Hải Dương: Rộn ràng pháo đất Ninh Giang
Pháo đất từ lâu đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân Ninh Giang (Hải Dương). Nhất là cứ mỗi độ hè sang, tiếng pháo lại âm vang, rộn rã khắp mọi miền quê.
Đã thành thông lệ, Lễ hội pháo đất cổ truyền lớn nhất của huyện Ninh Giang được tổ chức vào đúng dịp 30/4 và 1/5 tại xã Ứng Hòe. Để chuẩn bị cho ngày hội lớn này, các đội tuyển đã phải chuẩn bị và tập luyện hàng tháng trước đó.
Những quả pháo đất qua bàn tay nhào nặn của các pháo thủ thuộc xã Ứng Hoè luôn là loại pháo đại, với khối lượng trung bình từ 50-70 kg. Đặc biệt, có pháo thủ với sức khoẻ tốt có thể gieo quả pháo nặng đến 100 kg. Theo lý thuyết pháo càng to thì khi gieo sẽ càng ra dây pháo dài và tiếng nổ càng lớn. Tuy nhiên, bên cạnh sức khoẻ thì kỹ thuật làm pháo và gieo pháo mới là yếu tố then chốt để giúp pháo có thước dây cao nhất.
Lễ hội pháo đất xã Ứng Hoè (Ninh Giang, Hải Dương) năm 2024 thu hút 9 đội tuyển tham gia với 270 pháo thủ. Mỗi đội sẽ có 30 pháo thi đấu xuyên xuốt trong 4 sòng. Đội nào có số thước dây cao nhất sẽ giành chiến thắng chung cuộc. Trò chơi dân gian này không chỉ thu hút phái mạnh mà nhiều chị em phụ nữ trong xã Ứng Hoè cũng tham gia thi đấu. Họ làm pháo rồi gieo pháo đầy tự tin không kém cạnh một đấng mày râu nào.
Theo ông Nguyễn Văn Công, Đội trưởng Đội pháo đất Đồng Lại, xã Ứng Hòe cho biết, để chuẩn bị cho Lễ hội, các đội phải đi nhiều nơi để chọn đất và đưa về thấu, giã và nhào để thành một quả đất.
"Để gieo được một quả pháo dài dây, nổ lớn thì khâu làm đất là quan trọng nhất. Ngoài áp dụng phương pháp truyền thống cha ông để lại, thì mỗi pháo thủ luôn phải trang bị cho bản thân sức khỏe, kỹ năng nhào nặn đất và đắp thành, đáy pháo luôn có độ dày đồng đều, đủ kết dính khi gieo xuống", ông Công cho biết thêm.
Tương truyền rằng, pháo đất ở Hải Dương có từ thời Hai Bà Trưng. Ngày đó quân và dân đã dùng chính tiếng nổ của pháo đất để đánh nghi binh và áp đảo tinh thần của giặc. Ngày nay, pháo đất ở Ứng Hoè (Ninh Giang) không chỉ đơn thuần là một trò chơi, mà ở đó còn chứa đựng những nét văn hóa dân gian đặc sắc được hình thành qua nhiều thế hệ. Pháo đất ở huyện Ninh Giang (Hải Dương) dù được tổ chức ở cấp độ nào thì pháo đất vẫn luôn thu hút và tạo sự hứng khởi đặc biệt đối với người xem ở mọi lứa tuổi.
Theo ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND xã Ứng Hoè, huyện Ninh Giang chia sẻ: Pháo đất là trò chơi dân tộc cổ truyền, có ý nghĩa vô cùng sâu sắc và đã có từ lâu đời tại xã Ứng Hòe.
"Đây là trò chơi có thể hội tụ được đông đảo mọi người cùng tham gia. Đặc biệt, Lễ hội pháo đất xã Ứng Hòe được tổ chức hàng năm vào dịp mừng Đất nước thống nhất, luôn thu hút được sự quan tâm của những người con xa xứ. Thể hiện tinh thần đoàn kết, hướng về quê hương và là một nét văn hóa đặc trưng của địa phương", ông Hồng khẳng định.
Thật khó có thể thống kê mỗi năm huyện Ninh Giang (Hải Dương) có bao nhiêu giải pháo đất được tổ chức, bởi môn thể thao truyền thống này đã ăn sâu vào máu thịt của người dân. Nhất là khi hè về, tiếng pháo đất hiện hữu khắp nơi. Từ ngõ xóm đến sân đình, nhà văn hoá, cứ mỗi lúc nông nhàn, rảnh rỗi là người dân nơi đây lại tổ chức đánh pháo đất. Nhiều người tin rằng tiếng pháo càng to, năm đó mưa nắng thuận hòa, mùa màng tốt tươi, bội thu.
Việt Phương (T.h)
