Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia phải trở thành nơi 'hội tụ trí tuệ, lan tỏa lợi ích'
Trong buổi làm việc tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia, Thủ tướng nhấn mạnh “Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam phải là nơi hội tụ trí tuệ, không kể biên giới, khoảng cách, tuổi tác. Từ đó tạo ra nguồn lực để lan tỏa và phát triển.
Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 1269/QĐ-TTg ngày 02/10/2019 của Thủ tướng Chính phủ, là đơn vị trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Chức năng chính của Trung tâm là hỗ trợ và phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học và công nghệ.
Được xây dựng với mô hình, thông lệ tiên tiến nhất, Trung tâm ra đời với các cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp với bối cảnh Việt Nam và có khả năng cạnh tranh so với khu vực và quốc tế. Vốn đầu tư xây dựng Trung tâm được huy động từ trong và ngoài nước, đa dạng hình thức và không sử dụng ngân sách nhà nước.
“Trái ngọt” đầu tiên của NIC
Tại Đại hội lần thứ XIII, Đảng ta đã đặt ra mục tiêu đến "đến năm 2025 Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; và đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao", đổi mới sáng tạo và phát triển dựa trên khoa học. Theo đó Trung tâm ra đời để đẩy nhanh quá trình thực hiện mục tiêu trên.
Sau 3 năm đi vào hoạt động, Trung tâm đã đạt được những thành tựu nổi bật. Cụ thể Trung tâm đã cơ bản hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với 3 trụ cột chính gồm Nhà nước - Viện trường - Doanh nghiệp và các chủ thể liên quan bao gồm: các trung tâm hỗ trợ, ươm tạo, đổi mới sáng tạo; các mạng lưới chuyên gia, trí thức, cố vấn; các quỹ đầu tư, tổ chức tài chính. Có nhiều đối tác quan trọng như các tập đoàn công nghệ Google, Meta, Amazon, Hitachi, Viettel, FPT và CMC, viện nghiên cứu của các trường đại học trong và ngoài nước, trung tâm khoa học công nghệ đổi mới sáng tại tại các nước như Pháp, Bỉ, Hà Lan, Đức và gần 200 quỹ đầu tư trong và quốc tế.
Mạng lưới Đổi mới sáng tạo Việt Nam đã được hình thành và phát triển với sự tham gia của 1.600 chuyên gia, tri thức người Việt Nam đang làm việc tại các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới. 8 mạng lưới thành phần ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, Đức, Australia, châu Âu và 2 mạng lưới tại Mỹ. Đây chính là nguồn tri thức lớn, sẵn sàng đóng góp vào các hoạt động, đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Tiếp đến, Trung tâm đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo từ hỗ trợ cố vấn, tư vấn giải pháp và nâng cao năng lượng,... Một số chương trình tiêu biểu như phối hợp Google tập huấn cho các startups, phối hợp Quỹ đầu tư ADB Ventures hỗ trợ tài chính và đầu tư trực tiếp cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, phối hợp tổ chức chương trình VietChallenge tại Hoa Kỳ lựa chọn startup Việt tiềm năng để kết nối đầu tư; tổ chức các chương trình trao đổi startups,..... bao gồm cả các chương trình cố vấn khởi nghiệp, trao đổi startups.
Cuối cùng là hỗ trợ, nâng cao năng lực về đổi mới sáng tạo tại các viện, trường cũng như các địa phương. Đồng thời phối hợp cùng các trường đại học quốc tế lớn nghiên cứu và cung cấp khóa học về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và thương mại hóa nghiên cứu công nghệ. Thành tựu bước đầu phải kể tới việc phối hợp cùng Google tổ chức Chương trình Nhân tài số, phối hợp USAID triển khai các hoạt động phát triển nguồn nhân lực, phối hợp Tổ chức STEAM for Vietnam tổ chức đào tạo hơn 20.000 học sinh tiểu học.
Những kết quả trên đã bước đầu khẳng định vai trò, vị thế tiên phong trong đổi mới sáng tạo quốc gia của Trung tâm. Đầu tiên là là trở thành mối liên kết, thúc đẩy thành viên trong hệ sinh thái phát triển. Là đầu cánh cửa hợp tác, kết nối với các đối tác lớn trên thế giới. Là đơn vị tiên phong, hỗ trợ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo và đề xuất các mô hình ươm tạo.
Thủ tướng nhận định, việc xây dựng Trung tâm là điều cần thiết, kịp thời. Chúng ta đang đi đúng đường và cần mạnh dạn tiến thẳng về phía trước để đạt được vị thế vững chắc trong đổi mới sáng tạo trên trường quốc tế.
Trở thành “điểm đến trí tuệ” của thế giới
Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia Việt Nam ra đời với kỳ vọng trở thành nơi hội tụ trí tuệ của thế giới, nơi không phân biệt tuổi tác, giới tính, biên giới để tạo ra nguồn lực giúp lan tỏa giá trị cho toàn xã hội. Để hiện thực hóa điều này, theo Thủ tướng Chính phủ ta cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về nguồn lực, công sức cũng như cơ chế, chính sách phù hợp.
Trong khi đó Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho rằng để phát triển Trung tâm đúng hướng cần có sự chung tay của các bộ, ngành về thể chế, chính sách. Trung tâm không chỉ là nơi tụ họp của tri thức Việt mà luôn mở cửa chào đón các nhân tài nước ngoài. Singapore chính là ví dụ cho thấy chính sách linh hoạt sẽ thu hút thành công nhiều nhân lực nước ngoài vào làm việc.
Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các ban ngành liên quan xây dựng khuôn khổ pháp lý giúp Trung tâm vận hành hiệu quả. Đặc biệt là xây dựng cơ chế để thu hút nhân tài, tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đồng thời hỗ trợ bước đầu cho các startup có trí tuệ, quyết tâm…
Ngoài ra, Bộ Tài chính phối hợp Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu nghiên cứu xây dựng quỹ đổi mới sáng tạo. Đây là việc làm cần thiết nên cần hoàn thành nhanh khi xây dựng Quỹ Vaccine tuy nhiên không được có tiêu cực, tham nhũng xảy ra.
Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định thế giới đang trải qua cuộc cách mạng công nghệ 4.0 với nhiều điều chỉnh lớn, đi kèm với đó là cơ hội và thách thức. Đó chính là đòn bẩy giúp Việt Nam nhanh chóng hoàn thiện và phát triển Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và thiết lập Mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam. Phương châm của chúng ta là đuổi kịp một số lĩnh vực, tiến cùng một số khu vực và vượt lên một số lĩnh vực.
Muốn làm được được điều trên, ta cần xây dựng Trung tâm thành nơi hội tụ của trí tuệ, nhân tài trong và ngoài nước để xây dựng nguồn lực vững chắc. Bên cạnh đó phải trang bị Trung tâm trở thành nơi đáng sống, đáng làm việc của các chuyên gia, nhà đầu tư, nhà sáng lập và nhân sự. Không gian xanh, đầy đủ tiện nghi bao gồm cả cảnh quan, mặt nước là điều cần thiết.
Trong tương lai cùng với giải pháp và chính sách phù hợp, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia sẽ phát huy tối đa tiềm năng của Việt Nam trong đổi mới sáng tạo, chắp cánh cho các dự án tiềm năng. Thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc đưa Việt Nam trở thành điểm đến của đổi mới sáng tạo của khu vực và thế giới.
Huyền Anh
