MENA: Thiệt hại đến 140 tỷ USD/năm vì ô nhiễm không khí
Ngân hàng Thế giới vừa công bố báo cáo cho biết, tình trạng ô nhiễm không khí đã khiến khu vực Trung Đông - Bắc Phi (MENA) thiệt hại hơn 140 tỷ USD/năm, tương đương 2% sản lượng kinh tế của khu vực này.
Theo báo cáo, dân cư đô thị ở khu vực MENA đang phải hít thở bầu không khí có mức độ ô nhiễm cao hơn 10 lần so với tiêu chuẩn được coi là an toàn của Tổ chức Y tế thế giới. Ô nhiễm không khí cũng là nguyên nhân khiến gần 270.000 người tử vong/năm, đồng thời thường xuyên gây ra các vấn đề sức khỏe đối với người dân trong khu vực.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã thu thập dữ liệu không khí từ hơn 4.300 thành phố và 108 quốc gia trong giai đoạn 2008 - 2015. Trong báo cáo công bố hôm 1/5, mỗi năm thế giới có 7 triệu người chết vì ô nhiễm không khí, theo CNN.
Báo cáo của WHO cho thấy mọi ngóc ngách trên toàn thế giới đang đối mặt với ô nhiễm không khí, tuy nhiên ô nhiễm ở các nước nghèo tồi tệ hơn. Mức ô nhiễm ngoài trời cao nhất tập trung ở những nước vùng Trung Đông, Bắc Phi và Đông Nam Á.
Ô nhiễm không khí là nguyên nhân khiến ít nhất 7 triệu người chết mỗi năm. Tiến sĩ Tedros Adhanom, giám đốc của WHO, cho biết: “Ô nhiễm không khí đe dọa tất cả chúng ta, nhưng những người nghèo nhất thường chịu thiệt thòi nhất".
Hiện phần lớn các nước trong khu vực MENA vẫn phụ thuộc vào việc khai thác nhiên liệu hóa thạch và chưa sẵn sàng thực thi những chiến lược chuyển đổi phù hợp. Biến đổi khí hậu cũng được coi là tác nhân làm trầm trọng hơn tình trạng xung đột vũ trang trên khắp khu vực MENA, trong đó có Syria, Libya và Yemen…
9 trong 10 người tiếp xúc với mức ô nhiễm không khí cao có thể bị ung thư hoặc các bệnh về tim mạch. Những khu vực ô nhiễm không khí ở mức cao nhất là phía đông Địa Trung Hải và các nước Đông Nam Á, với một số khu vực, lượng độc tố trong không khí cao gấp 5 lần giới hạn cho phép của WHO. Người nghèo cũng là đối tượng dễ tổn thương nhất của tình trạng này.
Theo Hướng dẫn Chất lượng Môi trường Không khí của WHO, giới hạn trung bình quan trắc định kỳ cho các hạt vật chất có đường kính dưới 2.5 micromet (PM2.5) là 10 μg/m3,ở dạng này hoặc nhỏ hơn thì các hạt vật chất đó có khả năng thâm nhập sâu vào phổi và hệ tim mạch, gây ra những rủi ro lớn đối với sức khỏe con người.
Loại hạt li ti tồn tại trong không khí gồm có những chất như sulfat, nitrat và cacbon đen, được tạo ra chủ yếu bởi xe hơi và xe tải lưu thông trên đường, các nhà máy công nghiệp, nhà máy điện và nông nghiệp. Năm 2016, ô nhiễm không khí là nguyên nhân khiến 4,2 triệu người tử vong.
Báo cáo mới đây của Tổ chức Hợp tác Kinh tế và Phát triển (OECD) công bố, đến năm 2050, số ca tử vong do ô nhiễm không khí sẽ chạm mốc 6 triệu người.
Lý do được các chuyên gia đưa ra là, một phần bởi thời tiết ấm hơn sẽ là nhân tố giúp gia tăng phản ứng hóa học sản xuất nhiều chất gây ô nhiễm.
Một trong những độc tố đó là ozone mặt đất hay ozone “xấu” - tạo ra bởi phản ứng hóa học giữa oxit nito (NOx) và hợp chất hữu cơ (VOCs) dễ bay hơi dưới sự hiện diện của ánh sáng Mặt trời.
Khí thải từ cơ sở công nghiệp, động cơ xe, dung môi hóa học là nguồn chính của NOx và VOCs. Chất này sẽ khiến người hít phải cảm thấy khó thở, gây ra ho, lâu sẽ gây bệnh hen suyễn.
Báo cáo chất lượng không khí thế giới 2019 cho thấy, nhiều thành phố ở Ấn Độ có mức ô nhiễm không khí vượt mức cho phép. Theo số liệu thống kê, tính đến ngày 22/4, Ấn Độ đã ghi nhận 645 ca tử vong vì Covid-19. Bác sĩ SK Chhabra, trưởng Khoa phổi tại Bệnh viện chuyên khoa Primus (Delhi, Ấn Độ) cho biết: "Nếu mức lây lan của virus và số ca tử vong ngày càng tăng, những người mắc bệnh tiềm ẩn vì ô nhiễm không khí chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất".
Các chuyên gia gợi ý, mỗi người dân có thể thực hiên nhiều việc để giảm ô nhiễm không khí tại địa phương như đi bộ, đạp xe hoặc sử dụng phương tiện công cộng thay vì lái xe riêng. Hạn chế đi ra ngoài khi mức độ ô nhiễm không khí tăng cao. Các thiết bị lọc không khí trong nhà cũng hữu ích với việc giảm mức độ ô nhiễm.
Nguyễn Linh (T/h)
