Cấm trẻ em ngồi ghế trước ô tô liệu có hợp lý?
Dự thảo Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ (GTĐB) do Bộ Công an đề xuất sửa đổi, bổ sung vừa được Chính phủ trình Quốc hội. Đáng chú ý, dự thảo có quy định trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,35 m không được ngồi ghế phía trước ô tô khiến dư luận xôn xao.
Cụ thể tại khoản 4, Điều 7 nêu rõ: Trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,35 m được chở trên ôtô không được ngồi ở hàng ghế trước (vị trí ghế cạnh người lái xe) khi tham gia giao thông đường bộ, trừ trường hợp đối với xe chỉ có một hàng ghế.
Đối với trẻ em dưới 4 tuổi phải được chở bằng ghế thiết kế dành cho trẻ em. Người lái xe có trách nhiệm kiểm tra, hướng dẫn việc thắt dây an toàn cho trẻ.
Trước đây, quy định về trường hợp trẻ em dưới 12 tuổi ngồi trong xe ô tô nêu tại dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi (lần 3) được đề xuất theo 02 phương án: - Phương án 1: Trẻ em dưới 12 tuổi hoặc dưới 1,3m hoặc dưới 30kg được chở trên xe ô tô bằng ghế chuyên dụng. - Phương án 2: Không quy định bắt buộc phải có ghế chuyên dụng. Bộ Công an đã xây dựng dự thảo Luật Bảo đảm an toàn giao thông tách ra từ dự thảo Luật Giao thông đường bộ, đồng thời chuyển yêu cầu mới dành cho trẻ em dưới 12 tuổi sang dự thảo này. |
Trao đổi với Zing, Tiến sĩ Phan Lê Bình, giảng viên trường Đại học Việt Nhật, chuyên gia của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), cho biết ở nước tiên tiến như Mỹ, Nhật… các nghiên cứu chỉ ra khi có tai nạn, người thể lực thấp, bé khi ngồi ở ghế phụ phía trước có nguy cơ cao đập thẳng đầu vào taplô của ôtô, dẫn đến chấn thương não.
Ngoài ra, đối với các xe có túi khí an toàn, khi có va chạm túi khí sẽ bật ra với lực lớn, nhóm người này sẽ hứng trọn lực tác động vào vùng mặt, đầu. “Đây là quy định có tính khoa học, đã được nghiên cứu rõ ràng. Tuy nhiên việc thực thi cần đảm bảo nhiều yếu tố đồng bộ”, ông Bình đánh giá.
Trẻ nhỏ ngồi ghế trên của xe ô tô sẽ rất nguy hiểm nếu xảy ra tai nạn. (Ảnh minh họa) |
Những túi khí an toàn phía trước rất hữu dụng trong trường hợp bảo vệ người đi ô tô. Tuy nhiên, túi khí phía trước không an toàn cho trẻ nhỏ chưa đạt được độ tuổi, cân nặng và chiều cao phù hợp hay phụ nữ mang thai.
Nguyên Phó chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô Việt Nam Thân Văn Thanh chia sẻ với PV Tạp chí Người Đưa Tin rằng, đề xuất trên khi đi vào thực thi có thể gây tranh cãi giữa tài xế và cơ quan chức năng. Ông Thanh phân tích quy định hiện nay đối với các em dưới 12 tuổi không có chứng minh nhân dân, việc chứng minh độ tuổi sẽ phải mang theo giấy khai sinh với kích thước lớn. Đồng thời lực lượng chức năng khi làm nhiệm vụ cũng cần trang bị thêm các công cụ đo chiều cao các em. Điều này phát sinh nhiều thủ tục, phiền hà. Theo ông Thanh, cơ quan quản lý cần tính toán kỹ khi thực thi nếu không có thể dẫn tới tình trạng tranh cãi, máy móc.
Trao đổi với Báo Giao thông, GS.TS. Từ Sỹ Sùa, giảng viên cao cấp Trường Đại học GTVT cho rằng, thông thường theo tiêu chuẩn quốc tế, trẻ em ở độ tuổi 12 thường có chiều cao 1,35m.
Tuy nhiên, trong khi các chỉ tiêu về chiều cao, cân nặng đã được các nước nghiên cứu trước khi đưa ra quy định thì ở Việt Nam, hiện chưa có một nghiên cứu, đánh giá nào về các vụ tai nạn xảy ra đối với trẻ em liên quan đến độ tuổi và chiều cao.
“Điều kiện ở nước ngoài và điều kiện ở Việt Nam là khác nhau, phải quy định làm sao để ở tất cả các vùng miền đều thực hiện được.
Vì vậy, cần có nghiên cứu, đánh giá một cách khoa học quy định này, xác định yếu tố nào, độ tuổi hay chiều cao là quan trọng. Bởi thực tế hiện nay nhiều trẻ 12 tuổi nhưng đã cao hơn cả bố mẹ.
Thêm nữa, quy định này cũng chưa rõ, với trẻ dưới 4 tuổi bắt buộc phải có ghế chuyên dụng, trong trường hợp bố hoặc mẹ lái xe một mình thì cũng bắt buộc phải để trẻ ở hàng ghế phía sau?”, ông Sùa đặt câu hỏi.
Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), trẻ đạt chiều cao 1,45 m trở lên mới được sử dụng dây an toàn. Bởi khi đó, bộ xương của trẻ đã phát triển hoàn thiện có thể chịu được áp lực từ dây an toàn khi xe phanh đột ngột hoặc xảy ra va chạm. Tuy nhiên một số nghiên cứu vẫn cho rằng trẻ 12 tuổi vẫn nên ngồi ở ghế sau vì an toàn hơn rất nhiều so với ghế trước.
Ở mỗi quốc gia, luật pháp yêu cầu về độ tuổi để trẻ em ngồi ghế trước khác nhau. Tại hầu hết các quốc gia phát triển ở châu Âu và Mỹ, trẻ em dưới 12 tuổi bắt buộc phải ngồi ở hàng ghế sau của ô tô.
Tại Mỹ, luật an toàn giao thông quy định: Trẻ em từ 2 đến 4 tuổi bắt buộc phải ngồi ghế gấp dạng nôi chuyên dụng quay mặt về phía sau (REAR – FACING CAR SEAT) ở hàng ghế sau; Trẻ từ 4 đến 7 tuổi phải ngồi trong ghế gấp chuyên dụng quay mặt về phía trước (FORWARD – FACING CAR SEAT) ở hàng ghế sau.
Ghế nôi quay mặt về phía sau (REAR – FACING CAR SEAT) cho trẻ từ 2-4 tuổi ngồi ở hàng ghế sau trên xe hơi. (Ảnh minh họa) |
Trẻ từ 7 đến 10 tuổi phải ngồi ghế gấp an toàn bổ sung (cho vừa gọn ghế của người lớn – BOOSTER SEAT) ở hàng ghế sau; Trẻ từ 10 đến 12 tuổi phải được thắt dây an toàn khi ngồi ở hàng ghế sau.
Tại Mỹ, luật yêu cầu cũng khác nhau ở từng tiểu bang. Một số nơi như Rhode Island, Georgia, New Jersey, California, Tennessee và Hawaii, trẻ 8 tuổi mới được ngồi ghế trước. Tại Maine, luật pháp quy định rằng con bạn không thể ngồi ở ghế trước cho đến khi 12 tuổi. Các hình phạt và mức phạt được quy định ở mỗi bang có thể khác nhau nhưng về tổng thể không có nhiều khác biệt lớn. Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 - 500USD, tùy vào tính chất và mức độ của hành vi vi phạm.
Khuyến cáo của Trung tâm Ngăn Ngừa và Kiểm soát Dịch bệnh và cơ quan an toàn giao thông của Mỹ cho hay, bất cứ khi nào tham gia giao thông, người lớn phải đảm bảo trẻ em từ 12 tuổi trở xuống luôn được ngồi trên ghế chuyên dụng hoặc thắt dây an toàn ở ghế sau trên xe hơi, tùy theo cân nặng, chiều cao và độ tuổi của trẻ.
Theo thống kê, trung bình mỗi năm có 1.900 trẻ tử vong do tai nạn đường bộ ở Việt Nam. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã nghiên cứu và đưa ra kết luận, tai nạn đường bộ là nguyên nhân thứ hai gây tử vong cho trẻ em từ 5-14 tuổi ở Việt Nam. Các nghiên cứu của WHO cũng cho thấy, cài dây an toàn giúp giảm 45-50% nguy cơ tử vong cho tài xế và người ngồi ghế trước, giảm 25% nguy cơ tử vong và chấn thương nghiêm trọng cho hành khách ngồi ghế sau. |
Nguyễn Luận