WMO cảnh báo năm 2024 sẽ là năm nóng nhất từ trước đến nay trên toàn cầu
El Nino thường làm tăng nhiệt độ toàn cầu trong năm sau khi nó phát triển. Do đó, với khả năng nhiệt độ có thể vượt quá 1,5 độ C khiến cho 2024 trở thành năm nóng nhất trong lịch sử.
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) đã cảnh báo nhiệt độ toàn cầu có khả năng tăng cao kỷ lục trong vòng 5 năm tới.
Sự nóng lên toàn cầu bắt đầu vào giữa những năm 1970 khi nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu tăng vượt quá mức biến thiên tự nhiên. Mỗi thập kỷ sau những năm 1960 đều ấm hơn thập kỷ trước và những năm 2010 giữ kỷ lục ấm nhất. Nhưng có thể có rất nhiều thay đổi theo cấp độ từ năm này sang năm khác.
Hiện tại đang là năm 2023 và tất cả các loại kỷ lục liên quan đến nhiệt đều bị phá vỡ. Nhiệt độ hàng ngày cao nhất từng được ghi nhận trên toàn cầu xảy ra vào đầu tháng 7/2023, cùng với sự bất thường về nhiệt độ mặt nước biển lớn nhất từ trước đến nay.
Năm ấm nhất trong thế kỷ 20 là năm 1998, sau khi xảy ra hiện tượng El Nino năm 1997-1998. Sau đó, quá trình nóng lên tạm dừng và cái gọi là "sự gián đoạn" trong quá trình nóng lên toàn cầu từ năm 2001 đến năm 2014 đã khiến những người phủ nhận biến đổi khí hậu trở nên lớn tiếng khi tuyên bố sự nóng lên toàn cầu là một huyền thoại.
Sự kiện El Nino trong năm 2015-2016 đã thay đổi điều đó. Năm 2015 trở thành năm nóng nhất được ghi nhận, chấm dứt thời gian gián đoạn. Năm nóng nhất hiện nay được ghi nhận là năm 2016, cũng xảy ra sau sự kiện El Nino.
Đáng chú ý, hiện tượng El Nino sẽ phát triển trong những tháng tới và điều này sẽ kết hợp với biến đổi khí hậu nhân tạo gây ra để đẩy nhiệt độ toàn cầu đến một mức chưa từng thấy.
El Nino thường làm tăng nhiệt độ toàn cầu trong năm sau khi nó phát triển. Điều đó có nghĩa là nếu nó phát triển trong năm 2023, năm 2024 sẽ là năm nóng nhất từ trước đến nay.
Phân tích sâu hơn cho thấy sự biến thiên của thập kỷ Thái Bình Dương (PDO), đôi khi được gọi là Dao động thập kỷ Thái Bình Dương hoặc Dao động Thái Bình Dương giữa các thập kỷ, dẫn đến những thay đổi về lượng nhiệt ở các độ sâu đại dương khác nhau.
Mỗi khi diễn ra El Nino, nhiệt được lưu trữ ở độ sâu trong vùng nhiệt đới phía tây Thái Bình Dương di chuyển xung quanh và quay trở lại bầu khí quyển, gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu nhỏ.
Các nhà khoa học giải thích, nhiệt độ bề mặt nước biển trong các sự kiện El Nino có xu hướng đạt đỉnh vào khoảng tháng 12 và có ảnh hưởng lớn nhất trong hai tháng tiếp theo của năm mới.
Điều đó tạo tiền đề cho năm 2024 nhảy vọt lên nấc thang tiếp theo, có lẽ cao hơn 1,4 độ C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp, với khả năng nhiệt độ có thể vượt quá 1,5 độ C. Và khiến cho 2024 trở thành năm nóng nhất trong lịch sử.
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) dự đoán 66% khả năng từ năm 2023 đến năm 2027, hành tinh này sẽ có một năm ấm hơn trung bình 1,5 độ C so với giữa thế kỷ XIX.
Nhiệt độ trên đất liền và đại dương đều phá kỷ lục
Theo phân tích sơ bộ, tháng 6 có nhiệt độ bề mặt trung bình toàn cầu cao nhất. Mức độ băng biển của Nam Cực đã ở mức thấp kỷ lục. Trong khi đó, nồng độ carbon dioxide trong khí quyển tiếp tục tăng với tốc độ không có dấu hiệu chậm lại.
Những hậu quả rõ ràng bao gồm những trận mưa như trút nước ở một số nơi trên thế giới trái ngược với những đợt nắng nóng quá mức và cháy rừng ở những địa điểm khác, đặc biệt là gần đây ở Canada.
Cũng theo WMO, thế giới vừa trải qua tuần nóng nhất lịch sử. Nhiệt độ trên đất liền và đại dương đều phá kỷ lục, "đi kèm với các tác động tàn phá tiềm ẩn đến hệ sinh thái và môi trường".
Dữ liệu từ dự án do Cơ quan Khí tượng Nhật Bản tiến hành cho thấy, nhiệt độ trung bình toàn cầu ngày 7/7 ở mức kỷ lục 17,24°C, vượt mức 16,94°C ghi nhận ngày 16/8/2016, năm có hiện tượng El Nino mạnh.
Sóng nhiệt bao trùm châu Âu mùa hè 2022 có thể đã khiến hơn 61.000 người thiệt mạng liên quan nắng nóng, cho thấy chính phủ các nước cần nhanh chóng có biện pháp ứng phó các tác động sức khỏe từ tình trạng toàn cầu ấm lên.
Trong đó, tại các thành phố ở Pháp ghi nhận nhiệt độ tối đa 37-38°C trong ngày 9/7, được cơ quan khí tượng nước này Meteo-France mô tả là đợt sóng nhiệt bất thường trong mùa. Số liệu từ Cơ quan Thời tiết Đức (DWD) cho thấy nhiệt độ ở thị trấn Tonisvorst, bang North Rhine-Westphalia, cùng ngày chạm mốc 38°C.
Lan Anh
