Vì sao cuối năm TP.HCM lại báo động về ô nhiễm bụi mịn?
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TP.HCM, dự báo từ nay đến hết năm 2020, chất lượng không khí trên địa bàn TP sẽ duy trì ở mức trung bình, riêng nồng độ bụi mịn vượt tiêu chuẩn cho phép.
Nguyên nhân là do không khí lạnh tăng cường cộng với độ ẩm trong không khí tăng, khiến các chất ô nhiễm phát sinh từ hoạt động sản xuất, giao thông, xây dựng… lơ lửng ở tầng thấp, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Bên cạnh đó, việc thu gom rác ở khu vực ngoại thành mới chỉ đạt 70-80%. Một bộ phận người dân tự xử lý rác tại khu đất của mình hoặc vứt ra các khu đất trống, gây ô nhiễm.
Trao đổi với báo Thanh niên, bà Lê Thị Xuân Lan - nguyên Phó phòng Dự báo và phục vụ Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ, cho biết chất lượng không khí ở TP.HCM từ nay đến Tết Nguyên đán vẫn trong tình trạng xấu, khó cải thiện.
Bà Lan phân tích những ngày cuối năm là cao điểm xây dựng nên phát sinh lượng bụi mịn lớn gây ô nhiễm. Thêm vào đó, từ nay đến Tết lưu lượng xe di chuyển ngày càng tăng do nhu cầu mua sắm, đi lại của người dân.
Hình thái thời tiết cũng là nguyên nhân khiến không khí khó cải thiện. Không khí lạnh từ miền Bắc khó ảnh hưởng xuống phía Nam nên thời tiết tại TP.HCM và các tỉnh Nam Bộ tương đối ổn định. Ngày nắng nhiều, quang hóa mạnh, độ ẩm thấp, trời hầu như không mưa nên mức độ ô nhiễm không thể nào giảm được.
"Hôm nào có gió mạnh chút thì ô nhiễm có thể phân tán lên các tầng trên, không khí sẽ trong lành hơn. Còn ngày không có gió hoặc gió yếu, bụi sẽ bị nén ở tầng dưới gây ô nhiễm", bà Lan phân tích.
Theo kết quả khảo sát, đo đạc các nguồn phát thải do Trung tâm Giám sát tài nguyên và môi trường (Sở TN&MT), ô nhiễm không khí tại TP.HCM đến từ 3 nguồn chính: hoạt động giao thông chiếm khoảng 50%; hoạt động xây dựng chiếm khoảng 30%; còn lại là hoạt động công nghiệp.
Đáng chú ý, trong nguồn giao thông, xe máy được coi là "thủ phạm" chính gây ô nhiễm môi trường không khí. Hiện nay, toàn TP.HCM hơn 8 triệu phương tiện xe các loại, trong đó chủ yếu là xe gắn máy, với khoảng hơn 7,2 triệu chiếc.
Số lượng xe máy tiêu thụ 50% xăng (không tính diesel) nhưng thải ra cỡ 94% khí HC (hydrocacbon), 87% khí CO (cacbon monoxit), 57% khí NOx (oxit nitơ) và 33% bụi mịn PM1O trong tổng lượng phát thải của các loại xe cơ giới.
Theo các chuyên gia, với sự gia tăng của các phương tiện giao thông cá nhân như hiện nay, tình hình ô nhiễm không khí tại TP.HCM sẽ càng nghiêm trọng nếu không có các chính sách, hành động kịp thời và mục tiêu cụ thể nhằm kiểm soát nguồn phát thải của các phương tiện giao thông.
Thời gian qua, để quản lý chất lượng không khí, TP.HCM đang thực hiện nhiều giải pháp. Cụ thể, TP.HCM xây dựng quy chuẩn kỹ thuật môi trường tại địa phương, trong đó TP đã xây dựng quy chuẩn cho khí thải từ lò đốt chất thải công nghiệp không nguy hại làm nhiên liệu. Đồng thời, xây dựng quy chuẩn về chỉ số mùi phát sinh từ các trạm trung chuyển và nhà máy xử lý chất thải rắn…
Một trong những giải pháp mà TP.HCM đang thực hiện nữa là kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Cụ thể, TP triển khai chương trình “thí điểm kiểm tra khí thải mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, hướng tới thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, gắn máy đang lưu hành trên địa bàn TP, góp phần cải thiện chất lượng không khí…
Đối với những cơ sở sản xuất công nghiệp có lưu lượng khí thải lớn, hiện Sở TN&MT đã hoàn tất việc kết nối dữ liệu quan trắc tự động từ chín cơ sở sản xuất có lưu lượng khí thải lớn. Bên cạnh đó, định kỳ hàng năm, Sở TN&MT phối hợp cùng Ban Quản lý các chế xuất và công nghiệp, cảnh sát môi trường, UBND quận, huyện tiến hành kiểm tra việc chấp hành công tác bảo vệ môi trường tại các cơ sở.
Minh Tuệ
