Bến Tre: Biển ăn sâu vào đất liền, cuộc sống đảo lộn
Tình trạng sạt lở bờ sông ở Bến Tre diễn biến phức tạp, nhiều nơi nguy hiểm, đe dọa nhà cửa, sản xuất và đời sống dân cư, trong khi kinh phí chống sạt lở còn hạn chế.
Theo UBND tỉnh Bến Tre, nhằm tăng cường hiệu quả công tác phòng, chống sạt lở, địa phương tiếp tục nghiêm túc thực hiện các chỉ đạo từ Trung ương và Tỉnh ủy về phòng chống thiên tai, trong đó đặc biệt chú trọng phòng chống sạt lở. Địa phương đang nỗ lực phát huy tính chủ động, sáng tạo và phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, ngành và người dân để không chỉ ứng phó kịp thời mà còn giảm thiểu thiệt hại do thiên tai gây ra, góp phần bảo vệ tài sản, đời sống của người dân, đồng thời duy trì và khôi phục sản xuất.
Một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay của tỉnh là rà soát, thống kê chính xác các đối tượng bị thiệt hại do thiên tai, sạt lở để có thể hỗ trợ kịp thời, đúng quy định và đảm bảo mọi người dân đều được chăm sóc giúp đỡ khi cần thiết. Bên cạnh đó, những hộ dân cần di dời khỏi vùng nguy hiểm được sắp xếp đến các khu vực an toàn hơn. Công tác vận động, hỗ trợ di dời đang diễn ra tích cực, tạo điều kiện thuận lợi để người dân nhanh chóng ổn định cuộc sống, tiếp tục sản xuất và phát triển kinh tế sau thiên tai.
Các ngành chức năng của tỉnh cũng thường xuyên theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết như mực nước trên các sông, kênh rạch, tình hình triều cường, mưa lũ và nhanh chóng thông báo đến chính quyền địa phương, người dân và các chủ đầu tư công trình để chủ động triển khai các biện pháp phòng tránh. Đặc biệt, tại những khu vực có nguy cơ sạt lở cao như vùng ven sông, các cồn đất hay vùng trũng thấp, chính quyền luôn sẵn sàng các phương án sơ tán và di dời dân cư khỏi khu vực nguy hiểm khi tình hình trở nên phức tạp đảm bảo an toàn cho người và tài sản.
Theo thống kê của UBND tỉnh Bến Tre, từ năm 2015 đến năm 2024, toàn tỉnh đã ghi nhận 102 điểm sạt lở bờ sông với tổng chiều dài khoảng 83,6 km. Chỉ riêng trong 9 tháng đầu năm 2024, có 12 vụ sạt lở xảy ra, gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, nhà cửa, đất đai của người dân cũng như cơ sở hạ tầng địa phương. Các vụ sạt lở này ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 400 mét đường giao thông, bờ bao, 12 căn nhà ở, 60 mét bờ kè và hơn 300 mét bờ sông. Đặc biệt, khoảng 4 ha đất sản xuất và 3 ha cây ăn trái bị ngập úng, gây thiệt hại lớn cho nông dân. Đáng chú ý, từ năm 2021 đến tháng 9/2024, UBND tỉnh Bến Tre đã ban hành 3 quyết định công bố tình huống khẩn cấp về sạt lở bờ sông và bờ biển.
Ngành chức năng tỉnh chỉ ra rằng có hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sạt lở nghiêm trọng tại Bến Tre. Thứ nhất là tác động của biến đổi khí hậu, khiến thiên tai ngày càng cực đoan, mực nước và dòng chảy thay đổi thất thường. Các đoạn sông uốn khúc, dòng chảy xiết hay xoáy và các vị trí giao cắt thường có nguy cơ sạt lở cao hơn. Thứ hai là do tác động của con người, khi người dân thường xây dựng nhà cửa và các công trình phụ lấn chiếm ven sông, kênh rạch, gia tăng tải trọng lên nền đất yếu. Điều này không chỉ gây cản trở dòng chảy mà còn làm cho dòng nước chảy xiết mạnh hơn, dẫn đến sạt lở ngày càng gia tăng. Ngoài ra, nhiều khu vực cồn đất có nền đất yếu, chủ yếu là đất cát pha, cũng là những điểm dễ bị sạt lở khi chịu tác động của mưa lớn và triều cường.
Trước tình hình biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, tỉnh Bến Tre đã cố gắng triển khai nhiều giải pháp khác nhau để khắc phục tình trạng sạt lở. Giám đốc Ban Quản lý dự án nông nghiệp và phát triển nông thôn Bến Tre, ông Nguyễn Văn Điền cho biết rằng ngoài việc triển khai các công trình kè chống sạt lở bờ sông, tỉnh còn tranh thủ các nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương để xây dựng các công trình phòng chống thiên tai. Một số dự án lớn như kè chống sạt lở bờ sông Giao Hòa, xã Giao Long, huyện Châu Thành và dự án chống xâm thực, xói lở bờ biển tại huyện Ba Tri đã được triển khai với tổng kinh phí hơn 300 tỷ đồng. Dự án kè Giao Hòa, sau gần 5 tháng thi công đã hoàn thành và chuẩn bị được đưa vào sử dụng, với tổng kinh phí hơn 105 tỷ đồng. Đây là một trong những nỗ lực lớn của tỉnh nhằm bảo vệ người dân trước nguy cơ sạt lở nghiêm trọng.
Ngoài ra, trong năm 2024, từ nguồn vốn được phân bổ, tỉnh cũng đã lên kế hoạch gia cố bốn vị trí sạt lở tại huyện Châu Thành và huyện Chợ Lách với tổng chiều dài khoảng 990 mét và kinh phí khoảng 2,5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, tỉnh cũng đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các ngành, địa phương để rà soát chi tiết các điểm sạt lở, sắp xếp theo thứ tự ưu tiên nhằm làm cơ sở đề xuất Trung ương hỗ trợ kinh phí xử lý sạt lở trong thời gian tới.
Trước tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng, tỉnh Bến Tre cũng đã kiến nghị Trung ương xem xét, hỗ trợ kinh phí khoảng 1.970 tỷ đồng để xây dựng các công trình phòng chống sạt lở bờ sông, bờ biển. Các công trình này sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại, đảm bảo an toàn cho người dân và tài sản cũng như duy trì sự phát triển kinh tế bền vững cho địa phương. Những giải pháp này không chỉ là bước đi quan trọng trong ngắn hạn mà còn đóng vai trò nền tảng cho sự phát triển dài hạn và bền vững của tỉnh Bến Tre trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các hiện tượng thiên tai ngày càng phức tạp.
Thanh Trúc
