Dự án JICA tổ chức đối thoại thiết kế hệ thống báo cáo phát thải nhà kính cấp cơ sở

Theo dõi KTMT trên

Là một sự kiện trong khuôn khổ Tuần lễ Môi trường Việt Nam - Nhật Bản do Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Bộ Môi trường Nhật Bản đồng tổ chức, đối thoại này giúp các cơ quan  thuộc Chính phủ Việt Nam có cơ hội tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế trong việc lập các báo cáo về giảm phát thải KNK và cùng các đại biểu trong khu vực thảo luận nhằm  rút ra các bài học chính và yếu tố cần thiết để thiết kế và vận hành hiệu quả hệ thống báo cáo KNK cấp cơ sở tại Việt Nam trong thời gian tới. 

Cuộc đối thoại mở đầu bằng phần tóm tắt các yêu cầu pháp lý cho báo cáo KNK cấp cơ sở và định hướng xây dựng hệ thống báo cáo trực tuyến theo quy định hiện hành do đại diện Cục Biến đổi Khí hậu (DCC) thuộc Bộ TN&MT  trình bày. Ngoài ra, toàn cảnh các hoạt động hỗ trợ nâng cao năng lực cấp quốc gia, cấp ngành và khối tư nhân của dự án SPI-NDC nhằm tăng hiệu quả trong công tác lên kế hoạch và thực hiện NDC của Việt Nam, trong đó hoạt động thiết kế hệ thống báo cáo phát thải KNK cấp cơ sở cũng được chia sẻ với các đại biểu. 

Cuộc đối thoại có sự tham gia của đại diện hai Chính phủ Nhật Bản và Singapore. Hai quốc gia đã chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong vận hành hệ thống báo cáo KNK cấp cơ sở và các thông lệ giám sát KNK của từng quốc gia - cụ thể là thông qua Hệ thống báo cáo và  kiểm kê tính toán KNK bắt buộc của Nhật Bản do Bộ Môi trường Nhật Bản (MOEJ) phụ trách và Khung đo đạc, báo cáo &  thẩm tra theo Luật định giá các-bon của Singapore do Cơ quan Môi trường Singapore (NEA) đảm nhận.

Liên quan đến chủ đề về tính minh bạch, Bộ Môi trường Nhật Bản cũng chia sẻ sáng kiến hỗ trợ khu vực và những bài học ban đầu trong xây dựng quan hệ đối tác nhằm tăng cường tính minh bạch trong quá trình đồng sáng tạo phù hợp với bối cảnh của Việt Nam.   

Trong phần thứ hai của Đối thoại, Công ty Cổ phần Giải pháp Công nghệ Việt Nam chia sẻ các bài học kinh nghiệm từ Hệ thống báo cáo tiêu thụ năng lượng trực tuyến đang được triển khai tại Việt Nam dựa trên Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời đưa ra một số đánh giá ban đầu cho thiết kế của hệ thống báo cáo KNK cấp cơ sở của Việt Nam.

Bộ Môi trường Nhật Bản cũng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn của Nhật Bản về việc thiết kế hệ thống báo cáo trực tuyến tích hợp (Hệ thống báo cáo trực tuyến hiệu quả năng lượng và ấm lên toàn cầu, viết tắt là EEGS), là một công cụ để hợp nhất các nhiệm vụ báo cáo khác nhau về tiêu thụ năng lượng, KNK và fluorocacbon thành một hệ thống duy nhất. 

Luật Bảo vệ Môi trường sửa đổi được thông qua vào năm 2020 và sau đó là dự thảo Nghị định về Giảm phát thải KNK và Bảo vệ tầng ozon quy định việc thiết lập hệ thống báo cáo KNK cấp cơ sở ở Việt Nam. Hệ thống này không những cho phép các cơ sở nắm được  lượng phát thải KNK của chính họ mà còn hỗ trợ việc lập kế hoạch dựa trên bằng chứng và thực hiện các biện pháp giảm phát thải phù hợp với NDC của Việt Nam, hướng tới mục tiêu dài hạn đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 mà Việt Nam đã cam kết tại Hội nghị COP26 tại Glasgow. Báo cáo KNK cấp cơ sở thể hiện nỗ lực cụ thể của Chính phủ Việt Nam trong việc chuyển đổi sang thực hiện theo hướng tiếp cận toàn nền kinh tế nhằm đạt mục tiêu giảm phát thải KNK.  

Cuộc đối thoại đã đưa ra bốn giải pháp chính để thực hiện báo cáo phát thải KNK cấp cơ sở: 

- Một hệ thống báo cáo phát thải KNK cấp cơ sở hiệu quả được hình thành, cải tiến liên tục qua quá trình vừa học vừa làm. Chính quá trình này giúp hoàn thiện hệ thống báo cáo;

- Hệ thống báo cáo của cả 3 quốc gia (khung đo đạc, báo cáo và thẩm tra theo Luật định giá các bon của Singapore, hệ thống báo cáo phát thải KNK của Nhật Bản và hệ thống báo cáo tiêu thụ năng lượng của Việt Nam) đều cho thấy mối liên hệ rõ rệt với hệ thống báo cáo năng lượng hiện có và sự hợp tác giữa các Bộ vẫn là yếu tố thành công chính cho hoạt động báo cáo phát thải KNK;

- Chỉ riêng hệ thống báo cáo hoặc quy định pháp lý sẽ không đảm bảo việc thực hiện thành công. Kinh nghiệm của các nước cho thấy các cơ chế, công cụ hỗ trợ, các hướng dẫn cụ thể và các hoạt động hỗ trợ là những thành phần thiết yếu của quá trình vận hành;

 -Tăng cường năng lực vẫn là một hợp phần quan trọng. Chính nguồn nhân lực vận hành hệ thống và việc trao quyền cho nhân sự là chìa khóa để vận hành thành công hệ thống báo cáo phát thải KNK cấp cơ sở. Các hoạt động nâng cao năng lực này có thể  thực hiện bằng sự hợp tác của các đối tác liên cơ quan. 

PV