"Gánh nặng kép" về suy dinh dưỡng và béo phì ở trẻ em Việt Nam

Theo dõi KTMT trên

Dinh dưỡng hợp lý rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và kiểm soát sức khỏe, bệnh tật trong chu kỳ vòng đời. Bữa ăn học đường chiếm một phần quan trọng trong khẩu phần ăn thực tế hàng ngày của trẻ. Tuy nhiên cho đến nay, còn một số hạn chế bao gồm chưa có các danh mục thực phẩm cung cấp năng lượng, các vi chất thiết yếu cho từng nhóm tuổi, cho từng mùa. Vì vậy, đến thời điểm này các thực phẩm, món ăn được đưa vào bữa ăn học đường chủ yếu mang tính cảm tính, chưa dựa trên các cơ sở khoa học dinh dưỡng.

Theo PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh, học sinh tuổi học đường đang chịu gánh nặng kép về suy dinh dưỡng và béo phì.

Giải pháp về bữa ăn học đường đủ dinh dưỡng, đủ các vi chất thiết yếu, phòng thấp còi, béo phì đã được các chuyên gia dinh dưỡng đề cập trong hội thảo khoa học “Cải thiện tình trạng dinh dưỡng thông qua bữa ăn học đường của trẻ em” do Viện Y học ứng dụng Việt Nam trực thuộc Tổng hội Y học Việt Nam tổ chức vào chiều 1/8/2019.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cần khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, muối...

Tại Hội thảo, PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh, Phó Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam đã đưa ra các thông tin cập nhật về tình trạng thiếu vi chất của trẻ em Việt Nam. Theo PGS. TS Nguyễn Xuân Ninh, học sinh tuổi học đường đang chịu gánh nặng kép về suy dinh dưỡng thấp còi và thừa cân béo phì: Thừa cân béo phì đang gia tăng nhanh, trong khi suy dinh dưỡng thấp còi vẫn tồn tại ở mức có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng ở các nước đang phát triển cũng như ở Việt Nam.

Bên cạnh đó, thiếu vitamin A, thiếu máu do thiếu sắt, thiếu kẽm, thiếu i-ốt rất phổ biến ở trẻ em độ tuổi học sinh, là những yếu tố nguy cơ liên quan với tăng trưởng chiều cao chậm, suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ học đường, trẻ vị thành niên cũng như người trưởng thành của Việt Nam.

Liên quan đến nhu cầu dinh dưỡng và khẩu phần ăn của trẻ em lứa tuổi Tiểu học và Trung học cơ sở (THCS), PGS. TS Lê Bạch Mai – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết, khẩu phần ăn của học sinh tiểu học hiện nay đáp ứng cao hơn nhu cầu khuyến nghị về năng lượng và protein, trong khi đó khẩu phần ăn của học sinh THCS lại chưa đạt so với nhu cầu khuyến nghị về năng lượng, mức khẩu phần canxi, sắt, kẽm, vitamin A, vitamin nhóm B và vitamin C. Vì vậy, chế độ ăn cần quan tâm đến bữa ăn học đường, tăng cường rau quả, chất xơ, các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng hoặc thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng để nâng cao chất lượng bữa ăn.

Khẩu phần ăn của học sinh tiểu học hiện nay đáp ứng cao hơn nhu cầu khuyến nghị về năng lượng và protein, trong khi đó khẩu phần ăn của học sinh trung học cơ sở lại chưa đạt so với nhu cầu khuyến nghị - Ảnh minh họa.

Chia sẻ về nghiên cứu nâng cao chất lượng bữa ăn học đường của học sinh Tiểu học và THCS, TS. BS Trương Hồng Sơn - Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam nhận định, dinh dưỡng hợp lý rất quan trọng đối với sự tăng trưởng và kiểm soát sức khỏe, bệnh tật trong chu kỳ vòng đời. Bữa ăn học đường chiếm một phần quan trọng trong khẩu phần ăn thực tế hàng ngày của trẻ. Tuy nhiên, cho đến nay còn một số hạn chế như chưa có các danh mục thực phẩm cung cấp năng lượng, các vi chất thiết yếu cho từng nhóm tuổi, cho từng mùa. Vì vậy cho đến thời điểm này các thực phẩm, món ăn được đưa vào bữa ăn học đường chủ yếu mang tính cảm tính, chưa dựa trên các cơ sở khoa học dinh dưỡng.

So sánh với bữa ăn học đường tiêu biểu ở một số nước phát triển như Hoa Kỳ, Anh, Nhật Bản, Trung Quốc, TS.BS Trương Hồng Sơn nhấn mạnh: “Đảm bảo chế độ ăn của trẻ tiểu học và THCS phong phú, đa dạng, cân đối, giàu dinh dưỡng, đáp ứng từ 45-55% nhu cầu khuyến nghị dinh dưỡng và các vi chất thiết yếu đối với học sinh tiểu học và 30-40% nhu cầu đối với học sinh THCS. Cần khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, muối, hình thành các thói quen ăn uống tốt và tăng cường tập luyện thể dục thể thao ngay trong giai đoạn này”.

TS.BS Trương Hồng Sơn cũng cho hay, qua 4 tháng bắt tay vào nghiên cứu, Viện Y học ứng dụng Việt Nam phối hợp nghiên cứu cùng một số đơn vị để giới thiệu bộ thực đơn theo cấp học và từng mùa với đầy đủ chất dinh dưỡng, đa dạng và phong phú nguồn thực phẩm an toàn tại chỗ với đầy đủ các vi chất dinh dưỡng cần thiết dành riêng cho học sinh tiểu học và THCS.

Theo đó, thực phẩm trong thực đơn được lựa chọn dựa trên giá trị dinh dưỡng của từng thành phần sinh năng lượng (Protein, Lipid, Glucid), tính phổ biến của thực phẩm theo mùa, tính an toàn trong vệ sinh an toàn thực phẩm, giảm nguy cơ dị ứng thực phẩm, rối loạn tiêu hóa. Bộ hồ sơ thực đơn được xây dựng đa dạng các món ăn (với nhiều loại thực phẩm), các món ăn không lặp lại trong 4 tuần, đảm bảo trẻ thích nghi với nhiều loại thực phẩm và món ăn khác nhau.

"Bộ thực đơn mẫu này đã được Hội đồng khoa học thông qua với các đặc điểm đảm bảo nhu cầu về năng lượng, cung cấp đầy đủ chất khoáng và vitamin quan trọng liên quan đến tăng trưởng chiều cao ở trẻ em và đảm bảo tiêu thụ đa dạng các thực phẩm thông dụng của Việt Nam và an toàn vệ sinh thực phẩm. Dự kiến, ngay trong năm học này sẽ được triển khai ở một số trường học tại Hà Nội", ông Sơn chia sẻ.

Xuân Đoàn