ĐBSCL: Nhiều tỉnh đủ điều kiện tham gia Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao

Theo dõi KTMT trên

Những ngày cuối tháng 11/2022, đoàn công tác Cục Trồng trọt (thuộc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn) đã có buổi làm việc với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn của 4 tỉnh (Đồng Tháp, Kiên Giang, An Giang và Long An) về việc lên kế hoạch xây dựng đề án sản xuất bền vững 1 triệu hecta chuyên canh lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL.

Theo Đề án, các tỉnh này sẽ trở thành những địa phương thí điểm cho Đề án sản xuất bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao ở vùng ĐBSCL với mục tiêu nâng cao giá trị, thu nhập của người dân, bảo đảm an ninh lương thực và phục vụ xuất khẩu.

Cụ thể, tại Đồng Tháp, hiện địa phương có tổng diện tích gieo trồng lúa hàng năm khoảng 490.000ha, riêng vụ đông xuân 190.000ha, vụ hè thu 186.000ha và thu đông 110.000ha), tổng số vụ có khoảng 75% cơ cấu giống chất lượng cao được gieo trồng.

Đánh giá những nỗ lực của Đồng Tháp trong thời gian qua, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Đồng Tháp, ông Lê Quốc Điền cho biết: Nhiều năm qua, Đồng Tháp đã triển khai có hiệu quả nhiều mô hình sản xuất lúa giảm giá thành mang lại hiệu quả kinh tế cao, trong đó nổi bật là Dự án VnSat (diện tích 31.779ha) và dự án WB (diện tích 22.600ha) được xem là những vùng có đầu tư cơ sở hạ tầng và tập huấn nông dân sản xuất giảm giá thành, liên kết tiêu thụ hoàn chỉnh.

Kết quả từ những hoạt động đó, Đồng Tháp dần đạt đủ điều kiện thuận lợi để thực hiện Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL.

Tuy nhiên, cũng phải nhắc đến một trong những vấn đề được tỉnh quan tâm hiện nay, là mối liên kết thiếu bền vững giữa doanh nghiệp và người dân trong các mô hình.

Vì thế, đề xuất trong xây dựng, Đề án nên xác định chính sách hỗ trợ dài hạn để doanh nghiệp gắn bó và có sự đầu tư cho kế hoạch đầu tư xuất khẩu của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, có chính sách hỗ trợ hợp tác, nông dân tham gia Đề án, quan tâm đầu tư những hạ tầng nhỏ, nội đồng để nông dân thuận tiện áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất một cách đồng bộ.

Đối với tỉnh Kiên Giang, nơi đây hiện có tổng diện tích gieo trồng lúa khoảng 702.000 ha/năm. Sản lượng lương thực toàn tỉnh bình quân hàng năm khoảng 4,3 triệu tấn, là địa phương có nhiều lợi thế về ngành hàng lúa gạo chất lượng cao.

Theo Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Kiên Giang, ông Lê Hữu Toàn cho biết: Năm 2022, Kiên Giang xây dựng được 693 cánh đồng lớn với 109.332ha, trong đó có 502 cánh đồng lớn có gắn liên kết tiêu thụ, các cánh đồng còn lại đều có thương lái thu mua.

Kiên Giang có 1.229ha lúa đạt chứng nhận hữu cơ, 500ha đạt chứng nhận Global GAP, 1.195ha lúa đạt chứng nhận VietGAP, 2.507ha đạt tiêu chuẩn SRP xuất khẩu sang châu Âu, Mỹ và Nhật Bản.

Tuy nhiên, cũng gặp phải trường hợp tương tự như Đồng Tháp, Kiên Giang đang gặp khó trong tổ chức sản xuất cánh đồng lớn như sự liên kết giữa các tổ chức nông dân và doanh nghiệp thiếu bền vững, chưa gắn bó lâu dài trong liên kết sản xuất và tiêu thụ; chi phí tư vấn, chứng nhận lúa sản xuất đạt chuẩn cao, tổ chức nông dân không đủ khả năng tài chính để lo chi phí chứng nhận, doanh nghiệp phải chi trả nên giá lúa doanh nghiệp chênh lệch không nhiều so với sản xuất thông thường nên nhiều nông dân không duy trì sản xuất đạt chuẩn...

Để giải quyết những vướng mắc đó, đồng thời thực hiện hiệu quả cho Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, UBND tỉnh phải tính toán chi tiết năng lực sản xuất, hệ thống hạ tầng phục vụ sản xuất của địa phương, dự kiến diện tích tham gia đề án khoảng 220.000ha.

Theo đó, UBND tỉnh Kiên Giang đã gửi đề xuất phân công trách nhiệm cụ thể cho từng bộ, ngành và địa phương trong việc tổ chức thực hiện; có cơ chế chính sách về vốn, kết cấu hạ tầng dành cho doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia.

Mỗi tỉnh tham gia cần xây dựng một mô hình điểm được đầu tư đồng bộ để nhân rộng, lấy hợp tác xã làm nòng cốt trong tổ chức sản xuất ra nguồn nguyên liệu lúa gạo, doanh nghiệp là đơn vị tham gia liên kết tiêu thụ; các chính sách hỗ trợ tránh chồng chéo với các đề án khác.

Mục tiêu đề án là phải có sản phẩm cụ thể, giá trị cụ thể để chứng minh, thuyết phục Chính phủ đồng ý phê duyệt.

Phát biểu tại buổi làm việc với Sở NN-PTNT Kiên Giang, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, ông Lê Thanh Tùng cho biết: Mục tiêu của đề án đặt ra là phải nâng cao hiệu quả kinh tế của người sản xuất lúa, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và thực hiện cam kết giảm phát thải khí nhà kính đối với các tổ chức quốc tế. Kết quả của đề án là tạo ra 1 triệu tấn gạo mang thương hiệu.

Hiện đề án đã có những điều kiện cần để thực hiện là đất đai, hạ tầng cơ sở hoàn chỉnh, năng lực sản xuất của hợp tác xã và doanh nghiệp. Vấn đề còn lại của đề án chính là xây dựng hệ thống tổ chức thực hiện, rà soát cơ chế chính sách hỗ trợ về tín dụng, đầu tư kết cấu hạ tầng để hợp tác xã và doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia...

Cũng như 2 tỉnh trên, An Giang và Long An cũng đang phối hợp cùng với các ban ngành để thực hiện triển khai và có báo cáo sớm nhất về cho các đơn vị chủ trì.

Mai Anh