Viện Khoa học Thủy lợi miền Trung – Tây Nguyên giải mã nguyên nhân sạt lở ở Trà Leng

Theo dõi KTMT trên

Ngày 4/11, trao đổi với báo chí, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Phan Việt Cường khẳng định Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên đã gửi báo cáo đánh giá sơ bộ nguyên nhân dẫn đến thảm kịch sạt lở tại xã Trà Leng.

Theo đó, ông Hoàng Ngọc Tuấn - Viện trưởng Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên cho biết, qua khảo sát tại hiện trường sạt lở, các chuyên gia đánh giá khu vực này tồn tại nhiều bất lợi về địa hình dốc, phân cắt mạnh nên hình thành một khe suối hẹp hình chữ V, có độ dốc từ 30-45o, hai vách bên khe suối có cấu tạo nền đất bở rời, nằm trên nền đá gốc nên dễ gây sạt trượt.

Trước khi sạt lở xảy ra, mưa đã kéo dài hơn 16 ngày làm đất bị bão hòa. Khi gặp trận mưa lớn trong bão số 9 với lưu lượng 180mm thì đất như một khối bùn lỏng sạt lở lao nhanh xuống phía dưới tạo ra một trận lũ quét. Trận lũ này kéo theo đất đá, cây cối chắn ngang cống thoát nước dẫn tới dòng bùn đá đã chuyển hướng sang bờ phải lao vào khu dân cư, cuốn đi tất cả trên đường đi và dẫn tới thảm họa.

Ông Tuấn cho rằng việc dự báo lũ quét, sạt lở đất rất khó thực hiện, hiện chỉ có thể cảnh báo, xác định được các vùng, điểm có nguy cơ sạt lở. Tuy nhiên, để dự báo chính xác thời điểm xảy ra là không thể.

Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên cảnh báo với tỉnh Quảng Nam ngay trong mùa mưa bão này, đặc biệt có bão số 10 đang chuẩn bị đổ bộ thì tình trạng sạt lở đất sẽ càng nghiêm trọng hơn nữa. Do vậy, địa phương cần rà soát ngay các khu vực có nguy cơ sạt lở đất cao theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn và theo dõi dự báo mưa của Đài khí tượng thủy văn để di dời dân đến nơi an toàn.

Về phía người dân cần chủ động quan sát khi thấy các dấu hiệu bất thường như nứt đất, nứt nhà, cây nghiêng, nước chảy sườn đồi chuyển màu... thì phải báo ngay chính quyền và thực hiện theo hướng dẫn của chính quyền.

Về giải pháp lâu dài, Viện Khoa học thủy lợi miền Trung và Tây Nguyên kiến nghị cần xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất tới cấp huyện tỉ lệ 1/5.000 và cấp xã (tỉ lệ 1/1.000 - 1/2.000) và phổ biến tới chính quyền cấp xã, thôn và người dân biết. Hiện nay, viện đã xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất cho 3 huyện (Nam Trà My, Bắc Trà My, Phước Sơn) với tỉ lệ 1/50.000 và toàn tỉnh 1/100.000. 

Bên cạnh đó, tổ chức tập huấn, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết về phòng chống thiên tai nói chung và sạt lở đất nói riêng. Đặc biệt cần phải đưa các kiến thức về phòng chống thiên tai vào chương trình giáo dục phổ thông. Rà soát, quy hoạch, bố trí lại khu dân cư, cơ sở hạ tầng... an toàn trước thiên tai.

Cần xây dựng hệ thống cảnh báo sạt lở đất tại các khu vực dân cư có nguy cơ cao. Tăng mật độ trạm đo mưa tự động để nâng cao công tác cảnh báo chính xác hơn. Đồng thời, cần rà soát và đánh giá để đưa ra tỉ lệ các loại rừng trồng, rừng tự nhiên cũng như phương thức khai thác hợp lý để nâng cao chất lượng thảm phủ rừng nhằm hạn chế tối đa các nguy cơ gia tăng lũ lụt, sạt lở đất và lũ quét. Bởi rừng có vai trò hết sức quan trọng trong điều hòa dòng chảy mặt, dòng chảy ngầm cũng như ổn định của các mái dốc sườn đồi.

Trước đó, tại cuộc họp với Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, ông Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ TN-MT cho biết, việc xây dựng bản đồ cảnh báo nguy cơ sạt lở đất không hề đơn giản vì cần kinh phí, có số liệu chính thức về địa chất với tỉ lệ 1/500 thì trong quá trình xây dựng công trình mới tính toán được nguy cơ sạt lở và không làm phức tạp thêm địa hình tự nhiên.

Hà My