Long An: Hàng loạt biện pháp nhằm bảo vệ nguồn nước ngầm
Trước tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu, tỉnh Long An đã khuyến khích người dân sử dụng nguồn nước mặt, đồng thời đề ra hàng loạt giải pháp để quản lý, khai thác và sử dụng nguồn nước hiệu quả, bền vững, nhất là nguồn nước ngầm.
Theo lãnh đạo ngành Tài nguyên và Môi trường tỉnh Long An cho biết, nguồn nước trên địa bàn có nhiều nguy cơ bị ảnh hưởng do biến đổi khí hậu, trong đó nguồn nước ngầm tỏng tình trạng khan hiếm còn nguồn nước mặt giảm đến từ nhiều nguyên nhân cả do thiên nhiên và con người. Bên cạnh đó, tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn hay ô nhiễm luôn là thách thức với địa phương.
Trước tình trạng đáng báo động này, tỉnh Long An đã đề ra hàng loạt các giải pháp để quản lý, khai thác và sử dụng nguồn nước hiệu quả, bền vững, nhất là với nguồn nước sản xuất và sinh hoạt của người dân. Trong đó, tỉnh Long An đã có quyết định về việc phê duyệt danh mục vùng cấm, hạn chế, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất và các bản đồ phân vùng khai thác. Đối với các khu vực đã có đường ống cấp nước tập trung có khả năng cung cấp nước ổn định về số lượng, chất lượng cho hoạt động sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh của tổ chức, cá nhân, địa phương này sẽ không cấp phép cho khai thác nước ngầm.
Bên cạnh việc quản lý về mặt hành chính, tỉnh Long An cũng triển khai kế hoạch yêu cầu trám lấp, đóng bít các giếng khoan khai thác nằm trong các khu, cụm công nghiệp đã có đường ống cấp nước mặt. Đến nay, có 368 giếng khai thác đã được trám lấp, đóng bít, với lưu lượng khoảng 53.100 m3 mỗi ngày. Để bảo vệ nguồn nước ngầm khan hiếm, Long An khuyến khích các tổ chức, cá nhân sử dụng nguồn nước mặt. Thời gian qua, nhiều công trình, dự án sử dụng nước mặt được đầu tư, đưa vào hoạt động.
Đối với khu vực nông thôn, tỉnh Long An cũng đã triển khai kế hoạch cấp nước an toàn khu vực nông thôn giai đoạn 2021-2025, nhằm bảo đảm duy trì áp lực cấp nước, cung cấp ổn định, đủ lượng và bảo đảm chất lượng cấp theo quy chuẩn, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu các bệnh liên quan đến nước, phòng ngừa dịch bệnh và phát triển kinh tế - xã hội.
Theo tìm hiểu, nguồn nước tưới tiêu, sản xuất chính của người dân, nhất là nông dân chủ yếu dựa vào hai con sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây. Để hạn chế xâm nhập mặn, nhất là vào mùa khô, hàng loạt các hệ thống thủy lợi đã được xây dựng và vận hành. Tiêu biểu có thể kể đến như các cống, đập ngăn mặn trên tuyến Quốc lộ 62, bảo vệ an toàn diện tích sản xuất nông nghiệp của hai tỉnh Long An và Tiền Giang; dự án xây dựng kè ven sông Vàm Cỏ Tây, đoạn từ rạch Châu Phê đến TP. Tân An,... Các chỉ số về nguồn nước được theo dõi, đo đạc thường xuyên để đưa ra giải pháp sớm trong trường hợp có biến động.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An thông tin, thời gian qua, bằng việc lồng ghép các nguồn vốn, chương trình hỗ trợ, tỉnh cũng đầu tư xây dựng mới, nâng cấp nhiều công trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hàng năm, địa phương này đầu tư xây dựng hàng chục công trình (xây dựng, sửa chữa đê, cống, nạo vét kênh,...) phục vụ tưới, tiêu, phòng, chống hạn, mặn với nguồn vốn hàng trăm tỉ đồng.
Cũng theo thống kê, hiện toàn tỉnh Long An có 5.452 công trình thủy lợi, trong đó cấp tỉnh quản lý 393 công trình, huyện quản lý 5.059 công trình. Tỉnh Long An cũng quản lý 32 tuyến đê bao, tổng chiều dài hơn 280 km, bảo đảm chống lũ, triều cường, ngăn mặn triệt để, bảo vệ an toàn cho hơn 150.000 ha đất sản xuất nông nghiệp và hơn 416.000 người dân các huyện phía Nam. Cấp huyện quản lý 1.225 tuyến đê bao (đê bao chống lũ triệt để, thời vụ), chiều dài gần 6.000 km, bảo vệ hơn 238.000ha đất sản xuất nông nghiệp và hơn 115.000 người dân. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 240 trạm bơm điện phục vụ tưới, tiêu cho gần 50.000 ha đất sản xuất.
Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Long An nhận định, hầu hết những vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hệ thống thủy lợi được đầu tư đồng bộ, kiên cố, bảo đảm tưới, tiêu cho sản xuất. Bên cạnh việc xây dựng, hoàn thiện hạ tầng thủy lợi, địa phương đã tăng cường bản tin dự báo nông nghiệp, phân vùng dự báo, chú trọng yếu tố thiên tai, hạn hán, xâm nhập mặn tại khu vực dễ tổn thương đồng thời đánh giá cây trồng vật nuôi phù hợp với từng điều kiện thổ nhưỡng, thủy văn cụ thể.
Theo lãnh đạo ngành Nông nghiệp tỉnh Long An khẳng định, thời gian tới địa phương sẽ tiếp tục rà soát hệ thống kênh, mương để nạo vét, tu bổ, nâng cấp, xây dựng các cống điều tiết ngăn mặn, giữ nước,bảo đảm tưới, tiêu trong sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng, mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Long An, nhằm quản lý, khai thác, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên nước dưới đất, UBND tỉnh Long An ban hành nhiều văn bản nhằm bảo vệ nguồn nước ngầm tại địa phương.
Cụ thể, UBND tỉnh Long An đã ban hành Chỉ thị số 10/CT-UBND ngày 09/5/2016 về việc tăng cường công tác quản lý khai thác tài nguyên nước dưới đất; ban hành Quyết định số 1419/QĐ-UBND ngày 20/4/2017 về việc phê duyệt Danh mục vùng cấm, hạn chế, khu vực phải đăng ký khai thác nước dưới đất trên địa bàn tỉnh và các bản đồ phân vùng khai thác nước dưới đất. Qua việc triển khai thực hiện các văn bản nêu trên, UBND tỉnh Long An đã khuyến khích tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước mặt để phục vụ quá trình sản xuất, hạn chế khai thác nước ngầm.
Tại Hội nghị giải trình về “An ninh nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt và quản lý an toàn hồ, đập” do Ủy ban Khoa học - Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức năm 2020, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã đưa ra ba giải pháp cần tập trung thực hiện nhằm bảo vệ nguồn nước bao gồm:
Một là, tổ chức triển khai mạnh mẽ, có hiệu quả các văn bản pháp luật liên quan đến bảo vệ nước dưới đất, trong đó các địa phương cần sớm hoàn thành việc khoan định, công bố Danh mục vùng hạn chế khai thác nước dưới đất và tổ chức triển khai thực hiện, hoàn thành như quy định của Nghị định số 167/2018/NĐ-CP của Chính phủ; tăng cường công tác quy hoạch, điều tra cơ bản nước dưới đất, quan trắc, giám sát, cảnh báo, dự đoán về tài nguyên nước dưới đất.
Hai là, nghiên cứu, thử nghiệm, ứng dụng các công nghệ phát triển, xử lý nguồn nước, bổ sung nhân tạo nguồn nước dưới đất - một việc còn khá mới, hiện đang ở giai đoạn nghiên cứu thử nghiệm.
Ba là, nghiên cứu giải pháp khai thác kết hợp cả nguồn nước mặt, nước dưới đất để cấp nước cho các đô thị hay các vùng bị xâm nhập mặn theo mùa, phát huy tối đa hiệu quả sử dụng của các nguồn nước, đồng thời đảm bảo an ninh nguồn nước cấp cho sinh hoạt, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Thư Anh
