Đáng suy ngẫm: 25% cá nước ngọt trên thế giới có nguy cơ tuyệt chủng
Trong Sách đỏ toàn cầu về các loài nguy cấp vừa cập nhật của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) vừa công bố, một phần tư các loài cá nước ngọt trên thế giới có nguy cơ tuyệt chủng. Biến đổi khí hậu đang tác động tiêu cực đến động vật hoang dã.
Tình trạng báo động về số loại cá nước ngọt
Bản cập nhật mới nhất về các loài cá nước ngọt trên thế giới , cho thấy 25% (3.086 trong số 14.898 loài được đánh giá) có nguy cơ tuyệt chủng. Ít nhất 17% các loài cá nước ngọt bị đe dọa bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, bao gồm mực nước giảm, mực nước biển dâng cao khiến nước biển dâng lên sông và chuyển mùa.
Điều này kết hợp các mối đe dọa từ ô nhiễm, ảnh hưởng đến 57% các loài cá nước ngọt có nguy cơ tuyệt chủng, các con đập và khai thác nước, ảnh hưởng đến 45%, đánh bắt quá mức, đe dọa 25%, các loài xâm lấn và bệnh tật, gây hại 33%
Sự nóng lên toàn cầu đang ảnh hưởng đến “tất cả các giai đoạn” trong vòng đời của cá hồi Đại Tây Dương, làm giảm nguồn thức ăn sẵn có, cho phép các loài ngoại lai xâm lấn mở rộng phạm vi, và làm tăng cái chết của cá hồi con do ô nhiễm nguồn nước, chủ yếu liên quan đến khai thác gỗ và nông nghiệp.
IUCN cũng đánh giá quần thể cá hồi Đại Tây Dương được phân loại là gần bị đe dọa, đã giảm 23% trong giai đoạn từ năm 2006 đến 2020, dù đây là loài sống ở cả nước ngọt và nước mặn.
Các quần thể rùa xanh ở Trung Nam Thái Bình Dương và Đông Thái Bình Dương cũng lần lượt được phân loại là “có nguy cơ tuyệt chủng” và “dễ bị tổn thương” trong bản cập nhật Sách đỏ IUCN.
Tiến sĩ Grethel Aguilar, Tổng Giám đốc IUCN cho biết: “Biến đổi khí hậu đang đe dọa sự đa dạng của sự sống trên hành tinh chúng ta và làm suy yếu khả năng của thiên nhiên trong việc đáp ứng các nhu cầu cơ bản của con người”.
Bản cập nhật Danh sách Đỏ IUCN này đã nêu bật mối liên hệ chặt chẽ giữa khủng hoảng khí hậu và đa dạng sinh học, những vấn đề cần phải được giải quyết chung. Sự suy giảm số lượng loài là một ví dụ về sự tàn phá do biến đổi khí hậu gây ra, mà chúng ta có khả năng ngăn chặn bằng hành động khẩn cấp và đầy tham vọng nhằm giữ nhiệt độ ấm lên dưới 1,5 độ C.”
Kết quả bảo tồn động vật hoang dã
Bên cạnh những cảnh báo, danh sách cập nhật cũng cho thấy sức mạnh của những nỗ lực bảo tồn. Đơn cử như linh dương sừng kiếm đã chuyển từ loài Tuyệt chủng trong tự nhiên sang loài có nguy cơ tuyệt chủng trong Sách đỏ IUCN, nhờ những nỗ lực bảo tồn đã đưa loài này trở lại Chad.
Linh dương saiga, sống trên khắp Kazakhstan, Mông Cổ, Nga và Uzbekistan cũng đã được cải thiện từ Cực kỳ nguy cấp sang Gần bị đe dọa. Số lượng linh dương saiga ở Kazakhstan - nơi sinh sống của 98% tổng số, đã tăng 1.100% trong khoảng thời gian từ năm 2015 đến năm 2022 và đạt 1,3 triệu con vào tháng 5/2022 nhờ các biện pháp thực thi chống săn trộm nghiêm ngặt. Tuy nhiên, cả hai loài linh dương này đều có nguy cơ bị đe dọa ngày càng gia tăng do biến đổi khí hậu trong khu vực nơi chúng sinh sống.
Kathy Hughes, Đồng Chủ tịch của IUCN nhận đỉnh : “ Để bảo vệ các hệ sinh thái nước ngọt, chất lượng nước tốt là điều cần thiết để ngăn chặn sự suy giảm của các loài và duy trì an ninh lương thực, sinh kế và nền kinh tế trong một thế giới thích ứng với khí hậu ” .
Nhật Hạ