TP.HCM: Siêu dự án di dời 46.000 nhà dân ven kênh rạch nội đô
TP.HCM hiện còn khoảng 46.452 căn nhà trên và ven sông, kênh, rạch chưa được di dời hay có phương án bồi thường, tái định cư. Dự kiến, siêu đề án di dời toàn bộ nhà ven kênh rạch sẽ thí điểm tại quận 8.
Sở Xây dựng TP.HCM vừa đề xuất UBND thành phố kế hoạch nhằm thực hiện mục tiêu di dời toàn bộ nhà trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn. Thống kê hiện nay cho thấy TP.HCM có khoảng 48.143 căn nhà thuộc các khu vực này. Trong số đó, đã có 1.149 căn được bồi thường và giải phóng mặt bằng; 243 căn đang tiếp tục thực hiện di dời. Tuy nhiên, thành phố còn lại 46.452 căn nhà chưa có phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư. Việc này đòi hỏi một kế hoạch chi tiết và đồng bộ để đảm bảo không ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân và cảnh quan đô thị.
Để đáp ứng nhu cầu nhà ở cho tái định cư, TP.HCM dự kiến cần xây dựng khoảng 8.157 căn nhà ở xã hội, phục vụ cho số lượng căn nhà cần di dời tại các khu vực kênh rạch chưa triển khai. Tuy nhiên, nhu cầu này có sự chênh lệch đáng kể giữa các khu vực, phụ thuộc vào đặc điểm địa hình, xã hội và mật độ dân cư. Chẳng hạn, tại dự án nạo vét, cải tạo rạch Xuyên Tâm ở quận Bình Thạnh, nhu cầu tái định cư là 864 căn, chiếm khoảng 41,6% tổng số trường hợp trong dự án. Tương tự, dự án cải tạo bờ Bắc Kênh Đôi tại quận 8 cũng có nhu cầu 680 căn, chiếm tỷ lệ tương tự. Điều này cho thấy mức độ cần thiết của các dự án tái định cư ở từng khu vực có khác biệt rõ rệt.
Không phải tất cả đều đáp ứng các điều kiện để được hỗ trợ nhà ở xã hội, đặc biệt là những trường hợp không thuộc diện hộ gia đình nghèo hoặc người thu nhập thấp ở khu vực đô thị.
Do thành phố chưa triển khai điều tra xã hội học nên các quận, huyện vẫn gặp khó khăn trong việc ước tính chính xác nhu cầu nhà ở xã hội cho công tác di dời, dẫn đến nhiều nơi chưa có dữ liệu cụ thể và phương án tái định cư rõ ràng. Bên cạnh đó, đa số các căn nhà trên và ven sông, kênh, rạch đều không có giấy tờ hợp pháp và phần lớn là diện tích lấn chiếm. Vì vậy, các hộ gia đình này không đủ điều kiện bồi thường về đất ở nhưng sẽ được hỗ trợ về nhà ở theo quy định của Luật Đất đai 2024. Tuy nhiên, không phải tất cả đều đáp ứng các điều kiện để được hỗ trợ nhà ở xã hội, đặc biệt là những trường hợp không thuộc diện hộ gia đình nghèo hoặc người thu nhập thấp ở khu vực đô thị.
Trước tình hình này, Sở Xây dựng kiến nghị UBND thành phố giao nhiệm vụ cho các sở ngành và các đơn vị liên quan xây dựng một đề án toàn diện về việc di dời nhà trên và ven sông, kênh, rạch. Theo đề xuất, Viện Nghiên cứu Phát triển thành phố sẽ phối hợp với Sở Xây dựng, UBND các quận, huyện và TP. Thủ Đức để tiến hành điều tra xã hội học, thu thập số liệu và đánh giá thực trạng các căn nhà ven sông. Các thông tin này sẽ là căn cứ để góp ý, hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng, đồng thời đảm bảo các biện pháp phù hợp với thực tế của từng địa bàn.
Văn Dũng
