Tăng trưởng xanh để giảm nghèo và phát triển bền vững

Theo dõi KTMT trên

Trung Quốc và các nước đang phát triển ở châu Á (ví dụ như Ấn Độ), châu Phi (ví dụ như Uganda, Kenya) đã thực thi nhiều chiến lược, chính sách để đẩy mạnh kinh tế xanh.

Gánh nặng của nước đang phát triển

Suy thoái môi trường là mặt trái tăng trưởng của các nền kinh tế, đặc biệt là các nền kinh tế đang phát triển. Tác động của suy thoái môi trường tới kinh tế xã hội cũng thể hiện rõ nhất ở các nước đang phát triển. So với các nước phát triển, các quốc gia đang phát triển phụ thuộc nhiều hơn vào khai thác tài nguyên, thiên nhiên để tăng trưởng kinh tế, đồng thời dễ bị tổn thương hơn bởi biến đổi khí hậu.

So với các nước phát triển, các quốc gia đang phát triển phụ thuộc nhiều hơn vào khai thác tài nguyên, thiên nhiên để tăng trưởng kinh tế, đồng thời dễ bị tổn thương hơn bởi biến đổi khí hậu. (Ảnh: Energyfacts)

Thực tế cho thấy, rất nhiều quốc gia đang phát triển đối mặt với các hiểm hoạ nghiêm trọng về kinh tế, xã hội và hệ sinh thái do mất an ninh năng lượng, lương thực và nước - hệ quả của biến đổi khí hậu và các hiện tượng thời tiết cực đoan. Các quốc gia này còn đối mặt với hiểm họa chết yểu vì ô nhiễm nước và dịch bệnh bùng phát do biến đổi khí hậu.

Phát thải khí nhà kính của nhóm nước đang phát triển cũng là mối lo ngại lớn đối với tương lai nhân loại. Mặc dù hiện tại các nước đang phát triển không phát thải bằng các nước phát triển và các nền kinh tế mới nổi, nhưng mức phát thải sẽ tăng mạnh cùng với quá trình tăng trưởng kinh tế.

Theo dự báo của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), lượng khí thải của nhóm nước đang phát triển sẽ tăng dần từ nay đến năm 2050. Trước sự gia tăng của các thách thức về kinh tế và môi trường, kinh tế xanh - nền kinh tế ít khí thải, sử dụng hiệu quả tài nguyên và hướng đến cải thiện đời sống con người - là giải pháp hiệu quả để giảm nghèo và phát triển bền vững ở các nước đang phát triển.

KTX được xem là mục tiêu toàn cầu kể từ khi Thỏa thuận khí hậu Paris được đưa ra đàm phán từ năm 2011. Mục tiêu này có đạt được hay không phụ thuộc phần lớn vào các nước đang phát triển bởi nhóm nước này giữ vai trò chủ đạo trong kế hoạch giảm thải cũng như sử dụng hiệu quả tài nguyên.

Giảm trừ hiệu ứng nhà kính để bảo vệ Trái đất

Góc tiếp cận đầy đủ hơn về KTX

Tăng trưởng xanh là vấn đề trọng tâm của các chính sách phát triển kinh tế cũng như chính sách phát triển bền vững. Đây chính là chìa khoá để cùng lúc thực hiện hai mục tiêu: Tiếp tục phát triển kinh tế để giảm nghèo, nâng cao đời sống nhân dân ở các quốc gia đang phát triển; và cải thiện công tác quản lý môi trường để giải quyết tình trạng khan hiếm tài nguyên và biến đổi khí hậu.

Kinh tế xanh là sự kết hợp của ba thành tố: Kinh tế, xã hội và môi trường. (Ảnh minh họa)

Khi TTX lần đầu được thúc đẩy bằng gói kích thích kinh tế 2008-2009, một số quốc gia tiếp cận từ góc độ thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn với chiến lược đầu tư vào một số công nghệ xanh (ít khí thải carbon) để tạo việc làm và tăng thu nhập. Một số quốc gia khác tiếp cận từ góc độ môi trường, coi tăng trưởng xanh là giải pháp bảo vệ môi trường thông qua việc lồng ghép các yêu cầu phát triển bền vững vào các quyết định phát triển kinh tế, đặc biệt thông qua việc định giá tài nguyên và quy hoạch sử dụng đất, cơ sở hạ tầng.

Gần đây, một góc tiếp cận mới về TTX được nhiều quốc gia đang phát triển ủng hộ. Theo đó, mục tiêu công bằng và cải thiện đời sống xã hội được bổ sung, bên cạnh mục tiêu giảm khí thải và sử dụng hiệu quả tài nguyên. Như vậy KTX là sự kết hợp của ba thành tố: Kinh tế, xã hội và môi trường.

Cụ thể, các hoạt động kinh tế phải cân bằng ba mục tiêu: tạo ra lợi nhuận, thân thiện với môi trường và hướng đến phát triển cuộc sống cộng đồng. Chiến lược phát triển KTX của các nước đang phát triển thường tập trung vào 3 vấn đề lớn: Phát triển nguồn năng lượng thay thế năng lượng hoá thạch; giải quyết các vấn đề ô nhiễm môi trường đất, nước, không khí; tạo sinh kế và cải thiện đời sống của người dân, đặc biệt là cư dân khu vực nông thôn.

Loay hoay xử lý tro xỉ tại nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

(Còn nữa)

Bài tiếp: Bài học tăng trưởng xanh từ các nước đang phát triển

La Hoàn