Căng thẳng vì khí hậu khắc nghiệt, nhiều cặp hải âu đành 'chia xa'
Chim hải âu nổi tiếng là loài chung thủy một vợ một chồng. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu gần đây, sự thay đổi khí hậu và vùng nước ấm lên buộc những con hải âu đực phải tìm kiếm thức ăn ở xa hơn, dẫn đến những cuộc ly hôn.
Hải âu với "văn hóa một vợ một chồng"
Hải âu mày đen, một trong những loài chim nổi tiếng chung thủy, có thể đang "ly hôn" nhiều hơn do ấm lên toàn cầu, theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Royal Society ngày 24/11.
Hải âu mày đen thường gắn bó với bạn tình suốt đời. Chỉ 1-3% cặp hải âu mày đen chia tay và tìm kiếm đối tượng mới.
Tuy nhiên, tỉ lệ này tăng lên tới 8% vào những năm mà nhiệt độ nước tăng cao bất thường. Các nhà nghiên cứu đưa ra kết luận này sau khi phân tích dữ liệu của hơn 15.000 cặp hải âu mày đen ở quần đảo Falkland, Nam Đại Tây Dương, trong 15 năm.
Tỉ lệ "ly hôn" của hải âu liên quan đến khí hậu
Trong một nghiên cứu được công bố với tiêu đề “Sự biến đổi môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến tỉ lệ 'ly hôn' ở loài chim hải âu một vợ một chồng”, các nhà nghiên cứu của Đại học Lisbon đã dành 15 năm để phân tích những con chim hải âu nâu đen ở đảo Falkland, cho thấy rằng tỉ lệ "ly hôn" ở những con chim hải âu một vợ một chồng nổi tiếng đã tăng lên do biến đổi khí hậu. Nước biển ấm lên đã buộc các con đực của loài này phải đi xa hơn để kiếm thức ăn.
Trong điều kiện bình thường, 3,7% chim hải âu "ly hôn" với người bạn đời đã chọn do những nỗ lực phối giống thất bại. Tuy nhiên, các số liệu gần đây cho thấy mức tăng cao 8% khi nhiệt độ nước ấm, nơi các cặp chia đôi ngay cả sau khi sinh sản thành công.
Nhóm nghiên cứu đề xuất hai cách giải thích cho mối quan hệ giữa nhiệt độ nước biển ấm hơn và tỉ lệ "ly hôn" của chim hải âu tăng lên.
Đầu tiên, những con đực buộc phải đi săn xa hơn và lâu hơn và không còn quay trở lại nơi sinh sản trong những năm ấm hơn; Do đó con cái tiếp tục phải tìm kiếm đối tượng mới để sinh sản.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đề xuất rằng điều kiện khắc nghiệt hơn và khan hiếm thức ăn có thể làm tăng hormone mức độ căng thẳng ở những con chim khiến việc kết đôi thành công bị coi là tiêu cực.
Nhiệt độ nước tăng đồng nghĩa thực vật phù du, sinh vật làm nền móng cho chuỗi thức ăn biển, giảm đi. Sự khan hiếm của thực vật phù du ảnh hưởng đến cả chuỗi, khiến hải âu phải bay xa hơn và hoạt động vất vả hơn để tìm đủ thức ăn. Trong một số trường hợp, hải âu có thể bay quá xa và không kịp trở về vào mùa sinh sản, khiến bạn tình của chúng phải tìm đối tượng mới, theo Francesco Ventura, chuyên gia tại Đại học Lisbon, đồng tác giả nghiên cứu.
Ventura cũng cho biết, nhiệt độ khắc nghiệt và việc phải bỏ nhiều công sức để kiếm ăn làm tăng mức độ căng thẳng ở chim. Có thể chúng ít nhiều đổ lỗi cho bạn tình về sự mệt nhọc của mình. "Chúng tôi đưa ra giả thuyết đổ lỗi cho đối phương. Theo đó, con cái có thể thấy căng thẳng sinh lý và cho rằng sự căng thẳng tăng cao này là do sự kém cỏi của con đực", ông nói.
Sau những sự việc kỳ lạ xảy ra, những con chim hải âu cái chọn giao phối với một đối tác khác trong những năm tiếp theo với hy vọng rằng sự thay đổi này giúp việc sinh sản dễ dàng hơn.
Đối với nhiều loài một vợ một chồng, ly hôn thường được sử dụng để điều chỉnh sự giao phối dưới mức tối ưu và được thông báo bằng các biện pháp từ các lần sinh sản trước đó. Môi trường ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và tương tự như vậy sự tồn tại của các quần thể, do đó, ảnh hưởng gián tiếp đến ly hôn thông qua những thay đổi trong tỷ lệ nhân khẩu học.
Các nhà nghiên cứu tập trung vào năm đàn chim hải âu con rời rạc, ghi lại các cuộc gặp gỡ hàng năm giữa các loài chim làm tổ và sinh sản và các loài chim không giao phối trong khu vực. Nhóm nghiên cứu đã xác định các cá thể chim bằng cách sử dụng các vòng gắn thẻ được đặt trên chân của các con chim.
Nguyễn Linh (T/h)
