Hóa thạch voi ma mút Kỷ Băng hà hé lộ bí mật thời tiền sử
Hóa thạch 5 con voi ma mút bên cạnh các công cụ bằng đá của người Neanderthal phát hiện tại một mỏ đá ở Anh hé lộ bước đầu về cuộc sống kỷ băng hà 200.000 năm trước.
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành khai quật một “nghĩa địa voi ma mút” chứa hài cốt của 5 cá thể, trong đó có 1 cá thể cỡ nhỏ, 2 cỡ trung bình và 2 cá thể trưởng thành.
Công việc khai quật được hoàn tất vào tháng 12/2021 tại mỏ đá ở thị trấn Swindon. Nơi đây có thể bao gồm những sinh vật khổng lồ thời kỳ băng hà khác, chẳng hạn như nai sừng tấm gạc dài hơn 10m, với độ lớn gấp đôi loài chúng ta thấy hiện nay, hay những sinh vật nhỏ bé, đặc biệt là bọ phân.
Tất cả những khai quật giờ đây cung cấp những manh mối mới về cách tổ tiên người Neanderthal sống trong điều kiện khắc nghiệt của nước Anh thời Kỷ Băng hà - thời kỳ tiền sử mà ít người biết đến.
Các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện nhiều công cụ bằng đá do người Neanderthal chế tác, gồm 1 chiếc rìu cầm tay và các công cụ nhỏ bằng đá lửa để làm sạch da động vật.
Lisa Westcott Wilkins, nhà đồng sáng lập tổ chức khảo cổ DigVentures, cho rằng việc tìm thấy xương voi ma mút là điều phi thường, khám phá này càng đặc biệt hơn bởi những mảnh xương không chỉ lâu đời mà còn được bảo quản tốt và nằm gần các công cụ bằng đá của người Neanderthal.
Trong khi đó, GS. Ben Garrod về sinh học tiến hóa tại Đại học East Anglia tham gia cùng các nhà khảo cổ học trong cuộc khai quật nói: “Đây là một trong những khám phá quan trọng nhất cổ sinh vật học của Anh”.
Các nhà nghiên cứu tin rằng, xác voi ma mút và các đồ tạo tác có niên đại khoảng 220.000 năm trước, khi nước Anh bị người Neanderthal chiếm đóng trong thời kỳ ấm áp hơn giữa các băng hà. Nhiệt độ giảm xuống buộc người Neanderthal di cư về phía nam và địa điểm này sau đó trở thành đồng bằng màu mỡ, tươi tốt, nơi cả động vật và con người đều sinh sống.
Những con voi ma mút sớm nhất đã đến khoảng 5 triệu năm trước từ châu Phi. Voi ma mút thảo nguyên là loài lớn nhất trong số chúng và tồn tại từ khoảng 1,8 triệu năm trước đến khoảng 200.000 năm trước.
Voi ma mút thảo nguyên nặng tới 15 tấn, gấp đôi hoặc gấp ba lần trọng lượng của một con voi châu Phi. Đây là loài voi ma mút lớn nhất từ trước đến nay tuy sau một thời gian thì chúng đã giảm xuống còn 10 tấn. Vào thời điểm đó, khí hậu lạnh hơn, các nguồn tài nguyên ngày càng thưa thớt, khiến các loài sinh vật bị thu hẹp dần.
Trong tương lai, nhóm nghiên cứu sẽ tìm hiểu nguyên nhân có quá nhiều voi ma mút chết cùng một chỗ. Một số nghiên cứu trước đây đã phát hiện người Neanderthal tổ chức săn bắn voi ma mút và các loài động vật lớn khác. Dấu chân của họ đã được tìm thấy tại khu vực của những con voi thuộc loài Palaeoloxodonantiquus ở miền nam Tây Ban Nha, có niên đại khoảng 100.000 năm.
Một công ty khoa học sinh học công bố ý định sử dụng công nghệ mới để tái sinh loài voi ma mút lông xoăn đã tuyệt chủng.
Colossal cho biết, nỗ lực tái sinh loài tuyệt chủng của công ty có tiềm năng tạo ra một mô hình hoạt động để khôi phục các hệ sinh thái bị tổn hại hoặc đã mất, do đó giúp làm chậm hoặc thậm chí ngăn chặn các tác động của biến đổi khí hậu.
"Chưa bao giờ nhân loại có thể khai thác sức mạnh của công nghệ này để xây dựng lại hệ sinh thái, chữa lành Trái Đất và bảo tồn tương lai của Trái Đất thông qua tái sinh các loài động vật đã tuyệt chủng" - giám đốc điều hành và đồng sáng lập Colossal, Ben Lamm, nói.
Theo công ty này, ngoài việc đưa các loài sinh vật cổ đại đã tuyệt chủng như voi ma mút lông xoăn trở lại, công nghệ cũng có thể được tận dụng để bảo tồn các loài cực kỳ nguy cấp đang trên đà tuyệt chủng và khôi phục những loài động vật mà nhân loại góp phần gây ra sự diệt vong.
Voi ma mút lông xoăn từng sống ở phần lớn Bắc Cực và cùng tồn tại với những con người sơ khai. Họ săn bắt động vật ăn cỏ chịu lạnh để làm thức ăn, sử dụng ngà và xương của chúng làm công cụ.
Voi ma mút lông xoăn đã chết cách đây khoảng 4.000 năm. Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã tìm cách khôi phục các mảnh ngà, xương, răng và lông của voi ma mút để giải trình tự ADN của voi ma mút.
Theo Colossal, công ty nhắm tới đưa chuỗi ADN của voi ma mút lông xoăn vào bộ gene của voi châu Á, để tạo ra một con lai giữa voi thường và voi ma mút. ADN sử dụng trong quá trình này được thu thập từ những phần xác voi ma mút được bảo quản tốt trong băng vĩnh cửu và thảo nguyên giá lạnh.
Colossal thông tin trên website rằng, voi châu Á và voi ma mút lông xoăn có cấu trúc ADN giống nhau đến 99,6%.
Nhà đồng sáng lập công ty là George Church - nhà di truyền học nổi tiếng và giáo sư di truyền học tại Trường Y Harvard. Ông đang sử dụng các kỹ thuật tiên phong, bao gồm cả công nghệ CRISPR, để thúc đẩy hồi sinh các loài tuyệt chủng.
Những mô hình di cư rộng lớn của voi ma mút lông xoăn được coi là rất quan trọng trong bảo tồn môi trường khu vực Bắc Cực.
Nguyễn Linh (T/h)
