là tương đối mới.
Ông Ford đánh giá: “Những thứ hình thành nên diện tích này khá mới do vậy chúng đến từ các rạn san hô quanh đảo. Đó hoàn toàn là xác của rạn san hô và sinh vật sống trên chúng”. Rạn san hô khỏe mạnh thường sản sinh trầm tích, đây là thành phần cấu tạo nên đảo san hô.
Cùng thời điểm này, mực nước biển trên toàn cầu tại tăng. Dữ liệu vệ tinh cho thấy mực nước biển bao quanh quần đảo Marshall đã tăng 7 millimet mỗi năm kể từ 1993. Mức này còn cao hơn mức trung bình toàn cầu là 2,8 đến 3,6 millimet/năm.
Kênh CNN (Mỹ) cho biết đảo san hô thường chỉ cao hơn mực nước biển khoảng 2 mét nhưng theo các nhà khoa học đến cuối thế kỷ, mực nước biển sẽ dâng cao hơn mức này. Một nghiên cứu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ năm 2018 cho thấy đến giữa thế kỷ này, nhiều đảo san hô thấp sẽ không thể trở thành nơi cư trú.
Năm 2019, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á Takehiko Nakao dự đoán rằng 4 quần đảo Marshall, Tuvalu, Kiribati và Maldives với tổng số hơn nửa triệu người là nơi dễ chịu tác động nhất từ biến đổi khí hậu.
Nhưng nhiều nghiên cứu trong thập niên qua cho kết quả một số đảo san hô trên thực tế đã tăng diện tích. Nghiên cứu năm 2018 với 30 đảo san hô tại Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương cho kết quả không có nơi nào bị hao hụt diện tích.
Tuy nhiên, diễn biến này không đồng nghĩa với mức nghiêm trọng của tình trạng biến đổi khí hậu thuyên giảm.
Trong tháng 9, các nhà khoa học tại Đại học Hawai'i (Mỹ) cho biết các đảo san hô đang phải đối mặt với nhiều rủi ro từ mực nước biển dâng.
Các nhà khoa học cũng không thể chắc chắn được liệu các rạn san hô có tiếp tục sản sinh trầm tích vượt mức tăng của mực nước biển. Những nhà nghiên cứu tại Đại học Hawai'i ước tính các đảo san hô sẽ chịu tác động khác biệt, dựa trên mức độ dâng lên của chúng.
Có nguy cơ các rạn san hô không tiếp tục tạo mức độ trầm tích tương tự trong tương lai nếu hệ sinh thái rạn san hô chịu ảnh hưởng từ chiến đổi khí hậu. Các nhà khoa học cảnh báo rằng 70-90% các rạn san hô hiện nay có thể biến mất trong 20 năm tới do nước biển ấm hơn, ô nhiễm…
Hà Linh
