“Cảng xanh” giúp cải thiện năng lực phát triển bền vững cho các doanh nghiệp

Theo dõi KTMT trên

3 tiêu chí công nhận “cảng xanh”

Mới đây, Cục Hàng hải Việt Nam đang lấy ý kiến dự thảo tiêu chuẩn cơ sở về tiêu chí cảng xanh tại Việt Nam. Việc đánh giá chứng nhận đạt tiêu chuẩn cảng xanh sẽ được thực hiện 3 năm/lần.

Tiêu chí cảng xanh được xây dựng nhằm khuyến khích các doanh nghiệp cảng biển Việt Nam phát triển theo hướng xanh và bền vững, nhằm mục đích đưa ra một lộ trình phát triển cảng xanh, thúc đẩy năng lực cạnh tranh và cải thiện năng lực phát triển bền vững.

Theo đó, tiêu chí cảng xanh được xây dựng dựa trên 3 tiêu chí chính, bao gồm: Cam kết và sẵn sàng; Hành động và thực hiện; Hiệu lực và hiệu quả. Trong số này lại có những tiêu chí cụ thể và đưa ra các tiêu chuẩn cho các đơn vị tham chiếu. Trọng số lớn nhất 50% từ tiêu chí "Hành động và thực hiện".

Theo dự thảo, để được công nhận là cảng xanh, thứ nhất, các doanh nghiệp cảng biển phải tuân thủ các quy định bắt buộc của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên về bảo vệ môi trường như  có báo cáo đánh giá tác động môi trường; thực hiện các chương trình quản lý, giám sát môi trường trong quá trình thi công xây dựng, vận hành cảng biển...

Thứ hai, các doanh nghiệp cảng biển phải đáp ứng các tiêu chí cảng xanh.Về tiêu chí "Cam kết và sẵn sàng" chiếm trọng số 25%, gồm 2 tiêu chí cụ thể là nhận thức và sự sẵn sàng về cảng xanh; thúc đẩy cảng xanh.

Tại đây, có các tiêu chuẩn cho doanh nghiệp áp dụng và tham chiếu như: xây dựng và ban hành Chiến lược hoặc kế hoạch phát triển cảng xanh; nguồn kinh phí cho phát triển cảng xanh; báo cáo thường niên của doanh nghiệp về thực hiện các mục tiêu cảng xanh; có các chương trình đào tạo, tuyên truyền phổ biến nâng cao nhận thức về cảng xanh, hay các chương trình thúc đẩy hoặc các chiến dịch xúc tiến, quảng bá cảng xanh.

Với tiêu chí "Hành động và thực hiện" có trọng số lớn nhất 50%, có các tiêu chí cụ thể liên quan tới năng lượng sạch, tiết kiệm năng lượng, ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường, quản lý xanh.

Đây là một trong những tiêu chí quan trọng nhất, bởi các doanh nghiệp cảng biển phải có những hành động cụ thể trong việc hướng tới mô hình cảng xanh. 

Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể sử dụng các thiết bị và công nghệ tiết kiệm năng lượng; tối ưu hóa hệ thống cung cấp điện hoặc các nguồn năng lượng khác.

Trong việc ứng dụng công nghệ thông tin, là những hành động như Thanh toán trực tuyến, chứng từ điện tử; Sử dụng Mobile Apps cho các phương tiện vận chuyển (xe đầu kéo, sà lan); Tự động hóa trong hoạt động của cảng: (Ứng dụng phần mềm cảng điện tử (Eport); Sử dụng các phần mềm lập kế hoạch điều hành, phần mềm quản lý container)…

Đồng thời, phải có các phương án giảm tiêu thụ năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính; Gia tăng năng lượng tái tạo; Cải thiện chất lượng không khí; Kiểm soát tiếng ồn; Kiểm soát ô nhiễm chất thải lỏng và rắn...

Cơ hội phát triển bền vững cho các doanh nghiệp

Theo công bố của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) về phát thải khí nhà kính lần thứ 4 vào tháng 8/2020, lượng phát thải khí nhà kính của ngành vận tải biển (quốc tế, nội địa và đánh bắt cá) đã tăng gần 9,6% trong giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2018 (từ 977 triệu tấn lên 1.076 triệu tấn). Chỉ tính riêng phát thải khí CO2 đã tăng từ 962 triệu tấn lên 1.056 triệu.

Theo dự báo, đến năm 2050, lượng phát thải khí thải nhà kính của hoạt động vận tải biển sẽ tăng lên tới 50% so với năm 2018, bất chấp các biện pháp hiệu quả năng lượng được áp dụng do nhu cầu vận tải dự kiến sẽ tiếp tục tăng. Trong đó, châu Á và châu Phi dự báo sẽ có mức tăng phát thải mạnh nhất do lưu lượng cảng tăng trưởng mạnh và các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm rất hạn chế.

Trước những vấn đề môi trường đang đặt ra trong khai thác cảng biển, thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc, hoạt động khai thác cảng biển trên thế giới đang được “xanh hóa” theo mô hình cân bằng giữa sự biến động môi trường và nhu cầu phát triển kinh tế. Đây là xu hướng chiến lược trong sự phát triển cảng biển trên thế giới nhằm kiểm soát các tác nhân gây ô nhiễm, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, phòng ngừa tốt các sự cố, rủi ro môi trường, hạn chế phát thải các chất gây hiệu ứng nhà kính, giảm thiểu tác động do biến đổi khí hậu.

Theo đó, thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã triển khai “Xây dựng đề án phát triển cảng xanh tại Việt Nam”. Đề án hiện đã được Bộ GTVT phê duyệt và giao Cục Hàng hải Việt Nam phối hợp với Hiệp hội Cảng biển Việt Nam và các doanh nghiệp cảng biển triển khai thực hiện.

Thực tế, việc “xanh hóa” cảng biển đang là xu hướng của thế giới và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Việc giảm khí phát thải tại cảng biển không chỉ làm tăng hiệu quả kinh tế biển mà còn góp phần bảo đảm cho việc các doanh nghiệp có cơ hội đầu tư thay thế dây chuyền lạc hậu bằng dây chuyền công nghệ hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng, tốt cho môi trường.

Lan Anh