Loạt dự án điện ở Đắk Nông vướng sai phạm

Mới đây, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ loạt sai phạm tại các dự án điện gió, điện mặt trời và thủy điện tại tỉnh Đắk Nông. Đặc biệt, nhiều vấn đề liên quan đến chồng lấn đất quốc phòng, đất quy hoạch ba loại rừng.

Cấp dự án trên đất quốc phòng, rừng tự nhiên

Theo hồ sơ, ngày 6/9/2007, UBND tỉnh Đắk Nông có quyết định cho phép Công ty cổ phần xây dựng COSEVCO 77 là chủ đầu tư thực hiện dự án thủy điện Đắk Glun 2 và Đắk Glun 3. Năm 2008, hai dự án này được chuyển sang cho Công ty cổ phần thủy điện Đắk Glun làm chủ đầu tư với công suất 11MW, tổng mức đầu tư 350 tỉ đồng (hoàn thành năm 2011).

Đến tháng 12/2010, UBND tỉnh lại điều chỉnh tiến độ hai dự án này là năm 2012 - 2014. Trước đó vào tháng 7/2010, UBND tỉnh Đắk Nông có quyết định giao 59,8ha đất cho chủ đầu tư để xây dựng lòng hồ, đồng thời cho thuê 148,2ha đất tại xã Quảng Tâm, Đắk Ngo (huyện Tuy Đức) để thực hiện dự án.

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, tại thời điểm UBND tỉnh Đắk Nông giao 208ha đất cho chủ đầu tư thì hiện trạng 188,9ha đất có rừng (trong đó có 25,2ha rừng tự nhiên).

Loạt dự án điện ở Đắk Nông vướng sai phạm - Ảnh 1 — Nhà máy thủy điện Đắk Glun 2 và 3 có quá nhiều sai phạm về đất đai. (Ảnh: ITN)

Sau khi dự án khởi công, cơ quan chức năng tiếp tục phát hiện có 59,5/208ha đất bị chồng lấn lên đất quốc phòng mà trước đó UBND tỉnh Đắk Nông giao cho dự án thủy điện Đắk Glun 2, 3.

Bên cạnh đó Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông đối chiếu ranh giới tọa độ tuyến kênh và hồ sơ điều chỉnh quy hoạch thì phát hiện có 15,3ha nằm ngoài ranh giới đã được UBND tỉnh cho thuê đất.

Dự án vẫn có quá nhiều vướng mắc phát sinh về đất đai, quy hoạch phải chờ Thanh tra Chính phủ, địa phương thống nhất giải pháp mới có thể triển khai tiếp.

Theo lãnh đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Nông, ngày 19/3/2020, đơn vị đã chấp thuận việc giãn tiến độ đầu tư nhà máy thủy điện Đắk Glun 2, 3 đến tháng 3/2022. Thế nhưng đến nay dự án vẫn chưa thể hoàn thành vì nhiều lý do khác nhau.

Đến nay, vướng mắc lớn nhất tại hai dự án này là liên quan diện tích đất rừng, chồng lấn đất quốc phòng. Tuy nhiên hiện những hạng mục đã đầu tư chưa đụng tới những diện tích này.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, quá trình thẩm định, điều chỉnh quy hoạch 2 dự án thủy điện Đắk Glun 2 và Đắk Glun 3 mới đây cũng có nhiều vi phạm; trong đó, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo thẩm định, trình Bộ Công Thương phê duyệt điều chỉnh quy hoạch dự án thủy điện Đắk Glun 2 vào tháng 3/2021, nhưng không lấy ý kiến của UBND tỉnh Đắk Nông và các bộ, ngành liên quan là vi phạm Thông tư số 43/2012/TT-BCT ngày 27/12/2012 của Bộ Công Thương quy định về quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng dự án thủy điện và vận hành khai thác công trình thủy điện.

Thanh tra Chính phủ cũng xác định, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo đã thẩm định, trình Bộ Công Thương phê duyệt điều chỉnh quy hoạch dự án thủy điện Đắk Glun 3 vào tháng 8/2022, nhưng không tiếp thu ý kiến của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Sở cũng đã có báo cáo, đưa ra một số giải pháp để UBND tỉnh xem xét, đánh giá, giải trình với Thanh tra Chính phủ. Nếu địa phương bóc tách, thu hồi những diện tích này thì sẽ gỡ được vướng mắc đã được Thanh tra Chính phủ chỉ ra.

Hơn 15 năm chỉ hoàn thành gần 25% khối lượng

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Nông, 2 dự án thủy điện Đắk Glun 2 và Đắk Glun 3 có tổng công suất 11 MW. Tổng diện tích sử dụng đất gần 210 ha với tổng vốn đầu tư gần 350 tỷ đồng. Chủ đầu tư của 2 dự án này là Công ty cổ phần Thủy điện Đắk Glun (trụ sở tại xã Quảng Tâm, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông) và người đại diện pháp luật là ông Hồng Vĩnh Cường (trú tại Quận 5, Thành phố Hồ Chí Minh).

So với các văn bản chấp thuận giãn tiến độ của Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Nông, hiện 2 dự án đã chậm tiến độ hơn 1 năm so với cam kết gần nhất của chủ đầu tư là đưa vào vận hành tháng 3/2022.

Theo các văn bản của các cơ quan có thẩm quyền, năm 2007, UBND tỉnh Đắk Nông chấp thuận chủ trương và cho phép Công ty cổ phần Xây dựng COSEVCO 77 là chủ đầu tư thực hiện 2 dự án thủy điện Đắk Glun 2 và Đắk Glun 3.

Văn bản chấp thuận của UBND tỉnh Đắk Nông do ông Trần Phương, thời điểm đó là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông ký nêu rõ, chủ đầu tư phải dành 10% cổ phiếu bán cho cán bộ, nhân dân tỉnh Đắk Nông; trong đó, ưu tiên cho nhân dân trong vùng dự án bị thu hồi đất để xây dựng công trình.

Đến năm 2008, 2 dự án được chuyển sang chủ đầu tư khác là Công ty cổ phần Thủy điện Đắk Glun và toàn bộ cổ phần của 2 dự án thuộc về 3 cá nhân ngoài tỉnh, không có ai là “nhân dân trong vùng dự án”, hay “cán bộ, nhân dân tỉnh Đắk Nông”.

Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Đắk Nông, tổng giá trị khối lượng hoàn thành của nhà máy thủy điện Đắk Glun 2 kể từ thời điểm UBND tỉnh Đắk Nông cấp giấy chứng nhận đầu tư đến nay đạt hơn 23%, trong khi đó tổng giá trị khối lượng hoàn thành của nhà máy thủy điện Đắk Glun 3 cũng chỉ đạt khoảng 25%.

Sau khi có kết luận, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương, UBND tỉnh Đắk Nông kiểm tra, xử lý trách nhiệm những cá nhân, tập thể liên quan. Bên cạnh đó phải chấn chỉnh, khắc phục các sai phạm theo kết luận.

Thanh tra cũng kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu để xem xét điều tra việc quản lý, sử dụng đất xây dựng năm dự án điện gió chồng lấn quy hoạch bô xít dù các bộ đã có văn bản "tuýt còi", nhắc nhở trước khi đầu tư.

Ngoài ra việc chủ đầu tư dự án nhà máy thủy điện Đắk Glun 2, 3 "xẻo" hơn 15ha đất ngoài ranh giới; việc giao 25,2/208ha đất rừng tự nhiên làm thủy điện cũng bị kiến nghị điều tra.

Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu thu hồi quyết định chứng nhận đầu tư đối với hai nhà máy thủy điện này. Đồng thời xem xét trách nhiệm việc giao dự án trên đất rừng, đất quốc phòng.

Tạ Nhị