Lộ diện hàng loạt sai phạm liên quan đến đất đai, tài chính tại Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam
Vừa qua, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận thanh tra số 966/KL/TTCP liên quan đến việc chấp hành pháp luật trong quản lý, sử dụng vốn, tài sản, thoái vốn và tái cơ cấu tại Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam.
Hàng loạt sai phạm bị “bóc trần”
Theo Kết luận thanh tra được ban hành, Thanh tra Chính phủ kết luận Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và các đơn vị thành viên cơ bản đã chấp hành theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai, vốn, tài sản. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ còn tồn tại, hạn chế, thiếu sót và sai phạm trong quá trình hoạt động của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam.
Cụ thể, trong quản lý sử dụng vốn, tài sản một số công ty thành viên thuộc Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chưa ban hành quy chế quản lý sử dụng tài sản; chưa xây dựng định mức dự trữ hàng tồn kho; lượng hàng tồn kho lớn gây ứ đọng vốn, ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh.
Chưa ban hành quy định về lựa chọn nhà thầu để áp dụng thống nhất trong các hoạt động bảo đảm tính liên tục cho sản xuất, kinh doanh thường xuyên của doanh nghiệp.
Một số chi phí không phù hợp với hoạt động kinh doanh, phải loại khỏi chi phí khi xác định trị giá tính thuế thu nhập doanh nghiệp. Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp bổ sung là hơn 38,5 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, Công ty thành viên (Công ty Thuốc lá Thăng Long) giữ lại 73,072 tỷ đồng vốn bổ sung cho dự án đầu tư của hai công ty thành viên (Thanh Hóa, Bắc Sơn) là chưa phù hợp với Quyết định 171/QĐ-TLVN của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam.
Song song đó, trong việc nhập thuốc lá nguyên liệu; trồng, chế biến nguyên liệu thuốc lá, sản xuất thuốc lá điếu; phân phối sản phẩm thuốc lá Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra hoạt động mua nguyên liệu thuốc lá còn một số tồn tại cần được khắc phục sớm để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh (mua nguyên liệu thuốc lá của người trồng theo hình thức mua xô; bán lại nguyên liệu thuốc lá khi không có giấy phép mua bán nguyên liệu; không tổ chức chào hàng cạnh tranh để quyết định giá mua nguyên liệu; hàng tồn kho lớn ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh).
Sử dụng nguồn phát triển thị trường để tổ chức đi nước ngoài, trong đó nhiều đối tượng không đúng với mục đích chuyến đi. Nguồn gốc một số nguyên liệu thuốc lá của doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung bán cho một số công ty thành viên có dấu hiệu hợp thức hóa nguyên liệu thuốc lá không hợp pháp.
Ngoài ra, trong việc quản lý đất đai và trong đầu tư xây dựng Thanh tra cũng kết luận một số công ty thành viên của Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chưa hoàn thiện các thủ tục về đất đai đối với diện tích đất Nhà nước cho thuê.
Đồng thời, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam đã có sai phạm trong việc thực hiện góp vốn dự án tại 152 Trần Phú, TP HCM: Không thực hiện đáng giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; Làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật khi chuyển nhượng 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; Không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp.
Một số dự án đầu tư chậm tiến độ, thủ tục phải phê duyệt điều chỉnh nhiều lần ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn và hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Để xảy ra những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam; Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Hải Phòng, Công ty TNHH MTV Viện thuốc lá; Giám đốc, Ban lãnh đạo Công ty Xuất nhập khẩu thuốc lá, Công ty Thương mại Thuốc lá, Công ty Thương mại miền Nam; Người đại diện phần vốn Nhà nước tại Công ty Cổ phần Ngân Sơn, Công ty Cổ phần Hòa Việt; Các đơn vị, phòng, ban, cá nhân có liên quan thuốc Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam, thuộc các Công ty có các tồn tại, hạn chế, sai phạm thiếu sót thời kỳ để xảy ra sai phạm.
Kiến nghị xử lý nhiều sai phạm liên quan đến tài chính
Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính kiểm tra việc kê khai và nộp thuế đối với các trường hợp thu mua nguyên liệu thuốc lá của các hộ nông dân được thực hiện bằng hình thức Bảng kê để xác định giá tính thuế thu nhập doanh nghiệp phù hợp; Xác định lại thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung do Bảng kê mua nguyên liệu thuốc lá không phù hợp.
Bộ Công Thương chỉ đạo rà soát hoạt động mua, bán nguyên liệu thuốc lá của Công ty Cổ phần Hòa Việt, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn, Công ty TNHH MTV Viện thuốc lá; xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm trong hoạt động kinh doanh nguyên liệu thuốc lá.
Kiến nghị chỉ đạo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì cùng Bộ Tài chính, UBND tp hcm, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và các Bộ ngành liên quan thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7m2 tại 152 Trần Phú, TP HCM và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi. Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển cơ quan điều tra Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, chỉ đạo Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam báo cáo quá trình thực hiện dự án tại Hà Nội để xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trước khi tiếp tục thực hiện, trường hợp thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì phải đấu giá theo quy định của pháp luật hiện hành. Chỉ đạo xử lý, xem xét trách nhiệm và có hình thức kỷ luật theo quy định pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân để xảy ra những thiếu sót, vi phạm thuộc thẩm quyền quản lý.
Đối với Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam được kiến nghị chỉ đạo Công ty Thuốc lá Thăng Long rà soát toàn bộ vốn điều lệ đã điều chỉnh cho Công ty Thuốc lá Thăng Long tại Quyết định 171/QĐ-TLVN và số vốn điều lệ đã bổ sung cho các công ty thành viên trong đó có khoản tiền 73,072 tỷ đồng; đảm bảo đúng quy định tại Nghị định 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015.
Rà soát, chấn chỉnh lại toàn bộ hoạt động mua nguyên liệu thuốc lá đảm bảo thực hiện thống nhất trong toàn bộ các công ty thuộc Tổng công ty, xử lý kịp thời khi phát hiện sai phạm tiêu cực. Chỉ đạo các Công ty thành viên, đơn vị phụ thuộc ban hành quy trình lựa chọn nhà phân phối sản phẩm thuốc lá; thực hiện chào giá cạnh tranh đối với việc mua nguyên liệu thuốc lá đảm bảo công khai minh bạch, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án trọng điểm để sớm khai thác có hiệu quả; phê duyệt, quyết toán Dự án đầu tư di dời Công ty Thuốc lá Sài Gòn. Chỉ đạo các Công ty thành viên, đơn vị phụ thuộc còn một số tồn tại liên quan đến sử dụng đất (Công ty TNHH MTV Viện Kinh tế Kỹ thuật Thuốc lá, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn) khẩn trương hoàn thiện các bước thủ tục về đất đai để ký hợp đồng thuê đất với UBND các địa phương, xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định và hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với Nhà nước.
Về xử lý kinh tế Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam chỉ đạo các đơn vị thành viên thực hiện nộp số tiền thuế hơn 38,5 tỷ đồng thu nhập doanh nghiệp tính thiếu do một số khoản chi không được giảm trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp. Trong đó, Công ty Thuốc lá Thăng Long hơn 6,7 tỷ đồng, Công ty Thuốc lá Sài Gòn hơn 11,3 tỷ đồng, Công ty Thương mại miền Nam hơn 13 tỷ đồng, Công ty Thương mại thuốc lá gần 7 tỷ đồng, Công ty XNK Thuốc lá gần 400 triệu đồng.
Ngoài ra, Tổng Thanh tra Chính phủ còn kiến nghị chuyển cơ quan điều tra xác minh, làm rõ những vụ việc mua bán nguyên liệu của doanh nghiệp tư nhân Tuấn Dung có dấu hiệu của tội trốn thuế theo Điều 200 Bộ Luật hình sự 2015.
Thanh Tùng
