‘Định giá carbon’ và cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Theo dõi KTMT trên

Mới đây, ngày 10/7 một cuộc họp của Nhóm 20 Bộ trưởng Tài chính và Thống đốc Ngân hàng Trung ương đã được tổ chức ở thành phố Venice (Italy), nơi đang bị đe dọa bởi mực nước biển dâng cao. Theo đó, lần đầu tiên các nhà lãnh đạo tài chính của G20 (Nhóm các nền kinh tế lớn) đã công nhận “định giá carbon” là một công cụ tiềm năng để giải quyết biến đổi khí hậu. Đây là một bước tiến quan trọng nhằm thúc đẩy ý tưởng và điều phối các chính sách giảm khí thải carbon trên toàn cầu.

Tuyên bố trên đã đề cập đến việc định giá carbon trong một "bộ công cụ mở rộng", trong đó các quốc gia cần phối hợp để giảm phát thải khí nhà kính. Các công cụ đó chủ yếu là việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng bền vững và các công nghệ mới để thúc đẩy quá trình khử carbon và năng lượng sạch, bao gồm việc hợp lý hóa và loại bỏ dần các khoản trợ cấp nhiên liệu hóa thạch không hiệu quả đang khuyến khích tiêu dùng lãng phí. Do đó, nếu thích hợp sẽ sử dụng cơ chế định giá carbon cũng như các ưu đãi, đồng thời cung cấp hỗ trợ có mục tiêu cho những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất.

Được biết, tuyên bố này được đưa ra chỉ vài ngày trước khi Liên minh châu Âu (EU) dự kiến ​​công bố mức thuế điều chỉnh biên giới carbon gây tranh cãi đối với hàng hóa từ các quốc gia có lượng khí thải carbon cao.

Bộ trưởng Tài chính Pháp Bruno Le Maire nhận định: "Đây là lần đầu tiên trong một thông cáo của G20, chúng ta có thể đưa cụm từ “định giá carbon” như một giải pháp cho cuộc chiến chống biến đổi khí hậu”. 

Trước đó, Nghị viện châu Âu (EP) đã ủng hộ thiết lập thuế biên giới carbon để bảo vệ các doanh nghiệp EU trước việc hàng hóa nhập khẩu rẻ hơn từ các quốc gia có tiêu chuẩn về môi trường thấp hơn. Theo đó, hàng hoá được xuất khẩu vào EU từ các quốc gia không có định giá lượng khí thải sẽ buộc phải đóng một khoản thuế tương ứng. Đây được xem là bước ngoặt trong việc tạo lập tiêu chuẩn kỹ thuật mới đối với các quốc gia các quan hệ thương mại với EU. Ý tưởng áp thuế phát thải carbon được nêu ra nhằm giải quyết tình trạng thất thoát carbon (carbon leakage).

Bên cạnh việc ủng hộ cắt giảm khí thải, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen mới đây đã kêu gọi tăng cường phối hợp quốc tế về các chính sách cắt giảm carbon để tránh xung đột thương mại.

Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của EU (CBAM) sẽ đánh thuế đối với hàm lượng carbon của hàng hóa nhập khẩu nhằm ngăn chặn “rò rỉ carbon” và việc chuyển giao sản xuất sang các quốc gia có hạn chế phát thải ít phức tạp hơn. Những người phản đối biện pháp này lo ngại rằng nó có thể trở thành một rào cản thương mại khác nếu không làm giảm lượng khí thải.

Định giá carbon - hướng đi bền vững cho tương lai

Các chuyên gia cho rằng, việc định giá phát thải carbon giúp ngăn chặn các hoạt động khai thác, sử dụng, tiêu dùng năng lượng quá mức bằng cách hạn chế và giảm thiểu khả năng sinh lời của các hoạt động đó.

Đồng thời, hạn chế việc phát thải khí nhà kính hiệu quả thông qua sử dụng các cơ chế thị trường để chuyển chi phí phát thải cho các nguồn phát theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Việc này giúp hạn chế ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe, góp phần tạo doanh thu và thúc đẩy đổi mới công nghệ tại các cơ sở phát thải khí nhà kính.

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (WB), định giá carbon không những làm giảm rõ rệt lượng khí nhà kính, nếu được áp dụng trong một giai đoạn dài, nó còn có thể tạo ra nguồn thu ngân sách đáng kể cho các quốc gia. Do đó, góp phần bảo vệ môi trường, khuyến khích đầu tư cho phát triển sạch cũng như huy động các khoản đầu tư tài chính cần thiết để khuyến khích đổi mới công nghệ, thúc đẩy các động lực mới cho tăng trưởng kinh tế carbon thấp.

Hiện nay, trên thế giới đã có 96/185 quốc gia, trong đó có Việt Nam áp dụng định giá carbon. Trong năm 2019, với 61 công cụ định giá carbon được áp dụng tại 46 quốc gia và 35 vùng lãnh thổ, 12 triệu tấn CO2 đã được kiểm soát, chiếm 22% tổng lượng phải thải khí nhà kính toàn cầu. Đến nay, đã có hơn 14.500 công ty, cơ sở tham gia định giá carbon và tạo ra hơn 4 tỉ tín chỉ carbon. Ngoài ra, việc định giá carbon còn mang lại 45 tỉ USD thu nhập ngân sách cho các nước.

Lan Anh (T/h)