Doanh nghiệp Mỹ 'lao đao vì lốc xoáy'

Theo dõi KTMT trên

Các nhà khoa học tìm câu trả lời cho thời tiết cực đoan tại Mỹ

Phải chăng biến đổi khí hậu là nguyên nhân gây ra các trận lốc xoáy kinh hoàng làm hơn 100 người thiệt mạng gần đây ở 5 bang của Mỹ? Đó là câu hỏi mà giới khoa học chưa tìm ra câu trả lời chính xác.

Đúng là nhiệt độ tăng cao có thể tạo điều kiện thuận lợi hơn cho bão lớn, nhưng hiện tại các nhà khoa học vẫn đang thận trọng về khả năng tồn tại mối liên hệ trực tiếp giữa biến đổi khí hậu với các trận thiên tai nói trên.

Trong khi nhiều nghiên cứu khẳng định hàng loạt sự kiện thời tiết cực đoan gần đây có liên hệ với sự nóng lên toàn cầu - từ những đợt nắng nóng mùa Hè vừa qua tại Bắc Mỹ đến những trận lụt tại Tây Âu - nhưng vẫn còn một khoảng trống lớn trong sự hiểu biết khoa học về việc chúng có liên quan như thế nào đến khí hậu.

Chuyên gia khí hậu tại Đại học Central Michigan, ông John Allen cho biết: “Ít nhất trong vài thập kỷ qua, chúng ta đã chứng kiến một xu hướng của các điều kiện thuận lợi hơn,” đặc biệt vào mùa Đông ở miền Trung Tây và Đông Nam nước Mỹ. Nhưng “vẫn chưa rõ hiện hượng này có liên quan đến biến đổi khí hậu hay không.”

Về phần mình, Giáo sư khí tượng học tại Đại học bang Florida, ông James Elsner, cho biết sương mù trên đường có liên quan đến số vụ tai nạn giao thông gia tăng, nhưng không phải lúc nào các vụ việc xảy ra trong điều kiện sương mù dày đặc cũng là do tầm nhìn kém. 

Hiện còn quá sớm để khẳng định chắc chắn rằng biến đổi khí hậu sẽ làm tăng tần suất các vụ lốc xoáy vào mùa Đông. Báo cáo mới nhất của Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc (IPCC) nhấn mạnh rằng chưa có bằng chứng thuyết phục về mối liên quan giữa sự nóng lên toàn cầu với hiện tượng ở quy mô nhỏ như lốc xoáy.

Theo thống kê, số vụ lốc xoáy trung bình mỗi năm tại Mỹ không tăng trong những năm gần đây, khoảng 1.300 vụ, và đa số xảy ra vào mùa Xuân.

Nhà khoa học về khí quyển tại Đại học Illinois, Jeff Trapp cho biết: “Trong 30-40 năm trở lại đây, hầu hết các tháng trong năm, số vụ lốc xoáy và số ngày một trận lốc kéo dài đều giảm.” Riêng các tháng từ 12 đến tháng Một năm sau, hoạt động lốc xoáy gia tăng. Ông cho rằng ít nhất hiện tượng này có liên quan đến biến đổi khí hậu.

Lốc xoáy hình thành từ các trận giông bão, khi nhiệt độ ấm hơn, không khí ẩm hơn tiếp xúc với không khí lạnh hơn di chuyển xuống dưới kèm theo mưa. Điều này tạo ra các dòng khí quay tròn bắt đầu từ đường chân trời và có thể dâng cao lên theo chiều thẳng đứng.

Ông Trapp cho biết những năm gần đây “điều chúng ta thường thấy là những ngày ấm áp hơn trong mùa lạnh, chính điều này tạo giông bão và lốc xoáy.”
Các nhà khoa học cũng ghi nhận sự chuyển dịch về phía Đông của cái gọi là “Cơn lốc Alley,” với nhiều trận bão hơn sẽ tấn công vào các bang Arkansas, Mississippi hoặc Tennessee. Cả ba bang này đều bị ảnh hưởng trong các trận lốc cuối tuần qua.

Vấn đề mà các nhà khoa học nhận thấy khi nghiên cứu lốc xoáy là chúng rất khó phát hiện trên các mô hình khí hậu, không giống như các trận bão nhiệt đới hoặc các đợt nóng. Vì vậy, họ chỉ có thể nghiên cứu sự thay đổi trong các điều kiện có thể tạo thuận lợi cho lốc xoáy hình thành.

Một nghiên cứu gần đây cho thấy Trái Đất cứ nóng thêm 1 độ C, sẽ làm tăng từ 14-25% số vụ giông bão mạnh tại nước Mỹ. Nhưng hiện vẫn khó để dự báo hiện tượng này sẽ dẫn tới lốc xoáy như thế nào.

Theo một tài liệu mô hình hóa do nhà khoa học Trapp là đồng tác giả, “các trận lốc xoáy có thể mạnh hơn trong tương lai.” Tuy nhiên, lốc xoáy nghiêm trọng sẽ vẫn “hiếm khi xảy ra.”.

Các doanh nghiệp Mỹ sẽ mất hàng chục tỉ USD trong năm 2022 vì biến đổi khí hậu

Theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia, thiệt hại do lũ lụt ở Mỹ cuốn đi hàng tỉ USD mỗi năm. Một phân tích mới của First Street Foundation, nhóm công nghệ và nghiên cứu phi lợi nhuận đánh giá rủi ro lũ lụt, cùng công ty kỹ thuật thương mại Arup, chỉ ra rằng các nhà bán lẻ, văn phòng và nhiều căn hộ có thể mất hơn 13,5 tỉ USD vào năm 2022 do lũ lụt gây ra.

Ngoài những thiệt hại trực tiếp, các doanh nghiệp này sẽ mất tổng số 3,1 triệu USD/ngày hoạt động vào năm 2022 khi phục hồi sau những trận lũ lụt. Theo báo cáo, số ngày dừng hoạt động sẽ ảnh hưởng đến ổn định tài chính của công ty cũng như thu nhập của nhân viên.

Khi khủng hoảng khí hậu gia tăng và lũ lụt trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn, chi phí kinh doanh hàng năm cũng sẽ tăng lên. Trong vòng 30 năm, chi phí thiệt hại sẽ lên tới 16,9 tỉ USD và số ngày ngừng hoạt động sẽ lên đến 4 triệu ngày.

Jeremy Porter, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu và phát triển tại First Street, nói rằng việc đánh giá tác động của lũ lụt đối với các doanh nghiệp cho đến gần đây thực sự là một cuộc vật lộn.

Matthew Eby, người sáng lập và giám đốc điều hành của First Street, cho biết công ty có kế hoạch cung cấp miễn phí dữ liệu cho các chủ sở hữu bất động sản thương mại và các nhà lãnh đạo chính phủ để giúp họ đánh giá rủi ro bị ngập lụt của các bất động sản hiện tại hoặc trong tương lai.

Vào tháng 8, các nhà khoa học đã báo cáo rằng biến đổi khí hậu do con người gây ra đang khiến các trận lũ lụt trở nên tồi tệ hơn trên khắp thế giới. Minh chứng rõ ràng nhất chính là hai cơn bao Henri và Ida, đã phá vỡ kỷ lục lượng mưa ở vùng đông bắc nước Mỹ trong hai tuần và bộc lộ yếu kém của cơ sở hạ tầng tại Mỹ trước những gì biến đổi khí hậu gây ra.

Nguyễn Linh (T/h)