Hà Nội kiến nghị thu hồi 29 dự án treo
29 dự án với tổng diện tích 1.844,3 ha đất, kiến nghị trình UBND thành phố thu hồi đất, bãi bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất.
Mới đây, UBND TP.Hà Nội đã có báo cáo về các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm tiến độ, chậm triển khai, vi phạm pháp luật đất đai trên địa bàn Thành phố.
Theo báo cáo, đối với các dự án chưa được nhà nước giao đất, cho thuê đất, UBND Thành phố đã chỉ đạo Sở KH&ĐT chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành thành phố và UBND cấp huyện rà soát, kiểm tra đối với 135 dự án.
Kết quả có 11 dự án đang triển khai theo tiến độ đã được phê duyệt, phê duyệt điều chỉnh; 12 dự án đề nghị loại bỏ khỏi danh sách do trùng lặp, nhà đầu tư đề xuất nghiên cứu khi chưa có ý kiến của UBND thành phố; 38 dự án đã chấm dứt hoạt động dự án theo quy định; 74 dự án UBND Thành phố đã có kế hoạch số 235 ngày 21/10/2021 giao Sở KH&ĐT tiếp tục kiểm tra, rà soát, đề xuất xử lý.
Với các dự án đã được nhà nước giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, UBND Thành phố chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành thành phố và UBND cấp huyện thanh tra, kiểm tra đối với 404 dự án.
Kết quả cho thấy, 96 dự án với diện tích 290,9 ha đất, sau thanh tra, chủ đầu tư đã chủ động khắc phục các vi phạm pháp luật đất đai, đề nghị đưa ra khỏi danh sách các dự án chậm triển khai, sử dụng đất có vi phạm;
29 dự án với tổng diện tích 1.844,3 ha đất, kiến nghị trình UBND Thành phố thu hồi đất, bãi bỏ quyết định giao đất, cho thuê đất;
60 dự án với tổng diện tích ̣95 ha đất chậm tiến độ, chậm đưa đất vào sử dụng, UBND Thành phố quyết định gia hạn sử dụng đất 24 tháng. Chủ đầu tư phải nộp thêm cho nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian gia hạn 24 tháng. UBND Thành phố đã xác định số tiền tương ứng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất với thời gian gia hạn 24 tháng với tổng số tiền 209,346 tỷ đồng;
63 dự án với tổng diện tích 1.426,1 ha đất chậm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng; 20 dự án với tổng diện tích 92,1 ha đất chậm hoàn thành việc thực hiện nghĩa vụ tài chính; 136 dự án có các vi phạm khác, đã kiến nghị và đề xuất các biện pháp xử lý cụ thể tại kết luận thanh tra đối với từng dự án.
Đối với các dự án còn nợ nghĩa vụ tài chính về đất, UBND Thành phố có kế hoạch số 235 ngày 21/10/2021 giao Cục thuế thành phố tiếp tục đôn đốc, thu nghĩa vụ tài chính theo quy định. Số liệu tính đến ngày 30/3, UBND thành phố đã chỉ đạo Cục Thuế Thành phố kiểm tra, rà soát đối với 170 dự án chậm thực hiện nghĩa vụ tài chính. Kết quả, 136 dự án đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất, tổng số tiền là 22.247.039 triệu đồng; 34 dự án còn nợ 3.330.561 triệu đồng (trong đó nợ gốc là 1.590.378 triệu đồng, nợ tiền chậm nộp là 1.758.739 triệu đồng).
Với các dự án liên quan đến điều chỉnh quy hoạch trật tự xây dựng, tại kế hoạch số 235, UBND Thành phố giao Sở QH&KT và Sở Xây dựng thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao kiểm tra, đôn đốc, xử lý và đề xuất biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
Các dạng vi phạm
UBND Thành phố cũng nêu cụ thể về một số dạng vi phạm của các dự án vốn ngoài ngân sách có sử dụng đất chậm tiến độ, chậm triển khai, vi phạm chủ yếu.
Thứ nhất là dạng dự án đã có quyết định chủ trương (chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư, văn bản giao chủ đầu tư nghiên cứu hoặc giấy tờ có giá trị pháp lý tương đương), nhưng chưa được nhà nước nước giao đất, cho thuê đất, chậm triển khai hoặc không triển khai thực hiện.
Hai là dự án không thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, để kéo dài nhiều năm, chủ đầu tư không liên hệ, không phối hợp với chính quyền địa phương để thực hiện.
Bên cạnh đó, có các dự án đã được nhà nước giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm hơn 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư, kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa vào sử dụng.
Báo cáo cũng nêu dạng dự án chậm hoàn thành nghĩa vụ tài chính; dự án chậm hoàn thành các thủ tục về quy hoạch, đầu tư, đất đai, xây dựng…; dự án chậm tiến độ do điều chỉnh quy hoạch, dự án đầu tư; dự án chậm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng; dự án sử dụng đất sai mục đích, cho thuê, cho mượn đất; chuyển nhượng, góp vốn bằng quyền sử dụng đất không đúng quy định; tổ chức được nhà nước giao, cho thuê đất thực hiện dự án nhưng không quản lý, sử dụng đất, để đất bị lấn chiếm gây tranh chấp, khiếu kiện.
Trách nhiệm của cơ quan quản lý
Hồi tháng 6/2021, Đoàn giám sát HĐND TP.Hà Nội đã công bố dự thảo báo cáo kết quả giám sát về tình hình quản lý các dự án sử dụng đất chậm triển khai, vi phạm Luật đất đai trên địa bàn.
Theo báo cáo, danh mục dự án chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai còn tồn tại vi phạm từ thời điểm trước giám sát (năm 2018) và phát sinh thêm từ năm 2018. Trong đó, 66 dự án chưa được giao đất, cho thuê đất chậm thực hiện các thủ tục đầu tư, chậm triển khai theo quyết định được phê duyệt; 324 dự án đã được giao đất chậm triển khai, vi phạm Luật Đất đai tính đến tháng 4/2021.
Theo đánh giá của Đoàn giám sát HĐND TP.Hà Nội, để xảy ra các tồn tại nêu trên có trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị liên quan trong thực hiện kết luận giám sát của HĐND TP.Hà Nội. Trong đó có trách nhiệm của hai sở ngành quan trọng là Sở TN&MT và Sở KH&ĐT.
Cụ thể, Sở TN&MT đến nay vẫn chưa hoàn thành dự án xây dựng tổng thể hệ thống hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu liên quan quản lý đất đai của TP. Sở KH&ĐT còn chậm xây dựng hệ thống thông tin quản lý các dự án ngoài ngân sách và chưa báo cáo rõ về thời hạn hoàn thành.
Sở TN&MT và Sở KH&ĐT chưa kiên quyết, chưa kịp thời, chưa làm hết trách nhiệm trong xử lý vi phạm của các nhà đầu tư. Việc quản lý, đôn đốc nhà đầu tư thực hiện dự án theo tiến độ đã được phê duyệt còn thiếu chủ động; việc hướng dẫn, đôn đốc nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh quy hoạch còn chậm và chưa quyết liệt.
Đoàn giám sát cũng chỉ rõ công tác hậu kiểm thực hiện các kết luận thanh tra và phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương để theo dõi, báo cáo tiến độ, vi phạm, hướng giải quyết của các dự án còn lúng túng và chưa được thực hiện kịp thời.
Việc đôn đốc, kiểm tra thực hiện một số kết luận sau thanh tra và giải quyết kiến nghị của các quận, huyện chưa kịp thời; công tác giám sát, đánh giá đầu tư chưa được chú trọng, kém hiệu quả…
Dưới góc độ chuyên gia, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nhận định: Tình trạng dự án bỏ hoang đất là phổ biến, không phải là hãn hữu, mà gần như xảy ra tất cả các địa phương. Tại nước ta, lợi dụng sự lỏng lẻo của chính sách đất đai, các đại gia thu tiền từ đất rất lớn. Có tình trạng ôm dự án, tích trữ đất để đấy rồi chờ giá đất lên, khi mà có quy hoạch, khi phát triển đô thị, hạ tầng, giá đất lên cao, chênh lệch giá đất dẫn đến Nhà nước thiệt hại rất nhiều.
Cũng theo ông Võ, chúng ta đã có quy định về xử lý các dự án treo. Theo đó, các dự án hết 24 tháng mà không triển khai đúng tiến độ thì được phép gia hạn 24 tháng nữa, hết 24 tháng nữa mà vẫn bị treo thì Nhà nước thu hồi cả đất lẫn tài sản đã đầu tư trên đất. Quy định tại Luật Đất đai 2013 đã rất rõ ràng, nhưng thực tế xử lý các dự án treo còn rất yếu. Dự án bỏ hoang đất dẫn đến lãng phí cũng cho thấy có dấu hiệu lợi ích nhóm.
Thiện Tâm
