Sóng thần, bão lũ sẽ tấn công 1/2 dân số thế giới ven biển, vào năm 2030?
Ước tính đến năm 2030, khoảng 50% dân số thế giới sống ở các khu vực ven biển, nơi thường xuyên sẽ phải hứng chịu nhiều hiện tượng thiên tai cực đoan như lũ lụt, bão và sóng thần.
Đó là lý do tại sao Liên Hợp Quốc đã chọn chủ đề của “Ngày thế giới nhận thức về Sóng thần” năm nay là tăng cường hợp tác quốc tế cho các nước đang phát triển.
Trong thông điệp đánh dấu ngày này, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc kêu gọi tất cả các quốc gia, các tổ chức quốc tế và xã hội dân sự, tăng cường hiểu biết về mối đe dọa chết người và chia sẻ các phương pháp tiếp cận sáng tạo để giảm thiểu rủi ro.
“Chúng ta có thể xây dựng dựa trên những tiến bộ đã đạt được - từ việc tiếp cận tốt hơn với các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi sóng thần trên khắp thế giới, đến việc đưa Chương trình Sóng thần vào Thập kỉ Khoa học Đại dương vì sự Phát triển Bền vững của LHQ”, ông António Guterres cho biết.
Tuy nhiên, người đứng đầu LHQ cảnh báo rằng những rủi ro “vẫn còn rất lớn”. Mực nước biển dâng cao do tình trạng khẩn cấp về khí hậu sẽ làm trầm trọng thêm sức tàn phá của sóng thần. Con người phải hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ so với mức trung bình thời kỳ tiền công nghiệp và đầu tư quy mô lớn vào khả năng phục hồi của các cộng đồng ven biển.
Bên cạnh đó, đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và du lịch ngày càng phát triển ở các khu vực dễ bị sóng thần, cũng đang khiến nhiều người gặp nguy hiểm hơn.
Tăng cường nỗ lực chung
Khoa học, hợp tác quốc tế, sự chuẩn bị và hành động sớm phải là trung tâm của mọi nỗ lực để giữ cho nhân loại và cộng đồng an toàn hơn.
Việc tăng cường hỗ trợ cho các nước đang phát triển và cải thiện khả năng phát hiện và cảnh báo sớm là rất quan trọng. Trước những khủng hoảng phức tạp ngày càng gia tăng trên toàn cầu, nhân loại cần chuẩn bị tốt hơn”, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc nhận định.
Vào năm 2021, Ngày thế giới nhận thức về Sóng thần đang thúc đẩy "Chiến dịch Sendai Seven", đặc biệt là mục tiêu nhằm tăng cường hợp tác quốc tế với các nước đang phát triển.
Vì vậy, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc kêu gọi thế giới thực hiện Khuôn khổ Sendai, và cùng nhau xây dựng khả năng phục hồi chống lại tất cả các thảm họa tự nhiên.
Sức tàn phá lớn
Mặc dù sóng thần là hiện tượng thời tiết hiếm gặp nhưng hậu quả có thể gây chết người. Trong 100 năm qua, 58 người trong số họ đã cướp đi sinh mạng của hơn 260.000 người, tức trung bình là 4.600 người cho mỗi thảm họa - nhiều hơn bất kỳ hiểm họa thiên nhiên nào khác.
Số người chết cao nhất xảy ra trong trận sóng thần Ấn Độ Dương vào tháng 12/2004, với khoảng 227.000 trường hợp tử vong trên 14 quốc gia. Trong đó, Indonesia, Sri Lanka, Ấn Độ và Thái Lan bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Chỉ 3 tuần sau thảm họa, cộng đồng quốc tế đã tập hợp tại Kobe, Nhật Bản và thông qua Khung hành động Hyogo kéo dài 10 năm - thỏa thuận toàn cầu đầu tiên về giảm thiểu rủi ro thiên tai.
Thông qua đó, các nhà khoa học cũng tạo ra Hệ thống cảnh báo và giảm nhẹ sóng thần Ấn Độ Dương, sử dụng các trạm quan trắc địa chấn và mực nước biển để gửi cảnh báo đến các trung tâm thông tin sóng thần quốc gia.
Sau khi Khung hành động Hyogo hết hiệu lực, năm 2014, thế giới đã thông qua Khung hành động Sendai về giảm nhẹ rủi ro thiên tai giai đoạn 2015 - 2030, trong đó đặt ra 7 mục tiêu toàn cầu và 4 ưu tiên để ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro thiên tai.
7 mục tiêu toàn cầu của Khung hành động Sendai 2015:
1. Giảm đáng kể tỉ lệ tử vong do thiên tai trên toàn cầu vào năm 2030, nhằm đạt tỉ lệ tử vong trung bình(1/100.000 người) trên quy mô toàn cầu giai đoạn năm 2020-2030 thấp hơn so với giai đoạn năm 2005-2015;
2. Giảm đáng kể số người bị ảnh hưởng trên toàn cầu vào năm 2030, nhằm đạt tỉ lệ trung bình (1/100.000 người)quy mô toàn cầu giai đoạn năm 2020-2030 thấp hơn so với giai đoạn năm 2005 - 2015;
3. Giảm tổn thất kinh tế do thiên tai trực tiếp gây ra tính theo GDP toàn cầu vào năm 2030;
4. Giảm đáng kể thiệt hại do thiên tai gây ra đối với cơ sở hạ tầng trọng yếu và sự gián đoạn của dịch vụ cơ bản, trong đó có các cơ sở y tế và giáo dục, thông qua tăng cường khả năng chống chịu của các cơ sở này vào năm 2030;
5. Gia tăng đáng kể con số các nước có chiến lược giảm nhẹ rủi ro thiên tai quốc gia và chiến lược của địa phương vào năm 2020;
6. Nâng cao hợp tác quốc tế với các quốc gia đang phát triển thông qua hỗ trợ đầy đủ và bền vững nhằm bổ sung cho hành động của các quốc gia này trong việc thực khung hành động này đến năm 2030;
7. Tăng cường đáng kể khả năng tiếp cận và truy cập các hệ thống cảnh báo sớm đa thảm họa, thông tin và các đánh giá về rủi ro thiên tai cho người dân vào năm 2030.
Lan Anh (T/h)
