Hạn chế khai thác nhiên liệu hóa thạch để duy trì nhiệt độ toàn cầu tăng dưới 1,5 độ C

Theo dõi KTMT trên

Theo đó, sản lượng dầu khí toàn cầu phải giảm 3% mỗi năm cho đến năm 2050 để đạt được mục tiêu này. Nhiều dự án khai thác nhiên liệu hóa thạch, cả trong kế hoạch và hoạt động, đều không có lợi cho việc đáp ứng các giới hạn mục tiêu đã được thống nhất quốc tế về sự nóng lên toàn cầu, như Thỏa thuận khí hậu Paris đã đề ra vào năm 2015.

Phát hiện được công bố trên tạp chí Nature dựa trên 50% xác suất hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C trong thế kỷ này. Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mô hình hệ thống năng lượng toàn cầu. Nhờ đó, đánh giá lượng nhiên liệu hóa thạch cần được sử dụng trong khu vực và toàn cầu.

Cụ thể, dự trữ chưa trích xuất cần thiết được ước tính theo tỉ lệ phần trăm của cơ sở dự trữ năm 2018. Con số này cần là 58% đối với dầu, 59% đối với khí metan hóa thạch và 89% đối với than vào năm 2050.

Theo tác giả chính Dan Welsby (tại Viện Tài nguyên Bền vững UCL), năm 2015, 196 bên đã ký Thỏa thuận Khí hậu Paris, nhằm mục đích giữ cho nhiệt độ toàn cầu tăng trung bình xuống dưới 2 độ C, với mục tiêu mong muốn là 1,5 độ C.

Kể từ đó, báo cáo đặc biệt của IPCC về mục tiêu 1,5 độ C, các báo cáo khoảng cách sản xuất liên tiếp và báo cáo IEA Net Zero đã chỉ ra rằng, cần phải cắt giảm đáng kể sản lượng nhiên liệu hóa thạch để tiến tới mức phát thải ròng bằng không, và nhiên liệu hóa thạch hiện tại và được chỉ định quỹ đạo sản xuất đang đưa chúng ta đi sai hướng.

"Nghiên cứu mới chỉ ra rằng, sản lượng dầu và khí metan hóa thạch toàn cầu đã đạt đỉnh. Từ góc độ khu vực, kết quả của chúng tôi cho thấy rủi ro chuyển đổi đáng kể đối với các nhà sản xuất nhiên liệu hóa thạch lớn. Cụ thể, sản lượng dầu ở Trung Đông giảm một nửa từ năm 2020 đến năm 2050, cho thấy sự đa dạng hóa của các nền kinh tế khỏi sự phụ thuộc vào nguồn thu từ hydrocarbon là hoàn toàn quan trọng", ông Welsby cho biết.

Công trình mới này được xây dựng dựa trên nghiên cứu trước đó vào năm 2015. Nhóm nghiên cứu phát hiện, để hạn chế sự nóng lên ở mức 2 độ C, 1/3 trữ lượng dầu, gần 1/2 trữ lượng khí metan hóa thạch (49%) và hơn 80% trữ lượng than nên được duy trì ở trong lòng đất.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng Mô hình Đánh giá Tích hợp TIMES tại UCL (TIAM-UCL). Mô hình nắm bắt các nguồn năng lượng sơ cấp như dầu, khí metan hóa thạch, than đá, hạt nhân, sinh khối và năng lượng tái tạo, từ sản xuất đến chuyển đổi (bao gồm sản xuất điện, hydro và nhiên liệu sinh học hoặc lọc dầu), và phân phối để đáp ứng một số nhu cầu sử dụng ở mỗi khu vực.

Trong đó, các quốc gia trên thế giới được thể hiện dưới dạng 16 khu vực, điều này cho phép mô tả chi tiết các ngành năng lượng trong khu vực. Mô hình đã đánh giá các kịch bản khác nhau, bao gồm nhu cầu thấp hơn trong các lĩnh vực sử dụng nhiều carbon chính (hàng không và hóa chất), sử dụng và lưu trữ carbon (CCUS) và các công nghệ phát thải âm (NET).

Các nhà nghiên cứu nhận định, Trung Đông phải để lại khoảng 60% trữ lượng dầu và khí trong lòng đất. Ngoài ra, các khu vực có nồng độ dầu mỏ với chi phí tương đối cao và hàm lượng carbon cao trong cơ sở dự trữ cho thấy, tỉ lệ trữ lượng không thể khai thác cao bao gồm cát dầu ở Canada (83%) và dầu siêu nặng ở Trung và Nam Mỹ (73%).

Bên cạnh đó, sự khác biệt giữa các khu vực về tỉ lệ nhiên liệu hóa thạch không được khai thác phụ thuộc vào sự kết hợp của các yếu tố bao gồm chi phí khai thác, cường độ sản xuất carbon và chi phí của các công nghệ thay thế cho nhiên liệu hóa thạch.

Cũng theo ông Welsby, ước tính của các nhà khoa học về trữ lượng không thể thu hồi và tỉ lệ suy giảm sản xuất có thể bị đánh giá thấp, do sử dụng ngân sách carbon phù hợp với chỉ 50% cơ hội đáp ứng 1,5 độ C và sự không chắc chắn lớn xung quanh việc triển khai phát thải âm. Tuy nhiên, “giả sử ý chí chính trị hiện diện để thực hiện các cam kết đã đưa ra ở Paris, việc cắt giảm nhiên liệu hóa thạch được đề xuất trong nghiên cứu của chúng tôi là hoàn toàn khả thi".

Lan Anh