Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp bảo vệ môi trường
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến cả cuộc đời cho cách mạng Việt Nam, cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và con người. Mỗi lời nói, hành động của Người đều hướng tới lợi ích thiết thực trong đó không thể không kể đến mục đích bảo vệ môi trường đất nước.
Cách đây hơn 50 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa mãi mãi, nhưng những tư tưởng, tình cảm của Người đối với toàn Đảng, toàn dân ta sống mãi trong sự nghiệp phát triển của đất nước.
Trước khi đi xa, Người đã kịp để lại cho chúng ta bản Di chúc lịch sử với những nội dung đề cập đến nhiều vấn đề quan trọng có tính chiến lược đối với đất nước, dân tộc, Đảng và quốc tế, Người đề cập đến những vấn đề cụ thể, thiết thực liên quan đến từng ngành, từng lĩnh vực. Một trong những nội dung đó là vấn đề bảo vệ môi trường.
Trên thực tế, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh luôn thể hiện là một người đi tiên phong trong nhận thức, nhất quán trong tư duy và ngày càng phong phú, sinh động cụ thể trong ý thức bảo vệ môi trường, bảo đảm phát triển bền vững. Điều này thể hiện rõ trong cuộc đời của Người qua nhiều bài nói, bài viết, qua các câu chuyện sinh hoạt hằng ngày.
Năm 1947, khi nước nhà mới giành độc lập, trong tác phẩm "Đời sống mới" (bút danh Tân Sinh), Người đã nêu hai phương diện của môi trường là môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Người quan niệm rằng trồng cây không chỉ là công việc nông lâm đơn thuần, mà còn có ý nghĩa quan trọng là giáo dục đạo đức lao động, đặc biệt là nâng cao ý thức trách nhiệm của nhân dân trong việc bảo vệ môi trường sinh thái. Vì vậy, ngay từ những ngày đầu tại căn cứ địa Việt Bắc, trên cả một chặng đường kháng chiến gian khổ, nơi ở của Chủ tịch Hồ Chí Minh thường giản dị với tranh, tre, lá, nứa, cây rừng… và có thêm một mảnh đất để tăng gia trồng rau.
Trong bài nói chuyện với đại biểu thanh niên sáng 5/2/1961 tại vườn hoa Thanh niên, Công viên Thống Nhất, Người nhấn mạnh:
“Nếu mỗi cháu thanh niên một năm trồng 3 cây chăm sóc thật tốt, thì 8 triệu thanh niên miền Bắc sẽ trồng được 24 triệu cây. 5 năm liền, các cháu sẽ trồng được 120 triệu cây. Nếu các cháu đem 120 triệu cây ấy trồng trên con đường nối liền Hà Nội – Mát-xcơ-va thì con đường từ Chủ nghĩa Xã hội đến Chủ nghĩa Cộng sản thêm xanh tươi”.
Hội nghị Tuyên giáo miền núi năm 1963, Người ân cần nhắc nhở: “Các cô, các chú cần hết sức chú ý vấn đề bảo vệ rừng. Nếu cứ để tình trạng đồng bào phá một ít, nông trường phá một ít, công trường phá một ít, thậm chí đoàn thăm dò địa chất cũng phá một ít, thì rất tai hại.
Phá rừng thì dễ, nhưng gây dựng lại rừng phải mất hàng chục năm. Phá rừng nhiều như vậy sẽ ảnh hưởng đến khí hậu, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống rất nhiều”.
Theo lời kêu gọi trồng cây, bảo vệ cây, góp phần bảo vệ môi trường của Chủ tịch Hồ Chí Minh, các tầng lớp nhân dân đã tham gia tích cực và tạo thành một phong trào sâu rộng. Sau 5 năm (1960 - 1965), toàn miền Bắc đã trồng được hơn 575 triệu cây các loại, trong đó có hơn 200 triệu cây trồng ven biển để bảo vệ đê.
Đồng thời, xuất hiện nhiều cá nhân, tập thể điển hình về phong trào trồng cây như: Hợp tác xã Lạc Trung, Ngọc Long, Vĩnh Quang; Các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An... phong trào dần dần lan tỏa rộng khắp và mang lại nhiều ý nghĩa thiết thực cho cuộc sống của con người.
Năm 1968, Người căn dặn Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tá Đàm Quang Trung, Tư lệnh Quân khu IV:
“Chiến tranh, bộ đội thường phải trú quân trong rừng nên phải hướng dẫn cho anh em tận dụng hang động, hạn chế tối đa việc chặt cây, phá rừng. Chặt cây động rừng, muông thú không có nơi ở phải bỏ đi lang thang. Bộ đội ở rừng gặp thú rừng là đương nhiên. Trong tay lại có súng, có đạn nên việc sát hại thú rừng là dễ xảy ra lắm. Chú về chỉ thị, nhắc nhở toàn quân không được săn bắn thú rừng… Ta lại còn săn bắn nữa thì nay mai đất nước hòa bình, giang sơn đâu còn là rừng, rừng đâu còn muông thú? Thế chẳng khác gì đất không có người, sông không có cá”.
Mặc dù trong thời kỳ từ năm 1960 đến năm 1969, Người dồn sức lo toan cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, xây dựng và bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa trước sự tàn phá rất khốc liệt của kẻ thù, nhưng Người vẫn dành quan tâm nhiều đến vấn đề bảo vệ môi trường, viết bài, trồng cây ở nhiều nơi. Ngoài việc quan tâm nhắc nhở, kiểm tra, trực tiếp trồng cây ở nhiều nơi, Bác đã ra lời kêu gọi, viết 7 bài đăng trên Báo Nhân Dân.
Đặc biệt, cách ngày “đi xa” không lâu, vào 11h trưa ngày 16/2/1969 (tức Mồng một Tết năm Kỷ Dậu), Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và chúc Tết nhân dân xã Vật Lại, Ba Vì, Hà Tây. Người đã cùng nhân dân khai xuân, trồng cây trên quả đồi tại xã. Buổi trưa, dưới bóng cây trên đồi xã Vật Lại, Người thân mật nói: “Các cụ thì biết chuyện cũ, chuyện mới, nhưng các cháu ngày nay thì biết chế độ dân chủ cộng hòa. Đất nước bây giờ là của ta, cho nên cần phải thi đua sản xuất giỏi, trồng cây giỏi”. Vào ngày 23/2/1969, tuy sức khỏe yếu, nhưng Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn nhớ gửi thưởng Huy hiệu của Người cho 4 cụ già có thành tích xuất sắc trong phong trào trồng cây gây rừng.
Trước tình trạng môi trường ở nhiều nơi trên nước ta đang bị hủy hoại, ô nhiễm và xuống cấp, tài nguyên thiên nhiên bị khai thác một cách lãng phí, quản lý lỏng lẻo, thiết nghĩ các cấp ủy, tổ chức đảng, các cấp chính quyền, tổ chức chính trị - xã hội, các cơ quan chức năng cần có những giải pháp hữu hiệu, triệt để hơn để ngăn chặn, xử lý, giải quyết những vấn đề bức xúc về tài nguyên, môi trường.
Học tập, làm theo tư tưởng, tấm gương bảo vệ môi trường của lãnh tụ Hồ Chí Minh, sống thân thiện với thiên nhiên, giữ gìn tài nguyên thiên nhiên rất quan trọng và cần thiết. Dù Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi xa nhiều năm, nhưng những bài học, tấm gương bảo vệ môi trường của Người vẫn lưu giữ mãi trong lòng những người con đất Việt.
Hà Nhi
