Dự báo mùa hè năm nay sẽ gay gắt hơn và diễn biến bất thường
Dự báo năm 2023, nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, số ngày nắng nóng xuất hiện nhiều hơn so với năm 2022, khả năng sẽ còn xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.
Nắng nóng khốc liệt
Theo dự báo của Cơ quan Khí tượng Vương quốc Anh (Met Office), 2023 sẽ là một trong những năm nóng kỷ lục, với nhiệt độ toàn cầu có thể tăng 1,08 độ C đến 1,32 độ C, khả năng là năm thứ 10 liên tiếp nhiệt độ trung bình toàn cầu cao hơn 1 độ C so với mức trung bình của thời kỳ tiền công nghiệp, kèm theo đó là tính bất ổn định cao của khí quyển trên quy mô toàn cầu, khu vực.
Trong những ngày qua, châu Á đã chứng kiến hàng loạt kỷ lục nhiệt độ cao được thiết lập. Trong ngày 7/5, Việt Nam ghi nhận mức nhiệt độ cao nhất từ trước tới nay là 44,2 độ C ở tỉnh Nghệ An.
Nắng nóng đã bao trùm khắp các quốc gia ở Đông Nam Á vào cuối tuần qua, với nhiều kỷ lục được thiết lập ở Việt Nam, Lào hay Thái Lan. Cùng với khói bụi ô nhiễm, điều này có thể gây ra nhiều mối đe dọa đến sức khỏe của người dân.
Trong đó, chính quyền TP.Quezon trong vùng thủ đô Manila - Philippines đã rút ngắn giờ học sau khi nhiệt độ chạm "vùng nguy hiểm", với sự kết hợp chết người giữa nhiệt độ và độ ẩm cao, trong đó nhiệt độ nằm trong khoảng 42 - 51 độ C.
Tại Thái Lan, nhiệt độ vẫn trên 40 độ C ở nhiều vùng phía Bắc và miền Trung trong hầu hết tuần qua, sau khi lập đỉnh 50 độ C vào tháng trước. Trong khi đó, nhiệt độ ở Myanmar đã leo lên mốc 45 độ C.
Thậm chí, tại TP.Luang Prabang (Lào) có nhiệt độ lên tới 43,5 độ C vào ngày 6/5, phá vỡ kỷ lục quốc gia 42,7 độ C mới được thiết lập vào tháng trước, biến 6/5 thành ngày nóng nhất lịch sử nước này, theo hãng tin Bloomberg. Thủ đô Viêng Chăn của Lào cũng phá kỷ lục mọi thời đại vào cuối tuần này với nhiệt độ 42,5 độ C.
Nắng nóng dữ dội còn xảy ra ở Trung Quốc, Ấn Độ, Bangladesh… trong những tuần gần đây.
Tháng 4 và tháng 5 thường là những tháng nóng nhất trong năm tại các khu vực Nam và Đông Nam Á, khi nhiệt độ tăng lên trước khi những mưa bão kéo đến.
Nhiệt độ trên toàn khu vực dự kiến sẽ trở lại gần mức trung bình hơn trong những ngày tới, nhưng các hiện tượng nắng nóng kỷ lục đang trở nên phổ biến hơn khi khủng hoảng khí hậu gia tăng.
Trên toàn thế giới, 8 năm qua cũng là 8 năm nóng nhất từng được ghi nhận. Và tháng 4 vừa qua, theo TS Wang Jingyu, nghiên cứu về khí hậu tại Viện Giáo dục quốc gia Singapore, "tháng 4 là tháng nóng nhất ở châu Á".
Trước đó, một nghiên cứu năm 2022 đã xác định rằng các đợt nắng nóng nguy hiểm, ở nhiệt độ từ 39,4 độ C trở lên, sẽ xảy ra thường xuyên hơn từ 3 đến 10 lần ngay trong nửa đầu thế kỷ này.
Ở vùng nhiệt đới, bao gồm phần lớn châu Á, nghiên cứu cho thấy những ngày có “nhiệt độ cực kỳ nguy hiểm” - được định nghĩa là 51 độ C - có thể tăng gấp đôi, khiến sức khỏe người dân ở khu vực này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nhiệt độ cao phá vỡ kỷ lục
Tại Việt Nam, một kỷ lục nhiệt độ cao nhất lịch sử Việt Nam được ghi nhận tại Tương Dương, Nghệ An. Đợt nắng nóng vừa qua ở miền Bắc, miền Trung diễn ra trong thời gian ngắn nhưng đặc biệt gay gắt và khốc liệt khi liên tiếp các kỷ lục nhiệt độ được ghi nhận.
Chiều ngày 6/5, điểm đo Hồi Xuân (Thanh Hóa) ghi nhận nhiệt độ 44,1 độ, cao nhất trong lịch sử Việt Nam, vượt qua kỷ lục 43,4 độ ngày 20/4/2019 tại Hương Khê (Hà Tĩnh). Ngay sau đó, ngày 7/5, kỷ lục ở Thanh Hóa bị phá vỡ. Chiều 7/5, nhiệt độ ghi nhận tại Tương Dương, Nghệ An là 44,2 độ, trở thành mức nhiệt cao nhất từng ghi nhận trên toàn lãnh thổ Việt Nam, đưa Tương Dương thành nơi nắm giữ kỷ lục nắng nóng lịch sử.
Ngay từ tháng 3, một đợt nắng nóng diện rộng và gay gắt đã xuất hiện ở Tây Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ với 17 điểm đo ghi nhận nhiệt độ kỷ lục. Nhiệt độ trung bình tại khu vực Bắc Bộ, Bắc và Trung Trung Bộ trong tháng 3 phổ biến cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,5-1 độ, riêng khu vực phía Đông Bắc Bộ cao hơn từ 1-1,5 độ.
Theo Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, dự báo năm 2023, nắng nóng có khả năng xảy ra nhiều hơn và gay gắt hơn so với trung bình, số ngày nắng nóng xuất hiện nhiều hơn so với năm 2022, khả năng sẽ còn xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.
Nắng nóng có thể gia tăng hơn từ khoảng tháng 5-7, tập trung nhiều tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ, số ngày nắng nóng có khả năng xuất hiện nhiều và gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022.
Bước sang tháng 8, nắng nóng tiếp tục xảy ra chủ yếu ở Bắc Bộ và Trung Bộ, cường độ nắng nóng có khả năng gay gắt hơn so với cùng thời kỳ năm 2022. Sau đó nắng nóng có xu hướng suy giảm hơn trong khoảng tháng 9.
Lan Anh
