Ủy ban sông Mekong (MRC) vừa công bố báo cáo 7 tháng đầu năm 2020, trong đó có nhiều nguyên nhân dẫn đến dòng chảy xuống thấp và nguy cơ gây ra hạn hán ở lưu vực sông Mekong.
Nắng từ cao xanh phả xuống, đất từ dưới sâu nứt nẻ lên, mặn từ biển vào, phù sa thôi không còn dạt dào nữa… Tất cả đang làm nên một miền Tây khô - hạn mặn - sụt lún - sạt lở. Trong cơn quay quắt ấy, đâu là lối đi cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long?
Tình trạng sạt lở ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang diễn biến ngày càng phức tạp dọc theo các tuyến sông Tiền, sông Hậu, sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây, các nhánh sông chính và cả bờ biển, gây nhiều thiệt hại.
Do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nên trong mùa khô năm 2019-2020 khu vực Hạ lưu vực sông Mê Công (gồm lãnh thổ của Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam) có rất ít mưa, với tổng lượng mưa mùa khô giảm khoảng 30% so với tổng lượng mưa trung bình nhiều năm trong đó khu vực Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam giảm tới 65%. Vì vậy, dòng chảy trên dòng chính mùa khô bị sụt giảm mạnh.
Thời gian gần đây, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ biển tại các tỉnh Tiền Giang, Long An và Bến Tre ngày càng nghiêm trọng. Quy mô, mức độ sạt lở lớn, xảy ra nhiều hơn các năm trước.
Cũng như nhiều tỉnh, thành phố vùng đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), Cà Mau đang đối mặt nhiều hệ lụy của đợt hạn hán khốc liệt. Bên cạnh những bất lợi mà hầu như tỉnh nào ở ĐBSCL cũng gặp phải, hạn hán ở Cà Mau còn gây nên tình trạng sụp, lún, sạt trượt đất tại nhiều địa phương.
Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường cho biết: Xâm nhập mặn mùa khô năm 2019-2020 ở khu vực ĐBSCL ở mức nghiêm trọng nhất trong lịch sử. Tuy nhiên, mức độ gây thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp và dân sinh được giảm thiểu đáng kể.
Các chuyên gia Khoa Nông nghiệp (Đại học Cần Thơ) đã đề xuất 3 nhóm giải pháp giảm độ mặn gồm che phủ mặt đất, bón vôi hoặc thạch cao, kết hợp lên liếp và bón phân hữu cơ.
Theo ước tính ban đầu về cơ cấu giống từ các tỉnh, sau khi trừ lượng lúa gạo dùng tiêu thụ trong nước thì lượng gạo hàng hóa cho xuất khẩu khoảng 2,3-2,5 triệu tấn.
Công tác dự báo, cảnh báo thiên tai mặc dù được cải thiện song chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra trong bối cảnh diễn biến thiên tai ngày càng phức tạp, khó lường.
Trên cơ sở dự báo dòng chảy về vùng Đồng bằng sông Cửu Long (Vựa lúa số 1 Việt Nam) và dự báo thủy triều tháng 5/2020, xâm nhập mặn mặc dù có xu thế giảm nhẹ nhưng vẫn ở mức cao.
Hạn hán là một thời gian kéo dài nhiều tháng hay nhiều năm khi một khu vực trải qua sự thiếu nước do lượng mưa đạt dưới mức trung bình. Nếu tình trạng hạn hán kéo dài sẽ gây ra thiệt hại đáng kể và gây tổn hại nền kinh tế địa phương.
Chính phủ đồng ý với đề xuất của Bộ Công Thương về phương án từ ngày 1/5 tới, cho phép xuất khẩu gạo trở lại bình thường theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Theo Tổng cục Thủy lợi, nhận định từ nửa cuối tháng 4-2020, xâm nhập mặn ở vùng các cửa sông Cửu Long khả năng sẽ giảm nhanh. Ðến đầu tháng 5-2020, xâm nhập mặn ở vùng các sông Vàm Cỏ và Cái Lớn bắt đầu giảm.
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, đến cuối tháng 4, đầu tháng 5, xâm nhập mặn trên các sông Vàm Cỏ, Cái Lớn, vùng bán đảo Cà Mau khả năng sẽ tiếp tục duy trì mức cao, sau giảm dần.
Cơ quan khí tượng khuyến cáo, từ nay đến ngày 20/4, các địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long cần tranh thủ tích trữ nước ngọt, khi tưới nước cho cây ăn trái cần kiểm tra chặt chẽ độ mặn…
Hạn mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long năm nay đến sớm đã phá vỡ những quy tắc thông thường của các mùa vụ, khiến cuộc sống của người dân gặp nhiều khó khăn. Hàng trăm ngàn hộ dân vừa thiệt hại về sản xuất, vừa phải chịu cảnh thiếu trầm trọng nước ngọt sinh hoạt.