Quỹ bình ổn giá xăng dầu: Vẫn cần thiết, chưa thể bỏ
Tại tờ trình về Dự án Luật giá (sửa đổi) gửi đến Quốc hội, Chính phủ đề xuất giữ quỹ bình ổn xăng dầu. Bởi, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả trong việc tạo nên một "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn giá.
Quỹ vẫn phát huy tích cực trong thời gian qua
Chiều 2/11, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày tờ trình về dự án Luật Giá (sửa đổi). Liên quan đến chính sách bình ổn giá, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết khác với các Quỹ tài chính khác, Quỹ bình ổn giá xăng dầu được hình thành và quản lý nhằm mục đích duy nhất là góp phần bình ổn giá xăng dầu; không phát sinh tổ chức bộ máy và không quản lý tập trung.
Theo ông Phớc có một số ý kiến đánh giá Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã không còn phù hợp khi việc thu trước của người tiêu dùng 300 đồng/lít để tạo Quỹ là nguyên nhân gây ra lạm phát thực tế và định kỳ điều chỉnh giá là nguyên nhân gây ra lạm phát kỳ vọng.
"Về dư luận xã hội thông qua phản ánh từ báo chí, các chuyên gia thì cũng có nêu các cơ quan quản lý cần xem xét, nghiên cứu xóa bỏ Quỹ bình ổn giá xăng dầu để tăng tính chủ động, linh hoạt trong điều chỉnh giá, để giá xăng dầu trong nước vận hành theo giá thế giới", Bộ Tài chính cho biết.
Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ cho rằng suốt thời gian, việc sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy tác dụng tích cực và hiệu quả trong việc tạo nên một "bước đệm" nhằm góp phần bình ổn giá (giữ ổn định hoặc giảm mức tăng).
"Quỹ bình ổn giá xăng dầu giúp linh hoạt trong việc bình ổn giá nhằm ổn định giá xăng dầu trong một thời kỳ hoặc không cho giá xăng dầu trong nước tăng sốc, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì tăng trưởng và ổn định an sinh xã hội", Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.
Theo ông Phớc, trên cơ sở đánh giá kỹ cho thấy trong thời gian vừa qua diễn biến giá mặt hàng này phức tạp, khó dự báo nên công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu vẫn cần thiết. Vì vậy, Chính phủ đã thống nhất đề xuất trước mắt chưa bỏ công cụ Quỹ bình ổn giá xăng dầu đồng thời củng cố các cơ chế trong triển khai, tổ chức thực hiện nhằm tăng cường tính công khai, minh bạch trong việc sử dụng Quỹ.
Việc bỏ Quỹ là chưa phù hợp
Thẩm tra về nội dung này, báo cáo của Uỷ ban Tài chính - Ngân sách cho biết đa số ý kiến tán thành với đề xuất của Chính phủ về việc cần thiết phải duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Theo ông Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường, Quỹ bình ổn là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính. Trong bối cảnh thực tế của Việt Nam hiện nay, việc bỏ Quỹ là chưa phù hợp.
"Thực tế thời gian qua cho thấy, khi giá xăng dầu thế giới biến động thì tại một số thời điểm, Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã phát huy vai trò "điều hòa", giảm biên độ biến động giá, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát", ông Nguyễn Phú Cường cho biết.
Tuy nhiên theo Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách cho biết đa số ý kiến cũng đề nghị cần phải đổi mới theo hướng việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu nên có thời hạn và thời điểm, tiến tới phải vận hành theo thị trường. Ngoài ra việc điều hành Quỹ bình ổn giá xăng dầu đòi hỏi linh hoạt, hiệu quả, kịp thời hơn nữa.
Cùng với đó trong tổ chức thực hiện cần tăng cường trách nhiệm quản lý; đề cao tính công khai, minh bạch trước người dân; có cơ chế giám sát chặt chẽ nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng, đúng ý nghĩa thực tế.
Ngoài ra, điểm mới ở sửa đổi Luật Giá lần này, là sách giáo khoa được lần đầu đưa vào diện Nhà nước định giá, kiểm soát giá. Theo đó, Nhà nước sẽ quy định giá bán tối đa (giá trần), không ấn định giá để các đơn vị phát hành sách quyết định giá bán. Việc này nhằm tạo tính cạnh tranh, góp phần hạ giá bán sách giáo khoa và bảo đảm lợi ích người dân.
hẩm tra, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách nhận xét, sách giáo khoa là mặt hàng thiết yếu, ảnh hưởng rất rộng và tác động trực tiếp tới người dân, trong đó có người thu nhập thấp.
Ngoài ra, ông lưu ý, dự luật cần quy định bổ sung việc kiểm soát chặt tổ chức thực hiện, tuyệt đối không thông đồng giá.
Theo số liệu của Tổng cục thống kê (GSO), giá sách giáo khoa tiếp tục tăng trong tháng 10, gần 0,3%; giá vở, giấy viết các loại nhích nhẹ 0,09%... so với tháng trước.
Cũng theo tờ trình, lần sửa đổi này Chính phủ đưa ra khỏi danh mục 14 nhóm hàng hoá, dịch vụ và bổ sung vào danh mục sách giáo khoa, hàng hoá dịch vụ phục vụ quốc phòng, an ninh. Tuy vậy, số lượng hàng hoá Nhà nước định giá vẫn nhiều. Ông Nguyễn Phú Cường lo ngại, việc này có thể dẫn đến can thiệp sâu, làm giảm tính cạnh tranh lành mạnh theo cơ chế thị trường, ảnh hưởng đến lợi ích, quyền lựa chọn của người tiêu dùng. Ông đề nghị Chính phủ rà soát, bổ sung các tiêu chí... để bảo đảm vai trò quản lý nhà nước song vẫn tôn trọng yếu tố thị trường, tránh áp dụng tuỳ tiện.
Với một số lĩnh vực đặc thù, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách đề nghị có quy định khắc phục những bất cập phát sinh, một mặt bảo đảm không để lỗ hổng trong quản lý song phải khả thi để không làm ách tắc quá trình vận hành như định giá vật tư, trang thiết bị y tế...
Quốc hội sẽ xem xét, thông qua dự Luật Giá (sửa đổi) theo quy trình hai kỳ họp. Ngày 7/11, Quốc hội sẽ thảo luận ở tổ dự án luật này trước khi thảo luận tại nghị trường ngày 12/11.
Hà Lan
